Công-ty khai thác đồng của Tàu ảnh hưởng đến Tượng Phật cổ ở Afghanistan
Ancient Afghan Buddhist city threatened by Chinese copper
mine
Issued on: 22/06/2022 - 05:14
Modified: 22/06/2022 - 05:12
Located at the confluence of Hellenistic and Indian
cultures, Mes Aynak -- believed to be between 1,000 and 2,000 years old -- was
once a vast city Wakil KOHSAR AFP
The Hellenistic Age | Facts You Should Know
https://www.youtube.com/watch?v=2UZDAA-Uj5A
Mes Aynak (Afghanistan) (AFP) – An ancient Buddhist city carved out of
immense peaks near Kabul is in danger of disappearing forever, swallowed up by
a Chinese consortium exploiting one of the world's largest copper deposits.
Mes
Aynak (Pashto/Persian: مس عينک,
meaning "little source of copper"), also called Mis Ainak or
Mis-e-Ainak, was a major Buddhist settlement 40 km (25 mi)
southeast of Kabul, Afghanistan, located in a barren region of Logar Province.
Mes Aynak là nơi giao thoa của 2 nền văn-hoá Hy-Lạp, Ấn-độ khoảng 1000-2000 năm trước là một thành-phố lớn về khai-thác, và buôn bán đồng (kim loại: Cu)
Các nhà khảo-cổ tìm thấy: Tu-viện Phật-giáo, bảo tháp, thành trì, cơ-sở hành-chánh và cả nơi ở của dân chúng. Khi đào sới họ cũng tìm thấy: cả trăm bức tranh, tranh vẽ, đồ gốm, tiền xu, những tài-liệu, bản thảo.
Dù đã có nhiều sự cướp phá bắt đầu từ đầu thế-kỷ 20, Mes Aynak được coi là địa-điểm khảo-cổ đẹp nhất của thế-giới. Bastien Varoutsikos, nhà khảo cổ người Pháp làm việc cho công ty Iconem, đang
mã số hoá thành phố này, cũng như những di sản của khu vực đã kết luận: "one
of the most beautiful archaeological sites".
Wakil Kohsar, AFP's chief
photographer for Afghanistan, was born in the country's Panjshir valley in
1985.
Nhưng nhóm Taliban, đang cai quản vùng này từ tháng 8 năm ngoái, đang cần tiền khác, vì nguồn tài-chánh của họ bị đóng băng vì họ tiến vào thủ-đô Kabul khi quân Mỹ rút khỏi Afghanistan năm 2021. Sự việc này có thể coi việc khảo cổ bị chấm dứt.
Mining consortium: Tổ-hợp khai-thác
khoáng-sản
Các cổ vật được khám phá đa số từ thế-kỷ 2 tới thế-kỷ thứ 9 trước khi chúa ra đời. Tuy vậy có thể bắt đầu từ thời-đại đồ Đồng: 3300-1200 BC; tức là trước khi có Phật-giáo.
The ruins, which cover 1,000 hectares, are perched high
on a massive peak whose brown flanks betray the presence of copper Wakil KOHSAR
AFP
Một nhà địa-chất học Pháp đã khám-pháp lại Mes Aynak thuộc tỉnh Logar đầu năm 1960 đã so-sánh nơi này với Pompeii, Machu Picchu về kích-thước cũng như sự quan-trọng.
Khu-vực khảo-cổ rộng 1,000 hectares, ở trên một mỏm núi to lớn với sườn dốc mầu nâu chứng tỏ không có dấu vết của đồng.
Nhưng năm 2007, công-ty khai-thác mỏ khổng lồ Metallurgical Group
Corporation (MCC) lãnh-đạo một tổ-hợp quốc-doanh đổi tên là MJAM đã ký một hợp-đồng trị-giá $3 tỷ dollar để khai thác đồng trong 30 năm.
15 năm sau, mỏ vẫn chưa thành hình: Lý do an-ninh và sự bất đồng quan-điểm giữa Bác-kinh và Kabul về chi-tiết tài-chánh làm chậm trễ mọi việc.
Tuy vậy vấn-đề tài-chính là điều hai bên đều cần, nên họ vẫn tiếp-tục thương thảo.
Duty of preservation: Trách nhiệm bảo tồn di tích
Nguy cơ trung tâm buôn bán xầm-uất của "Con đường tơ lụa" bị biến mất nếu không được bảo tồn.
Fears are rising that a place once considered one of the
most prosperous trade hubs on the Silk Road could disappear without oversight
Wakil KOHSAR AFP
Đầu năm 2010, Varoutsikos đã nói với Agence France-Presse (AFP): "Đây là chương trình khảo cổ lớn nhất của thế-giới"
MJAM lúc đầu cho tạm dừng việc đào, sới trong 3 năm để các nhà khảo cổ có thể chuyên chú vào những nơi bị ảnh hưởng bởi công việc của họ.
Nhưng sự việc này bị kéo dài ngoài ý muốn vì những sự nguy-hiểm đến các nhà đầu tư Tàu khi họ định xây dựng các cơ-sở hạ tầng.
Hậu quả là cả ngàn cổ vật đã được tìm thấy: một số được đem về viện bảo-tàng ở Kubul, số khác thì để gần nơi tìm thấy!
Lần trước, vào tháng 3, năm 2001, nhóm Taliban đã làm thế-giới sửng-sốt khi họ dùng thuốc nổ phá hai tượng Phật ở vùng Bamiyan.
The Buddhas of Bamiyan (or Bamyan) were two 6th-century[3] monumental statues were carved into the side of a cliff in the Bamyan valley of central Afghanistan, 130 kilometres (81 mi) northwest of Kabul at an elevation of 2,500 metres (8,200 ft).
Bamiyan
Buddha_of_Bamiyan
Smaller_38_m_Buddha_of_Bamiyan
Nhưng ngày nay họ nói, họ sẽ quyết-tâm giữ gìn những gì được tìm thấy ở Mes Aynak.
Esmatullah Burhan, phát ngôn viên của "Bộ dầu khí và khoáng-sản" nói với phóng-viên của AFP: "Bổn-phận của 'Bộ Thông-tin, và Văn-hoá' là bảo-vệ các cổ vật tìm thấy".
Những lời tuyên-bố có vẻ thành-thật, nhưng đa-số không rõ-ràng và có vẻ mập mờ khó tin, để có thể trôi theo mây, gió!
Người Tàu thì thích những mỏ lộ thiên hơn các mỏ dùng đường hầm. Nếu theo cách họ thích thì mỏ đồng sẽ lộ-thiên, Những gì của quá-khứ sẽ bị chôn vùi!
The practical work on the TAPI Pipeline project will
resume within four months, the Ministry of Mines and Petroleum (MoMP)
said on Thursday.
Environmental consequences: Những hậu quả về môi-trường
Đất nước Afghanistan đang nằm trên các mỏ khổng-lồ về: Đồng, sắt, lithium, và đất hiếm trị giá cả tỷ Dollar.
Forgotten for centuries, Mes Aynak, in Logar province,
has been compared to Pompeii and Machu Picchu in size Wakil KOHSAR AFP
Nhóm Taliban hy-vọng có thể thu được nhiều hơn $300 tỷ từ Mes Aynak -- lối 60% ngân-sách cả nước -- họ đang muốn công việc được tiến hành.
Esmatullah Burhan, phát ngôn viên của "Bộ dầu khí và khoáng-sản" nói với đại diện của MJAM nhiều tuần qua: "Chương-trình này phải được bắt đầu, không thể chậm trễ thêm nữa".
Ông ta nói thêm: Các cuộc thương-thảo "đã đạt được 80%
", chỉ còn những vấn-đề kỹ-thuật cần được thông qua, và sẽ kết-thúc không lâu nữa.
Phe Taliban đòi hỏi hợp đồng phải có và tôn-trọng các điều sau:
- Xây dựng một trạm điện cung cấp cho thủ-đô Kabul, và khu cổ vật.
- Tôn trọng đường xe lửa đi Pakistan.
- Họ cũng đòi hỏi việc tinh luyện đồng phải được làm trong lãnh thổ Afghanistan với nhân công địa-phương.
Nước Tàu đang trong cảnh thiếu kim loại đồng, có thể phải miễn cưỡng chấp nhận những đòi hỏi trên.
MJAM không trả lời AFP, hiện đang đòi hỏi giảm thiểu phần trả tiền.
Chương trình cũng đang đối mặt với những hậu-quả về môi-trường.
Khai thác đồng gây ô nhiễm và dùng nhiều nước, mà vùng Logar lại đang gặp lúc khô cạn.
Theo Burhan, nhóm Taliban rất "chú ý" tới những vấn đề này, và họ sẽ theo rõi kỹ những điểm này.
Trong lúc này, những sự chậm trễ là thời cớ cho các nhà khảo-cổ.
Trong khi chưa ai bắt đầu thì ông Varoutsikos hy-vọng có thể bắt đầu lại việc khai quật trước khi việc khai thác mỏ bắt đầu.
Ông ta cũng nói rõ, vấn-đề còn tùy-thuộc sự hợp-tác quốc-tế, cũng như ngân-sách.
© 2022 AFP
Phụ Lục:
The Buddhas of Bamiyan (or Bamyan) were two 6th-century[3] monumental
statues were carved into the side of a cliff in the Bamyan valley of central
Afghanistan, 130 kilometres (81 mi) northwest of Kabul at an elevation of 2,500
metres (8,200 ft).
No comments:
Post a Comment