Akihito (Nhật: 明仁^{(Minh Nhân)}/ あきひと^? sinh ngày 23 tháng 12 năm 1933 (năm Chiêu Hòa thứ 8, tại Tokyo)) là đương kim Thiên hoàng, cũng là vị Thiên hoàng thứ 125 theo Danh sách Thiên hoàngtruyền thống, lên ngôi từ năm 1989 (năm Chiêu Hòa thứ 64). Ông hiện là vị vua có thời gian tại vị lâu thứ 21 trên thế giới tính đến thời điểm hiện tại. Dự kiến, ông sẽ thoái vị vào ngày 30 tháng 4năm 2019 theo quyết định của Hội đồng Hoàng gia Nhật Bản, và người kế vị là Hoàng thái tử Naruhito.

Hoàng thất Nhật Bản (kanji: 皇室, rōmaji: kōshitsu, phiên âm Hán-Việt: Hoàng Thất) tập hợp những thành viên trong đại gia đình của đương kim Thiên hoàng.

Hoàng thái tử vào ngày 27 tháng 2 năm 2015

Hoàng thái tử Naruhito Thân vương (皇太子徳仁親王(こうたいしなるひとしんのう)^{(Hoàng
thái tử Đức Nhân thân vương)} Kōtaishi Naruhito Shinnō^?, 23 tháng 2, 1960) là con trai cả của đương kim Thiên hoàng Akihito và hoàng hậu Michiko, là người thừa kế đương nhiên ngai vị Thiên hoàng của Nhật Bản.

Tên gọi

Akihito là húy (tên thật) của ông. Lúc chưa lên ngôi, ông có ngự hiệu là "Tsugu-no-miya" (つぐのみや, 継宮 - Kế Cung). Ở Nhật Bản, giống như nhiều nước Á Đông khác thời phong kiến, không bao giờ được phép gọi tên khai sinh của hoàng đế, mà chỉ được phép gọi "Tennō heika" (天皇陛下, Thiên hoàng Bệ hạ). Khi viết, cũng chỉ viết là "Kinjō tennō" (今上天皇, Kim thượng Thiên hoàng). Triều đại của Akihito có niên hiệu là Heisei (平成, Bình Thành), và theo truyền thống, sau khi băng hà, tên của ông sẽ được đổi thành Heisei Tenno (平成天皇, Bình Thành Thiên hoàng) (xem Thụy hiệu), và niên hiệu của triều đại mới sẽ được thành lập.

Trước khi lên ngôi Thiên hoàng

Thiên hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko

Akihito là con trai trưởng và là người con thứ năm của Thiên hoàng Chiêu Hòa (Hirohito) và Hoàng hậu Hương Thuần (Kuni Nagako).

Thiên hoàng Chiêu Hòa (昭和天皇^{(Chiêu Hòa Thiên hoàng)} Shōwa tennō^?, 29 tháng 4, 1901 - 7 tháng 1, 1989), tên thật là Hirohito (裕仁^{(Dụ Nhân)}^? phiên âm tiếng Việt: Hirôhitô), là vị Thiên hoàngthứ 124 của Nhật Bản theo Danh sách Thiên hoàng truyền thống.

Hương Thuần Hoàng hậu (香淳皇后 Kōjun-kōgō^?), khuê danh Lương Tử Nữ vương (良子女王Nagako Joō^?, 6 tháng 3 năm 1903 – 16 tháng 6 năm 2000), là góa phụ của Chiêu Hòa Thiên hoàng nước Nhật Bản. Bà là thân mẫu của đương kim hoàng đế Akihito.

Lúc thiếu thời (1940-52), hoàng gia bổ quan giáo thụ dạy dỗ riêng cho thái tử cho đến khi nhập học trung học tại Gakushuin (学習院: Học Tập Viện) - trường sở dành riêng cho tầng lớp quý tộc Nhật Bản.Khác với thông lệ tiền triều, vua Chiêu Hòa không bổ nhiệm Akihito vào quân đội khi xong trung học.

Tháng 3 năm 1945, khi Hoa Kỳ ném bom không kích thủ đô Tokyo, ông và em trai, Hoàng tử Masahito, phải sơ tán khỏi kinh kỳ. Đệ nhị Thế chiến kết thúc; Nhật Bản bị Hoa Kỳ chiếm đóng. Akihito theo học Anh văn do Elizabeth Gray Vining - một chuyên viên thư viện - dạy kèm. Ông tốt nghiệp khoa Chính trị của trường Đại học Gakushuin. Ngày 10 tháng 11 năm 1952 (năm Chiêu Hòa thứ 27) Akihito nhận lễ tấn phong Hoàng Thái tử tại Hoàng cung Tokyo.

Main gate to the Imperial Palace

Sang năm sau, Tháng 6 năm 1953, Thái tử Akihito đại diện Nhật Bản tham dự lễ đăng quang của Nữ hoàng Elizabeth II.

Elizabeth II (Elizabeth Alexandra Mary) hay Elizabeth Đệ Nhị, sinh vào ngày 21 tháng 4 năm 1926là đương kim Nữ vương của 16 Vương quốc Thịnh vượng chung bao gồm: Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, Canada, Úc, New Zealand, Jamaica, Barbados, Bahamas, Grenada, Papua New Guinea, Quần đảo Solomon, Tuvalu, Saint Lucia, Saint Vincent và Grenadies, Antigua và Barbuda, Belize và Saint Kitts và Nevis.

Những năm sau đó, Thái tử và vợ là công nương Michiko lần lượt công du 37 nước trên thế giới để phá bỏ thành kiến Hoàng gia Nhật Bản vô cảm như người máy, tạo bộ mặt mới gần gũi với thần dân Nhật Bản hơn. Sau khi lên ngôi, ông cũng tiếp tục công vụ đó rút ngắn khoảng cách giữa vua chúa và thường dân Nhật Bản. Thiên hoàng và Hoàng hậu đã viếng thăm chính thức 18 quốc gia, cũng như tuần du 47 các phủ huyện Nhật Bản.

Ngày 7 tháng 1 năm 1989, khi vua Chiêu Hòa băng hà. Thái tử Akihito lên ngôi, thành Thiên hoàng thứ 125 của Nhật Bản, nhằm ngày 12 tháng 11 năm 1990 lấy niên hiệu là Heisei (Bình Thành).

Thời gian làm vua

Thiên hoàng Akihito và Phó Tổng thống Hoa Kỳ Dick Cheney trong năm 2007.

---------

Thiên hoàng Akihito đã vài lần công khai xin lỗi các nước châu Á về những tội ác của phát xít Nhật Bản gây ra cho họ trong Chiến tranh thế giới thứ hai, (1939 - 1945) bắt đầu bằng việc xin lỗi Trung Quốcvào tháng 4 năm 1989, ba tháng sau khi vua cha Chiêu Hòa qua đời.

Năm 1998 (năm Bình Thành thứ 10), trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, ông đã được phong Huy hiệu cấp tước Garter (The Most Noble Order of the Garter) - danh hiệu cao nhất trong hệ thống quý tộc của Anh, bản thân Nữ hoàng Anh Elizabeth II cũng có tước hiệu này.. Cho đến nay ông là người ngoài châu Âu duy nhất nhận huy hiệu này.

Ngày 23 tháng 12 năm 2001 (năm Bình Thành thứ 13), trong một động thái nhằm xoa dịu căng thẳng giữa mối quan hệ Nhật Bản-Triều Tiên, Thiên hoàng Akihito đã trả lời một cuộc phỏng vấn báo giới trong ngày sinh nhật của mình rằng: theo quan điểm của Thiên hoàng, người Nhật và người Triều Tiên có quan hệ họ hàng gần gũi. Thiên hoàng cho rằng trong Tục Nhật Bản kỷ, thái hậu của Thiên hoàng Hoàn Vũ (736–806) có mối quan hệ huyết thống với Vũ Ninh Vương (501-523), vua của Bách Tế. Thiên hoàng cũng cho rằng trong thời cổ, khi người dân Triều Tiên di cư đến Nhật Bản họ đã truyền thụ nhiều tri thức về văn hóa và khoa học kỹ thuật cho Nhật Bản, và những sự kiện đáng tiếc trong quá khứ như những khoảng thời gian quan hệ Nhật-Triều căng thẳng nên được hai bên tha thứ.

Tháng 6 năm 2005 (năm Bình Thành thứ 17), Thiên hoàng Akihito viếng thăm khu vực Saipan của Hoa Kỳ, nơi diễn ra trận Saipan nổi tiếng kéo dài từ ngày 15 tháng 6 đến ngày 9 tháng 7 năm 1944 (năm Chiêu Hòa thứ 19) cùng với Hoàng hậu Michiko.

Saipan là hòn đảo lớn nhất và là thủ đô của Thịnh vượng chung Quần đảo Bắc Mariana thuộc Hoa Kỳ, một chuỗi 15 hòn đảo nhiệt đới nằm trên quần đảo Mariana phía tây Thái Bình Dương (15°10’51"N, 145°45’21"E) với tổng diện tích 115.4 km2.

Trong chuyến thăm, Thiên hoàng nhiều lần đến các đài tưởng niệm chiến tranh để gửi hoa viếng và cầu nguyện cho các vong linh của binh sĩ Nhật Bản, Hoa Kỳ cùng các thường dân Triều Tiên và dân địa phương đã bỏ mạng tại trận đánh này. Đây là lần đầu tiên một Thiên hoàng đi viếng một địa điểm xảy ra chiến tranh nằm ngoài lãnh thổ Nhật Bản. Chuyến viếng Saipan được đông đảo người dân Nhật Bản hoan nghênh như những chuyến viếng thăm các khu tưởng niệm chiến tranh tại Tokyo, Hiroshima, Nagasaki, và Okinawa năm 1995.

Tokyo (Nhật: 東京都^{(Đông Kinh Đô)}/ とうきょうと Tōkyō-to^?, nghe ⁽^{trợ giúp}^·^{chi tiết}⁾) là thủ đô và một trong 47 tỉnh của Nhật Bản, thủ đô Tōkyō nằm ở phía đông của đảo chính Honshū.

Hiroshima (Nhật: 広島県^{(Quảng
Đảo Huyện)} Hiroshima-ken^?) là một tỉnh của Nhật Bản, nằm ở tiểu vùng Sanyo, vùng Chugoku trên đảo Honshu.

Nagasaki (Nhật: 長崎県^{(Trường
Kỳ huyện)} Nagasaki-ken^?) là một tỉnh của Nhật Bản, nằm ở phía tây đảo Kyushu. Trung tâm hành chính là thành phố Nagasaki.

Okinawa (Nhật: 沖縄県^{(Xung
Thằng Huyện)} Okinawa-ken^?) là tỉnh cực Nam của Nhật Bản bao gồm hàng trăm đảo thuộc quần đảo Ryukyu. Trung tâm hành chính là thành phố Naha nằm trên đảo lớn nhất của quần đảo là đảo Okinawa. Quần đảo Senkaku cũng được Nhật Bản đặt vào phạm vi hành chính của tỉnh Okinawa.

Ngày 6 tháng 9 năm 2006 (năm Bình Thành thứ 18), Thiên hoàng làm lễ chào mừng việc cháu trai của ông là Thân vương Hisahito ra đời. Hisahito là con thứ ba của thứ nam của Thiên hoàng và là hoàng nam có thể thừa kế ngôi vị đầu tiên của gia đình Thiên hoàng trong suốt 41 năm qua (tính từ khi cha của cậu là Thâu Tiểu cung Thân vương Fumihito ra đời). Vì vậy việc Hisahito ra đời làm một cứu cánh lớn của Hoàng gia trước việc chọn người thừa kế ngai vàng Nhật Bản vì cho đến nay, Thái tử chỉ có duy nhất một con gái là Kính cung Công chúa Aiko, mà theo luật lệ thì nữ giới không có quyền thừa kế ngai vàng.

Kính Cung Ái Tử Nội thân vương (chữ Hán: 敬宮愛子内親王; Kana: としのみや あいこないしんのう^{Toshi-no-miya Aiko Naishinnō}; 1 tháng 12, 2001) là con gái duy nhất của Hoàng thái tử Đức Nhân thân vương và Thái tử phi Nhã Tử, cháu gái của đương kim Minh Nhân Thiên hoàng và Hoàng hậu Mỹ Trí Tử.

Điều này cũng có nghĩa là việc đề xuất thay đổi luật lệ để nữ giới được thừa kế ngai vàng có nhiều nguy cơ bị bác bỏ, mà bản thân nó đã bị đình hoãn khi Hoàng gia công bố việc Thâu Tiểu cung Thân Vương phi Kiko, vợ của Thâu Tiểu cung Thân vương Fumihito mang thai Hisahito vào tháng 2 năm 2006 (năm Bình Thành thứ 18).

Thu Tiểu cung Thân Vương phi Kỷ Tử (chữ Hán: 秋篠宮親王妃紀子, Kana: ふみひとしんのうひきこ^{Akishino-no-miya
Kiko-shinnōhi}; sinh ngày 11 tháng 9 năm 1966), cũng gọi Thu Tiểu cung phi Kỷ Tử (秋篠宮妃紀子), Văn Nhân thân vương phi (文仁親王妃) hoặc Thân Vương phi Kiko theo báo chí Việt Nam, là vợ của Thu Tiểu cung Văn Nhân Thân vương, con trai thứ của Minh Nhân Thiên hoàng và Hoàng hậu Mỹ Trí Tử của Nhật Bản.

Cờ của Thiên hoàng Nhật Bản

Tháng 1 năm 2003 (năm Bình Thành thứ 15), Thiên hoàng Akihito đã phải trải qua một cuộc phẫu thuật vì ung thư tuyến tiền liệt .

Ngày 8 tháng 8 năm 2016, trong bài phát biểu phát sóng truyền hình quốc gia, Nhật hoàng Akihito đã tỏ ý định rõ ràng về việc thoái vị vì tuổi cao sức yếu. Tuy nhiên, ông chưa thể dễ dàng trao lại vương quyền cho hoàng thái tử vì luật pháp Nhật Bản hiện không có quy định về việc thoái vị. Đây là một đoạn video hiếm hoi của Nhật hoàng Akihito phát biểu trên truyền hình với thần dân. Trong thời gian trị vì 28 năm, Nhật hoàng mới chỉ một lần phát biểu với hình thức này vào tháng 3 năm 2011, sau thảm họa Động đất và sóng thần Tōhoku 2011.

Gia đình

Ngày 10 tháng 4 năm 1959 (năm Chiêu Hòa thứ 34), ông cưới Michiko Shoda (sinh ngày 24 tháng 10 năm 1934), con gái cả của Hidesaburo Shōdachủ tịch danh dự của công ty Nissing Flour Milling. Bà là người bình dân đầu tiên lấy thành viên trong Hoàng gia. Akihito và Michiko Shoda có tất cả ba người con:

Con trai

Hạo cung Đức Nhân Thân vương (sinh ngày 23 tháng 2 năm 1960) (năm Chiêu Hòa thứ 35) - Hoàng thái tử

· Lễ cung Văn Nhân Thân vương (sinh ngày 30 tháng 11 năm 1965) (năm Chiêu Hòa thứ 40) - Thu Tiểu cung

Con gái

· Kỷ cung Thanh Tử Nội thân vương (sinh ngày 18 tháng 4 năm 1969) (năm Chiêu Hòa thứ 44) - vợ Kuroda Yoshiki

Phả hệ

Hoàng gia Akihito trong 3 thế hệ

Akihito Tiên đế: Ông nội: Cụ nội: Thiên hoàng Minh Trị

Thiên hoàng Chiêu Hòa Thiên hoàng Đại Chính Bà cụ nội:

Danh nghĩa: Chiêu Hiến Hoàng hậu

Thực tế:

Naruko Yanagiwara-no-Fujiwara

Bà nội: Cụ nội: Công tước Kujō Michitaka

Trinh Minh Hoàng hậu Bà cụ nội: Noma Ikuko, cung phi

Mẹ: Ông ngoại: Cụ ngoại: Hoàng thân Kuni Asahiko

Hương Thuần Hoàng thân Kuniyoshi Kuni Bà cụ ngoại: Isume Makiko, cung phi

Hoàng hậu Bà ngoại: Cụ ngoại:

Công chúa Shimazu Chikako Công tước Shimazu Tadayoshi

của Satsuma Bà cụ ngoại:

Bà Hiro Sumako, cung phi

vanhocvietnam

Monday, November 12, 2018

Ngày 12 tháng 11, 1990

Akihito