Nghị sĩ Mỹ đề xuất sửa Hiến pháp, giới hạn nhiệm kỳ thành viên Quốc hội

https://www.luatkhoa.org/2019/01/nghi-si-my-de-xuat-sua-hien-phap-gioi-han-nhiem-ky-thanh-vien-quoc-hoi/

Nghị sĩ Mỹ đề xuất sửa Hiến pháp, giới hạn nhiệm kỳ thành viên Quốc hội

Published 1 year ago on 05/01/2019

By Lê Hằng

(Những Quốc Phụ của Mỹ đã sơ hở và quên một điều đó là lòng tham của con người. Washington không làm vua với “Nhiệm kỳ” trọn đời. Ngài muốn con dân không tham quyền cố vị. Tiếc thay, ngài không giới hạn nhiệm kỳ của các Thượng nghị sĩ, Dân biểu, nên họ đã lợi dùng điều này để trở thành chính trị gia trọn đời. Không ai màng tới thân phận của các thường dân. Họ cấu kết với giới tài phiệt đem công việc ra nước ngoài, đẩy những tầng lớp thợ thuyền tới cảnh thất nghiệp, xí nghiệp của Mỹ, liên tục bị đóng cửa. Bà Nancy Pelosi đã miệt thị họ là “The deplorable”, trong khi mình ở trong “Lầu vàng, gác tiá”. Tôi nhớ có một thượng nghị sĩ đã tự về hưu, vì không muốn nhúng bùn danh lợi. Nhưng oái oăm, việc giới hạn nhiệm kỳ phải có SỰ ĐỒNG THUẬN CỦA ĐẠI ĐA SỔ Thượng nghị sĩ, Dân biểu!)

Các hạ nghị sĩ Mỹ tuyên thệ nhậm chức ngày 3/1/2018 tại Hạ viện. Ảnh: Getty Images.

Một số nghị sĩ Mỹ vừa đề xuất sửa đổi Hiến pháp để giới hạn nhiệm kỳ đối với thành viên của cả hai viện Quốc hội, CNN đưa tin: https://edition.cnn.com/2019/01/04/politics/term-limits-ted-cruz-proposal/index.html.

Đề xuất này do thượng nghị sĩ Ted Cruz và hạ nghị sĩ Francis Rooney của đảng Cộng hoà đưa ra ngày 3/1 vừa qua. Ba thượng nghị sĩ (TNS) của đảng Cộng hoà là Marco Rubio, Mike Lee và David Purdue đồng bảo trợ tu chính án này.

_Cụ thể, các nghị sĩ đề xuất giới hạn hai nhiệm kỳ đối với TNS (mỗi nhiệm kỳ sáu năm) và ba nhiệm kỳ đối với hạ nghị sĩ (HNS – mỗi nhiệm kỳ hai năm). Hiện nay, Hiến pháp Mỹ không có giới hạn nhiệm kỳ đối với các nghị sĩ, nên nhiều người có thể làm nghị sĩ hàng chục năm, nhiều người nắm quyền cho đến khi qua đời. Điều này khác với chức vụ tổng thống, vốn bị giới hạn không quá hai nhiệm kỳ: https://constitutioncenter.org/interactive-constitution/amendment/amendment-xxii.

Nếu dự luật được thông qua, bản thân _TNS Ted Cruz cũng sẽ phải rời Thượng viện Hoa Kỳ khi kết thúc nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2025.

Đây không phải lần đầu tiên Ted Cruz đề xuất dự luật này. Ông đã từng đề xuất dự luật tương tự: https://www.wisn.com/article/lawmakers-introduce-constitutional-amendment-to-impose-term-limits-on-congress/25746101 hai năm trước đây, chỉ ít ngày trước khi Tổng thống Donald Trump tuyên thệ nhậm chức.

“Từ rất lâu nay, các thành viên của Quốc hội đã lạm dụng quyền lực của mình và phớt lờ ý chí của người dân Mỹ. Đạo luật giới hạn nhiệm kỳ đối với các nghị sĩ tại Quốc hội đưa ra giải pháp cho sự đổ vỡ mà chúng ta thấy ở Washington, D.C.”, _TNS Ted Cruz nói với: https://www.wisn.com/article/lawmakers-introduce-constitutional-amendment-to-impose-term-limits-on-congress/25746101 đài ABC.

HNS Francis Rooney (bang Florida), người vừa giành chiến thắng cho nhiệm kỳ thứ hai tại Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11, cho biết: https://www.newsweek.com/sen-ted-cruz-rep-francis-rooney-introduce-constitutional-amendment-imposing-1279070 một số lượng áp đảo người dân Mỹ ủng hộ một bản sửa đổi, hay còn gọi là tu chính án hiến pháp như vậy.

“Tôi cho rằng với tư cách là nhà lập pháp, chúng ta nên noi gương những người cha lập quốc của chúng ta, Tổng thống George Washington và Thomas Jefferson, những người _không coi làm chính trị là một loại nghề nghiệp. Lịch sử của chúng ta có đầy đủ các ví dụ về các nhà lãnh đạo đã phục vụ nước Mỹ trong một thời gian và trở lại cuộc sống riêng tư, hoặc tiếp tục phụng sự nước Mỹ theo một cách khác.”, Hạ nghị sĩ Rooney nói với tờ Newsweek.

Để bản tu chính án _hiến pháp này được thông qua, ít nhất 2/3 thành viên của cả hai viện của Quốc hội phải bỏ phiếu thuận và sau đó phải có ít nhất 38 bang phê chuẩn. Bản tu chính án hiến pháp gần nhất được phê chuẩn vào năm 1992, và là một câu chuyện khá thú vị.

Tổng thống Donald Trump cũng đã từng lên tiếng ủng hộ giới hạn nhiệm kỳ đối với các thành viên của Quốc hội. Tổng thống Mỹ tweet vào tháng Tư năm ngoái rằng ông đã gặp một nhóm các nhà lập pháp lưỡng đảng và ông tán thành những nỗ lực của họ.

Thượng nghị sĩ Ted Cruz của bang Texas. Ảnh: Getty Images.

Về Hạ viện Mỹ

Hạ viện Mỹ: https://www.britannica.com/topic/House-of-Representatives-United-States-government có 435 thành viên, gọi là hạ nghị sĩ hoặc dân biểu, làm việc theo nhiệm kì hai năm. Mỗi bang có số _HNS khác nhau, phụ thuộc vào tỉ lệ dân số. Hiện California có số HNS đông nhất trong Hạ viện với 53 người. Ứng cử viên vào Hạ viện phải đủ 25 tuổi trở lên, phải sống tại Mỹ trong bảy năm. Điều này nghĩa là họ không cần phải sinh ra tại Mỹ.

Ngoài chức năng cơ bản là làm luật, Hạ viện có độc quyền khởi xướng các luật về thuế và ngân sách (Thượng viện không thể khởi xướng các luật này, mặc dù vẫn được bỏ phiếu quyết định sau khi Hạ viện đã thông qua) và ra nghị quyết luận tội các chức vụ liên bang (bao gồm cả tổng thống). Trong trường hợp không có ứng viên tổng thống nào giành được đa số phiếu đại cử tri, Hạ viện là nơi sẽ bầu ra tổng thống trong số ba ứng viên nhận được nhiều phiếu đại cử tri nhất.

Về Thượng viện Mỹ

Thượng viện: https://www.britannica.com/topic/Senate-United-States-government có 100 thành viên đại diện cho 50 bang, mỗi bang có hai thượng nghị sĩ, bất kể bang lớn hay bang nhỏ. Mỗi TNS có nhiệm kì sáu năm, nhưng cứ hai năm lại tiến hành bầu lại 1/3 tổng số thượng nghị sĩ.

Để trở thành thành viên của Thượng viện, ứng cử viên phải từ 30 tuổi trở lên và phải có ít nhất chín năm sống tại Mỹ, và không bắt buộc phải được sinh ra tại Mỹ.

Thượng viện được hưởng hai đặc quyền vượt trội so với Hạ viện đó là tư vấn và thông qua các hiệp ước, phê chuẩn nhân sự mà tổng thống đề xuất. Thượng viện cũng tiến hành các phiên xét xử đối với quan chức liên bang, bao gồm cả tổng thống, và có quyền về tất cả vấn đề liên quan tới chính sách đối ngoại của Mỹ.

—

Từ khoá:

hiến pháp: constitution

tu chính án hiến pháp: constitutional amendment

nhiệm kỳ: term

giới hạn nhiệm kỳ: term limit

quốc hội: congress, parliament, national assembly

hạ viện: house of representatives (Mỹ), house of commons (Anh), lower house

thượng viện: senate (Mỹ), house of lords (Anh), upper house

nghị sĩ (nói chung): member of congress, congressman (nam), congresswoman (nữ)

hạ nghị sĩ, dân biểu: representative, member of the house of representatives

thượng nghị sĩ: senator, member of the senate

phê chuẩn: to ratify