Đền Quán Thánh
https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%81n_Qu%C3%A1n_Th%C3%A1nh
https://en.wikipedia.org/wiki/Qu%C3%A1n_Th%C3%A1nh_Temple
https://fr.wikipedia.org/wiki/Temple_de_Quan_Thanh
Đền Quán Thánh, tên chữ là Trấn
Vũ Quán, có từ đời Lý Thái Tổ (1010 - 1028), thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, là một trong bốn vị thần được lập đền thờ để trấn giữ bốn cửa
ngõ thành Thăng Long khi xưa (Thăng Long tứ trấn).
Trấn Vũ
Bốn ngôi đền đó là:
Đền Quán Thánh (trấn giữ
phía Bắc kinh thành).
Đền Quán Thánh nằm bên cạnh Hồ Tây, cùng với chùa Kim Liên và chùa Trấn Quốc tạo nên sự hài hòa trong kiến trúc cảnh quan và
trong văn hóa tín ngưỡng đối với cả khu vực phía Tây Bắc của Hà Nội.
Đền Quán Thánh
Thờ phụng
Thông tin đền
Lịch sử
Đền Quán Thánh xưa
Đền được xây dựng vào đầu thời nhà Lý. Từng trải qua nhiều đợt trùng tu vào
các năm 1618, 1677, 1768, 1836, 1843, 1893, 1941 (các lần trùng tu này được ghi lại trên văn
bia).
Đợt trùng tu năm Đinh Tỵ niên
hiệu Vĩnh Trị thứ
2 tức đời vua Lê Hy Tông.
Trịnh Tạc ủy cho con là Trịnh Căn chủ trì việc xuất của kho để
di tạo Trấn Vũ Quán và pho tượng Thánh Trấn Vũ. Nghệ nhân trực tiếp chỉ huy đúc
tượng Thánh Huyền thiên Trấn Vũ là Vũ Công Chấn.
Ông cho đúc tượng Huyền thiên Trấn Vũ bằng đồng hun,
thay cho pho tượng bằng gỗ trước đó. Năm Cảnh Thịnh 2 (1794) đời vua Quang Toản, viên Đô đốc Tây Sơn là Lê Văn Ngữ cho đúc chiếc khánh đồng lớn.
Ba chữ Hán này được tạc trên nóc cổng tam quan. Tuy nhiên, trên
bức hoành trong Bái đường vẫn ghi là Trấn
Vũ quán.
Năm 1842, vua Thiệu Trị đến
thăm đền và ban tiền đúc vòng vàng đeo cho tượng Trấn Vũ.
Có thể thấy người xưa chấp nhận cả hai cách viết và gọi là Trấn Vũ quán và Đền
Quán Thánh. Quán là Đạo Quán và
là nơi thờ tự của Đạo Giáo, cũng như chùa là
của Phật giáo.
Thánh Trấn Vũ
là một hình tượng kết hợp nhân vật thần thoại Việt Nam (ông
Thánh đã giúp An Dương Vương trừ ma trong khi xây dựng thành Cổ Loa) và nhân vật thần thoại Trung Quốc Chân
Võ Tinh quân (vị Thánh coi
giữ phương
Bắc).
Kiến
trúc
Tương truyền đền có
từ đời Lý Thái Tổ (1010-1028).
Nhưng theo Vũ Tam Lang trong cuốn Kiến trúc cổ Việt Nam, thì đền được khởi dựng
năm 1012.
Theo Vũ Tam Lang thì đền được di dời về phía Nam hồ Tây trong
đợt mở rộng Hoàng thành Thăng
Long năm 1474 của vua Lê Thánh Tông, nhưng
diện mạo được tu sửa vào năm 1836-1838 đời vua Minh Mạng.
Các bộ phận kiến trúc đền sau
khi trùng tu bao gồm tam quan, sân, ba lớp nhà tiền tế, trung tế, hậu cung. Các
mảng chạm khắc trên gỗ có giá trị nghệ thuật cao. Bố cục không gian thoáng và
hài hòa. Hồ Tây phía
trước mặt tiền tạo nên bầu không khí mát mẻ quanh năm.
Ngôi chính điện (bái đường) nơi đặt tượng Trấn Vũ có 4 lớp mái
(4 hàng hiên). Chính giữa là bức hoành phi đề "Trấn Vũ Quán". Hai
tường hồi có khắc các bài thơ ca ngợi ngôi đền và pho tượng Trấn Vũ của các tác
giả thời nhà Nguyễn như Nguyễn Thượng Hiền, Vũ Phạm Hàm...
Nhà Tiền tế có khám thờ và án thư cùng tượng thờ nghệ nhân đúc
tượng Trấn Vũ, Luân Quận Công Vũ Công Chấn.
Pho tượng thần Huyền Thiên Trấn Vũ
Tượng Trấn Vũ trong đền Quán Thánh.
Pho tượng thần Huyền Thiên Trấn Vũ được đúc bằng đồng đen vào năm Vĩnh Trị thứ
2 (1677), đời Lê Hy
Tông .
Tượng cao 3,96m, chu vi 8m, nặng 4 tấn tọa trên tảng đá cẩm thạch cao 1,2m. Tượng có khuôn mặt vuông chữ
điền nghiêm nghị nhưng bình thản, hiền hậu với đôi mắt nhìn thẳng, râu dài, tóc
xoã không đội mũ, mặc áo đạo sĩ ngồi trên bục đá với hai bàn chân để trần.
Bàn tay trái của tượng đưa lên ngang ngực bắt ấn thuyết pháp,
bàn tay phải úp lên đốc kiếm, kiếm chống trên lưng rùa nằm giữa hai bàn chân,
quanh lưỡi kiếm có con rắn quấn từ dưới lên trên. Rùa, rắn và kiếm là
biểu trưng của Huyền Thiên Trấn Vũ.
Theo như sự tích được ghi chép ở đền thì Huyền Thiên Trấn Vũ là
thần trấn quản phương Bắc đã nhiều lần giúp nước Việt đánh đuổi ngoại xâm.
Lần thứ nhất vào đời Hùng Vương thứ 6 đánh giặc từ vùng biển tràn vào,
lần thứ hai vào đời Hùng Vương thứ 7 đánh giặc Thạch Linh...
Trong bản ghi chép còn có chi tiết Huyền Thiên Trấn Vũ giúp dân
thành Thăng Long trừ tà ma và yêu quái, giúp An Dương Vương trừ tinh gà trắng
xây thành Cổ Loa, diệt Hồ ly tinh trên sông Hồng đời Lý Thánh Tông...
Pho tượng Huyền Thiên Trấn Vũ là một công trình nghệ thuật độc
đáo, đánh dấu kỹ thuật đúc đồng và tài nghệ của các nghệ nhân Việt Nam cách đây
3 thế kỷ.
Hình ảnh
Tam Quan cũ
Chân
Khánh
No comments:
Post a Comment