Tuesday, March 12, 2019

ĐỔI ĐỜI HAY ĐỜI ĐỔI ?

12 mins read


Tác giả, Nguyễn Quang Lập, bài này viết khá lâu có lẽ lúc đó ông ta đang tui trung niên. Sáng lập viên trang web ” Quê Choa ” bị tước đảng tch, đui ra khi hi nhà văn Vit Nam vì ông ta đã có những bài viết trên Quê Choa như v vào mt bn cô hn các đảng Ba Đình.


Thực ra những bài viết như thế này đối vi mt người đã từng sống, đi hc ln lên trong bối cảnh xã hội VIỆT NAM CỘNG HOÀ trên 50 năm tr v trước s chng ly làm lạ lẫm hay ngạc nhiên gì về cách sống cũng như cung cách đối x vi nhau ca người Sàigon. Anh ta ngc nhiên cũng phi thôi vì sống trong xã hội cộng sản, con người ta đối x vi nhau theo bn năng cùng bn cht rng rú ca xã hội đó. Không phi là con người văn minh cư x vi nhau na mà ging như mt s sinh tn để sng còn. Họ rình mò gầm gừ xét nét nhau, chỉ biết vơ vào cho mình. Thế nên cũng đừng trách móc hay than phin là: bây giờ, mấy chục năm sau khi Bc quân cai tr VNCH tr con thì lếu láo mất dạy quá sức. Viên chức chính quyền, công an hối lộ tham nhũng quá thể. Công An đàm áp bắt bớ đánh đập người ta ngoài đường ph công khai. Cuc sng ba bãi, vô tổ chức, ăn nói thô l, cc cn. Câu tr li rt ngn gn, đơn gin: xã hội công sản nó làm ra như vy. H ( bn cán b cng sn ) sng theo bn năng sinh tn ca con nhng con vt hai chân, biết nói tiếng người.
Trong tổ chức của đảng cng sn thì phàm đã là đảng viên thì phải là vi phạm điu l hay k lut ca đảng ghê gớm lắm hay tội phạm to lắm mới bị tước đảng tch. Mà nếu mun tước đảng tch người ta thì phải có nguyên một chi bộ nhóm họp, thường là chi b đương s đang sinh hot. Chúng m x, kim đim truy cu trách nhim ( chính tr, quân s hay hình sự…). Thường thì đã có chỉ thị sẵn ở đâu đó bên trên. Đôi khi đương s b tht sng vì tư thù cá nhân vi xếp ln hơn cũng b đem ra đấu t khép ti. Cái đảng tch đôi khi nó như vòng kim cô xiết vào đầu bn lâu la. Quyn li đó mà hình phạt cũng đó. B cy sinh t phù nạn nhân khó lòng cục cựa.Thế nên đó là lý do tại sao ta thấy hầu như rt hiếm có s chng đối hay phn kháng trong ni b các đảng viên hay chi b. Mi có thái độ ( bn vit cng nói là biu hin) hay ý kiến phản kháng, chúng ( chi bộ ) lôi ra đấu t ( chúng gi là đấu tranh ) đến độ mt ăn mt ng nhiu khi phát r.
Sau khi bị tước đảng tch, chúng mi tra tay bt lôi ra tòa kết án hay làm những trò ma trò quỷ gì thì chỉ có chúng, những kẻ chủ mưu mi biết được. Chính vì thế, phàm những ai tự ý quăng tr li th Đảng nghĩa là rút ra khỏi cái đảng cướp đó phi là quyết định ghê gớm lắm. Ảnh hưởng ti c vn mnh gia đình, con cái, dòng họ. Cho nên, ta thấy đa s có th nói 95 % đảng vit rút chân ra khi bùn nhơ là các c đã về hưu hết thi b đào thi.
Câu nói hay cách thức chúng đưa ra bo v cái s hưu cũng nm trong chiu hướng bo v quyn li chính là bảo vệ cái đảng ăn hi đó muôn năm trường tr. Tiên vàn chúng tự sướng vi nhau cho là đảng viên tuyt đối đúng không h sai lm. Nên chi h có khuyết đim, mà khuyết đim trm trng như khai thác bán chác tài nguyên ba bãi. Ký duyệt bừa bãi cẩu thả các công trình, chiếm đất ca dân.nhiu vô thiên lủng. Thì chúng bao che tội lỗi cho nhau, thay đổi ngôi v hay thm chí còn thăng quan tiến chc na nếu ti phm và lãnh đạo cùng phe đảng có li lc cùng ăn chia vi nhau. Ch có vài con nhạn là đà hay một hai con dê tế thần nào đó b đem ra x qua quýt hu làm giảm áp lực quần chúng. Còn thì toàn giơ cao đánh s. Bo sao con người trong xã hội đó sng lương thin cho được?
Giữa hai thế giới Nam – Bắc đã như hai thái cc, hai nn văn minh tân tiến và lc hu chênh lch nhau khá xa. Chính bn vit cng, cán b trung cp sng lâu năm Hà Ni còn nhận xét với nhau như thế này : Nếu được đi công tác phi chn la gia Praha ( Prague, th đô Tip Khc ) và Saigon, ch được chn mt trong hai thì họ sẽ chọn Saigon vì hai nơi này có nn văn minh tiến b không thua kém nhau bao nhiêu, dân trí cũng cao như nhau mà Saigon được cái trong nước và không tr ngi ngôn ng.
Bài dưới đây là nhn xét ca mt chàng trai mi ln đang hc đại hc ( ch không phi hc đại ) có cha m bà con cũng có thế giá trong đảng cm quyn nhưng anh ta sng tht, nghĩ và nói tht lòng mình.
Câu kết luận của tác giả tôi không ngạc nhiên lắm vì nữ thi sĩ Lý Thụy Ý trong vụ án Hồ Con Rùa mà họa sĩ Ớt tức Huỳnh bá Thành thuật lại trong cuốn truyện ” Những tên biệt kích cầm bút ” đã kể lại là khi bị tên công an chấp pháp thẩm vấn, bà đã hỏi ngược li gã: ” Anh giải phóng tôi hay tôi giải phóng anh ?” Rất nhiều chuyện liên quan về cuộc đổi đời này lắm có thể viết thành những pho sách dày cộm kể lại những chuyện hoàn toàn có thật 100%. Nhưng bn vit cng chúng nó du hơn mèo du c vì có khi nào chúng tự nhận mình thua kém ai đâu. Đỉnh cao CHÍ T ca loài người tiến b cơ mà. Nhưng đi cu cnh xin x thì không bao giờ biết ngượng.
MƯA NGUN.

Sài Gòn đã thay đổi mt người Hà Ni như thế nào?

Đã trải qua hàng chục năm k t ngày ấy, nhưng nhng k nim đó tôi không bao gi quên. Sài Gòn đã thay đổi tôi, mt người đến t Hà Nội…..
.Mãi tới 30.4.1975 tôi mới biết thế nào là ngày sinh nhật. Quê tôi người ta ch quan tâm ti ngày chết, ngày sinh nht là cái gì rất phù phiếm. Từ thuở bé con đến năm 19 tui chng có ai nhc tôi ngày sinh nhật, tôi cũng chẳng quan tâm. Đúng ngày “non sông thu về một mối” tôi đang hc Bách khoa Hà Nội, cô giáo dạy toán xác suất đã cho hay đó cũng là sinh nhật của tôi. Tôi vui mừng đến độ mun bay vào Sài Gòn ngay lập tức, để cùng Sài Gòn tận hưởng Ngày trng đại.
Kẹt nỗi tôi đang hc, ba tôi không cho đi. Sau ngày 30.4 cả nhà tôi đều vào Sài Gòn, trừ tôi. Ông bác của tôi dinh tê vào Sài Gòn năm 1953, làm cha tôi luôn ghi vào lý lịch của ông và các con ông hai chữ “đã chết”, giờ đây là triệu phú số một Sài Gòn. Cha tôi quá mừng vì ông bác tôi còn sống, mừng hơn na là triu phú s mt Sài Gòn”. Ông bác tôi cũng mừng ba tôi hãy còn sống, mừng hơn na là gia đình bảy đảng viên cộng sản”. Cuộc đoàn tụ vàng ròng và nước mt. Ông bác tôi nhn nước mt đoàn viên by đảng viên cng sn, ba tôi nhn hơn hai chc cây vàng đem ra Bc tr hết n nn còn xây được ngôi nhà ngói ba gian hai chái. Sự đổi đời k diu.


Dù chưa được vào Sài Gòn nhưng tôi đã thấy Sài Gòn qua ba vật phẩm lạ lùng, 
đó là bút bi, mì tôm và cassette của thằng Minh cùng lớp, ba nó là nhà thơ Vin Phương Sài Gòn gửi ra cho nó. Chúng tôi xúm lại quanh thằng Minh xem nó thao tác viết bút bi, hồi đó gi là “bút nguyên tử”. Nó bấm đít bút cái tách, đầu bút nhô ra, và nó viết. Nét mực đều tăm tp, không cn chm mc không cn bơm mc, c thế là viết. Chúng tôi ai nấy há hốc mồm không thể tin nổi Sài Gòn lại có thể sản xuất được cái bút tài tình thế kia.
Tối hôm đó thng Minh bóc gói mì tôm bỏ vào bát. Tưởng đó là lương khô chúng tôi không chú ý lắm. Khi thằng Minh đổ nước sôi vào bát, một mùi thơm rt l bc lên, hết thy chúng tôi đều nut nước bt, đứa nào đứa ny bng đói cn cào. Thng Minh túc tc ăn, chúng tôi va nut nước bt va cãi nhau. Không đứa nào tin Sài Gòn lại có thể sản xuất được đồ ăn cao cp thế kia. Có đứa còn bảo đồ ăn đổ nước sôi vào là ăn được ngay, thơm ngon thế kia, ch dành cho các du hành gia vũ trụ, người thường không bao gi có.
Thằng Minh khoe cái cassette ba nó gửi cho nó để nó hc ngoi ng. Ti đây thì tôi bị sốc, không ngờ nhà nó giàu thế. Với tôi cassette là tài sản lớn, chỉ những người giàu mi có. Năm 1973 quê tôi ln đầu xut hin mt cái cassette ca mt người du hc Đông Đức tr v. C làng chy đến xem máy ghi âm mà ai cũng đinh ninh đó là công c hot động tình báo, người thường không th có. Sut my ngày lin, dân làng tôi say sưa nói vào máy ghi âm ri bt máy nghe tiếng ca mình. Tôi cũng được nói vào máy ghi âm và thất vọng vô cùng không ngờ tiếng của tôi lại tệ đến thế. Mt ngày tôi thấy tài sản lớn ấy trong tay một sinh viên, không còn tin vào mắt mình nữa. Thằng Minh nói, rẻ không à. Thứ này chỉ ghi âm, không có radio, giá hơn chc đồng thôi, bán đầy ch Bến Thành. Không ai tin thng Minh c. Tôi bĩu môi nói ra Sài Gòn là tây à? Thằng Mình tủm tỉm cười không nói gì, nó mở cassette, lần đầu tiên chúng tôi được nghe nhc Sài Gòn, tất cả chết lặng trước ging ca ca Khánh Ly trong Sơn Ca s 7. Kết thúc Sơn Ca 7 thng Hoan bng th ht mt tiếng tht to và kêu lên, đúng là tây tht bay ơi!
Sài Gòn là tây, điu đó hp dn tôi đến ni đêm nào tôi cũng mơ ti Sài Gon. K ngh hè năm sau, tháng 8.1976, tôi mi được vào Sài Gòn. Ba tôi vẫn bắt tôi không được đi đâu, “ở nhà học hành cho tử tế”, nhưng tôi đủ ln để bác b s ngăn cm ca ông. Hơn na cô h tôi rt yêu tôi, đã cho người ra Hà Ni đón tôi vào. Xe chy ba ngày ba đêm tôi được gp Sài Gòn.
Tôi sẽ không kể những gì lần đầu tôi thy trong bit th ca ông bác tôi, t máy điu hòa, tủ lạnh, tivi tới xe máy, ô tô, cầu thang máy và bà giúp việc tuổi năm mươi mt mc l phép gi tôi bng cu. Ngay my cc đá lnh cn lúc nào có ngay lúc đó cũng đã làm tôi thán phục lắm rồi.Thán phục chứ không ngạc nhiên, vì đó là nhà của ông triệu phú. Xin kể những gì buổi sáng đầu tiên tôi thực sự gặp gỡ Sài Gòn.
Khấp khởi và hồi hộp, rụt rè và cảnh giác tôi bước xung lòng đường thành phố Sài Gòn và gặp ngay tiếng dạ ngọt như mía lùi ca bà bán hàng tp hóa đáng tui m tôi. Không nghĩ tiếng d y dành cho mình, tôi ngoảnh lại sau xem bà chủ dạ ai. Không có ai. Thì ra bà chủ dạ khách hàng, điu mà tôi chưa tng thy. Quay li thy n cười bà ch, n cười khá gi to. C tiếng d cũng gi to nhưng vi tôi là trên c tuyt vi. T bé cho đến gi tôi toàn thy nhng b mt lnh lùng khinh khnh ca các mu dch viên, luôn coi khách hàng như nhng k làm phin h. Lâu ngày ri chính khách hàng cũng t thy mình có lỗi và chịu ơn các mu dch viên. Nghe mt tiếng d, thy mt n cười ca các mu dch viên dù là gi to cũng là điu không tưởng, thm chí là phi lý.
Tôi mua ba chục cái bút bi về làm quà cho bạn bè. Bà chủ lấy dây chun bó bút bi và cho vào túi nylon, chăm chút cn thn c nhưđang gói hàng cho bà chứ không phải cho tôi. Không một mậu dịch viên nào, cả những bà hàng xén quê tôi, phục vụ khách hàng được như thế, cái túi nylon gói hàng càng không thể có. Ai đòi hỏi khách hàng dây chun buộc hàng và túi nylon đựng hàng sẽ bắt gặp cái nhìn khinh bỉ, vì đóđòi hỏi của một kẻ không hâm hấp cũng ngu xuẩn. Giờ đây bà chủ tạp hóa Sài Gòn làm điu đó hn hu như mt nim vui ca chính bà, khiến tôi sửng sốt.
Cách đó chưa đầy mt tun, Hà Nội tôi đi sp hàng mua thịt cho anh cả. Cô mậu dịch viên hất hàm hỏi tôi, hết thịt, có đổi tht sang sườn không? Dù thấy cả một rổ thịt tươi dưới chân cô mu dch viên tôi vn đáp, d có! Tranh cãi với các mậu dịch viên là điu di dt nht trn đời. Cô mu dch viên ném miếng sườn heo cho tôi. Cô ném mnh quá, miếng sườn văng vào tôi. Tt nhiên tôi không h tc gin, tôi cm ơn cô đã bán sườn cho tôi và vui mng đã chụp được miếng sườn, không để nó rơi xung đất. K vy để biết vì sao bà chủ tạp hóa Sài Gòn đã làm tôi sửng sốt.
Rời quầy tạp hóa tôi tìm tới một quán cà phê vườn. Ung cà phê để biết, cũng là để ra dáng ta đây dân Sài Gòn. Ở Hà Nội tôi chỉ quen chè chén, không dám uống cà phê vì nó rất đắt. Tôi ngi vt chân ch ngũ nhâm nhi cc cà phê đen đá pha sn, hút điếu thuc Captain, t thy mình lên hẳn mấy chân kính. Không may tôi vô ý quờ tay làm đổ v ly cà phê. Biết mình sắp bị ăn chi và phải đền tin ly cà phê mặt cậu bé hai mươi tui đỏ lng. Cô bé phc v chy ti vi vã lau chùi, nhặt nhạnh mảnh vỡ thủy tinh với một thái độ như chính cô là người có li. Cô thay cho tôi mt ly cà phê mi nh nhàng như mt l đương nhiên. Tôi thêm mt ln sng st.
Một giờ sau tôi quay về nhà ông bác, phát hiện sau nhà là một con hẻm đầy sách. Con hm ngn, rng rãi. Tôi không nhớ nó có tên đường hay không, ch nh rt nhiu cây c th ta bóng sum suê, hai vỉa hè đầy sách. Sut bui sáng hôm đó tôi tha thn đây. Quá nhiu sách hay, tôi không biết nên bỏ cuốn gì mua cuốn gì. Muốn mua hết phải chất đầy vài xe tải. Giữa hai vỉa hè mênh mông sách đó, có c nhng cun sách Mác Lê: cuốn Tư bn lun ca Châu Tâm Luân và Hành trình trí thức của Karl Marx của Nguyễn Văn Trung cùng nhiều sách khác. Thoạt đầu tôi tưởng sách t Hà Nội chuyển vào, sau mới biết sách của Sài Gòn xuất bản từ những năm sáu mươi. Tôi hi ông ch bán sách, đây người ta cũng cho in sách Mác Lê à? Ông chủ quan vui vẻ nói, dạ chú, sinh viên trong này học cả Mác – Lê. Tôi ngẩn ngơ cười không biết nói gì hơn.
Chuyện quá nhỏ, với nhiều người là không đáng k, vi tôi lúc đó tht khác thường, nếu không mun nói tht ln lao. Tôi không ct nghĩa được đó là gì trong buổi sáng hôm ấy. Tôi còn ở lại Sài Gòn thêm 30 buổi sáng nữa, vẫn không cắt nghĩa được đó là gì. Nhưng khi quay ra Hà Ni tôi bng sng khác đi, nghĩ khác đi, đọc khác đi, nói khác đi. Bn bè tôi ngày đó gi tôi là thng hâm, thng lp d. Tôi thì rất vui vì biết mình đã được gii phóng.
Tác giả: Nguyễn Quang Lập

No comments:

Post a Comment