Trung Hoa thao túng truyền thông thế giới như thế nào?
http://www.caidinh.com/trangluu1/vanhoaxahoi/xahoi/trungquocthaotungtruyenthong.htm
Trung Hoa thao túng truyền thông thế giới như thế nào?
(Bị dị ứng với TQ: nước ở giữa, bọn ở chung quanh
là lũ man di, mọi rợ. Tôi đã đổi TQ thành Trung Hoa.)
An ninh mạng nói riêng
hay an ninh quốc gia nói chung nên nhìn ở góc độ nào? An ninh quốc gia có được đảm bảo hay không là phải hiểu rõ kẻ thù hoặc đối thủ của mình mà kẻ thù/đối thủ lớn nhất và nguy hiểm nhất của Việt Nam vẫn là Trung Hoa. Phải biết họ đang làm gì và làm như thế nào để đối phó mới là trọng điểm của vấn đề an ninh mà Việt Nam cần làm, chứ không phải nhắm vào việc bịt mồm bịt miệng người dân trong khi truyền thông Trung Hoa lại được thiết kế để đánh toàn diện trên mọi mặt trận truyền thông thế giới. Hồ sơ dưới đây cho thấy phần nào điều đó.
Bài 1: “Giảng hảo
Trung Hoa cố sự”
Điều tra của Reuters, Guardian, Foreign Policy… đã cho thấy chi tiết các thủ đoạn tinh vi ma mãnh của Trung Hoa trong việc thao
túng truyền thông thế giới để tung ra những bài báo phù hợp quan điểm Bắc Kinh, để viết những câu chuyện Trung Hoa theo cách của Trung Hoa (mà Bắc Kinh gọi là “giảng hảo Trung
Hoa cố sự”). Không phải tự nhiên mà không
ít tờ báo phương Tây vài năm gần đây thường xuyên có những bài viết ca ngợi Trung Hoa lên tận mây xanh…
“Giảng hảo” được
thực hiện như thế nào?
Đối mặt tình trạng giảm lương liên tục và nguy cơ sa thải, không ít nhà báo phương Tây đã tranh nhau vào Mạng truyền hình toàn cầu Trung Hoa (“Trung Hoa quốc tế điện thị đài” – CGTN: China Global Television Network), nơi họ được trả lương cao và được làm việc tại studio bóng lộn. CGTN – chi nhánh quốc tế của Đài truyền hình trung ương Trung Hoa (CCTV) – được đầu tư nhằm bành trướng toàn cầu, với mục tiêu, theo lời Tập Cận Bình, là “kể thật hay những câu chuyện về Trung Hoa” (“Giảng hảo Trung Hoa cố sự”). “Kể thật hay” ở đây là viết sao cho phù hợp mục đích tuyên truyền của Đảng cộng sản Trung Hoa. Trong nhiều năm, Trung Hoa đã kiểm duyệt gắt gao hoạt động truyền thông trong nước. Những trang viết tiêu cực về Trung Hoa trên các tạp chí nước ngoài (nhập vào Trung Hoa) thường bị xé mất; hoặc các bản tin của truyền hình BBC về những chủ đề nhạy cảm như Tây Tạng, Đài Loan, Thiên An Môn… đột ngột bị “mất sóng”. Bây giờ, Trung Hoa không chỉ kiểm duyệt truyền thông quốc tế phát hành và hoạt động trong nước. Bắc Kinh còn thò tay ra nước ngoài…
Lưu
Vân Sơn (Liu Yunshan) – Ủy viên
thường vụ Bộ chính
trị Trung Hoa – trong buổi khánh
thành “Trung Hoa quốc tế điện thị đài”- CGTN tại Bắc Kinh năm 2016 (Xinhua/Zuma
Press)
Một trong những cách đơn giản nhất là mua phụ trương của các tờ báo lớn chẳng hạn Washington Post
hoặc New York Times. Thay vì đăng quảng cáo trên phụ trương, Trung Hoa đăng bài viết. Tại Mỹ, Trung Hoa mua
chuộc giới vận động hành lang để tung ra những thông điệp có lợi cho mình, “giải thích” cho thế giới “hiểu” chủ trương và đường lối trong chính sách đối ngoại Bắc Kinh. Trung Hoa
cũng chi hào phóng cho phóng viên nước ngoài để đến Trung Hoa làm “phóng sự”. Thậm chí Bắc Kinh tài trợ 100% cho các chương
trình đào tạo truyền thông cho nhà báo nước ngoài. Từ năm 2003 đến nay, Trung
Hoa tăng cường cái gọi là “chiến tranh thông tin” như là một phần của chiến lược quân sự, với mục đích tạo ra ảnh hưởng đối với công chúng thế giới.
Phóng viên điều tra Nigeria, Dayo Aiyetan, vẫn còn nhớ cú điện mình nhận được cách đây vài năm sau khi CCTV mở văn phòng đại diện tại châu Phi (đặt ở Kenya) vào năm 2012. Aiyetan vừa thành lập trung tâm báo chí
điều tra đầu tiên tại Nigeria và ông cũng vừa tiết lộ một số doanh nghiệp Trung Hoa khai thác rừng bất hợp pháp ở Nigeria. Người gọi cho Aiyetan đã đưa ra đề nghị: một chân
phóng viên cho văn phòng CCTV với mức lương ít nhất gấp đôi mức hiện tại của Aiyetan. Dù vậy, Aiyetan từ chối. Câu chuyện Aiyetan là
một
trong những trường hợp điển hình
của hình thức mua chuộc truyền thông mà Trung Hoa thực hiện tại châu Phi, nơi Trung Hoa chọn thử nghiệm cho chiến dịch bành trướng truyền thông
toàn cầu. Những nỗ lực này bắt đầu được tăng cường sau Thế vận hội Bắc Kinh
2008, khi giới lãnh đạo Trung Hoa điên tiết trước làn sóng chỉ trích của truyền thông nước ngoài về nhân quyền cũng như các cuộc biểu tình ủng hộ Tây Tạng diễn ra trên chặng rước đuốc Thế vận hội vòng quanh thế giới.
Mua đứt châu
Phi
Năm 2009, Trung Hoa tuyên bố chi 6,6 tỷ USD cho kế hoạch củng cố vị trí trong làng truyền thông quốc tế. Đầu tiên là mở văn phòng CCTV tại châu Phi và tuyển mộ những phóng viên tên tuổi có uy tín như Aiyetan. Với giới phóng viên bản địa, CCTV hứa hẹn lương lậu cao đồng thời còn được “kể câu chuyện theo cách châu Phi” cho độc giả thế giới mà không cần phải gọt đẽo cho hợp khẩu vị phương Tây. Tuy nhiên, theo Vivien Marsh thuộc Đại học Westminster (London), người từng nghiên cứu nội dung CCTV Châu Phi, đã cho thấy một sự thực khác. Phân tích loạt tường thuật của CCTV Châu Phi về trận dịch Ebola 2014, Vivien Marsh nhận thấy có 17% nội dung các bài báo đều đề cập Trung Quốc, nhấn mạnh vai trò Trung Hoa trong việc cung cấp bác sĩ và viện trợ y tế. Nói cách khác, “câu chuyện châu Phi” ở đây đã bị “đổi màu”, để nhấn mạnh sức mạnh, sự hào phóng và “thiện tâm” của Trung Quốc.
Biên
tập viên
của CCTV Châu
Phi tại Nairobi làm
việc với phóng
viên bản địa (Getty Images)
Ngoài kênh tiếng Anh, CGTN hiện còn phát bằng tiếng Tây Ban Nha, Pháp, Arab và Nga. 6 năm qua,
CGTN đã phủ sóng khắp Lục địa đen. Hành lang các trụ sở uy quyền Lục địa đen,
như Liên đoàn châu Phi tại Addis Ababa (Ethiopia), giờ được lắp toàn màn hình do CGTN cung cấp. Các làng quê, từ Rwanda đến Ghana, cũng được phát sóng miễn phí, dưới bản quyền phân phối của StarTimes – một công ty truyền thông Trung Hoa có quan hệ mật thiết với Bắc Kinh. Gói phí rẻ nhất của StarTimes bao gồm các kênh
Trung Hoa và châu Phi. Nội dung tất nhiên tạo ảnh hưởng đáng kể đối với 10 triệu trong 24 triệu người đăng ký xem truyền hình có bản quyền của Lục địa đen. Tình trạng mở tivi lên là thấy… “Tàu” đã khiến Hiệp hội phát thanh-truyền hình độc lập Ghana, hồi tháng 9-2018, phải thốt lên: “Nếu StarTimes được
phép kiểm soát hạ tầng phát
sóng kỹ thuật số và
không gian vệ tinh thì
Ghana sẽ phải giao luôn không gian phát sóng cho sự kiểm soát lẫn nội dung cho Trung Quốc”.
Nhà báo
hay gián điệp?
Với phóng viên nước ngoài, làm việc cho truyền thông Trung Hoa dĩ nhiên không thể muốn viết gì tùy ý.
Câu chuyện của Mark Bourrie,
cựu phóng viên Tân Hoa Xã, là một ví dụ.
Trong một tiệc Giáng sinh 2009,
Bourrie bắt đầu quen Yang
Shilong, chánh văn phòng Tân Hoa Xã tại Canada, và được rủ rê vào làm cho Tân Hoa Xã. Hè 2010, văn
phòng Tân Hoa Xã có sếp mới – Zhang Dacheng. Kể với Bourrie, Zhang cho biết mình vốn là sĩ quan quân đội. Với Bourrie, Zhang dường như chẳng hiểu biết
gì về hoạt động báo chí trong một nền chính trị dân chủ. Anh thường xuyên bị Zhang yêu cầu đòi phỏng vấn chủ tịch Hạ viện hoặc các viên chức chính phủ cấp cao. Zhang xem những chính trị gia đối lập như những kẻ gây rối. Cung cách làm việc của Zhang càng khiến Bourrie khó chịu, đặc biệt khi Chủ tịch Hồ
Cẩm Đào đến Canada ngày
23-6-2010 và bị một số nhóm biểu tình phản đối. Zhang yêu cầu Bourrie phải điều tra xem những người biểu tình là ai. Bất bình, Bourrie trả lời: “Ký giả Canada không
làm những chuyện như vậy!”.
Mùa thu 2010, Bourrie được yêu cầu viết một báo cáo về hoạt động tôn giáo, rằng Canada “quản lý” các tổ chức tôn giáo như thế nào và chính
quyền trấn áp các “giáo phái tà độc” ra sao… Bourrie nói rằng, ở nước mình, báo chí không có quyền can thiệp vào những đề tài như vậy, rằng mọi người đều có quyền tự do tín ngưỡng và tin vào bất kỳ gì họ thích… Nếu các nhóm tôn
giáo phạm tội thì đó là chuyện của cảnh sát và tòa án. “Thành thực mà nói, đây không phải là câu trả lời tôi muốn” – Zhang hồi đáp Bourrie
trong một email. “Bộ nào
hay cơ quan nào ở Canada chịu trách nhiệm giám sát các giáo phái; chính phủ làm gì để hạn chế hoặc tấn công các giáo phái tà độc; những tín đồ của các
giáo phái tà độc có
thể bị lôi
ra tòa không?”…, và cuối cùng, Zhang đi thẳng vào trọng tâm: “Tình trạng hiện nay của giáo phái Pháp luân công tại Canada là gì? Nó có được chấp nhận một cách hợp pháp không?”…
Ngày 27-4-2012, Dalai Lama đến Ottawa. Bourrie được yêu cầu theo dõi sát các hoạt động của Dalai Lama để “viết bài” cho Tân Hoa Xã. Thực tế thì các “bài báo” như vậy không bao giờ được đăng mà thật ra là những báo cáo mà Tân Hoa Xã gửi về Bắc Kinh. Không chỉ nội dung buổi họp báo, Bourrie còn được Zhang yêu cầu dùng bất kỳ mối quan hệ nào với các viên chức chính phủ để tìm hiểu xem nội dung cuộc gặp riêng giữa Dalai Lama và Thủ tướng Stephen Harper bàn về những gì. “Chúng tôi được phép có mặt ở đó với tư cách
nhà báo” – Bourrie viết email cho Zhang – “Chúng
tôi lại làm
việc không
phải với chức năng của nhà báo. Chúng tôi, theo cách miêu tả của ông, đang thu thập thông tin tình báo cho Trung Quốc”. Cảm thấy bị lợi dụng và sử dụng như những tay gián điệp, Bourrie không thể tiếp tục. Anh bỏ bút không tiếp tục ghi chép gì nữa trong cuộc gặp Dalai Lama. Anh ngồi lắng nghe, bắt tay vị thủ lĩnh tinh
thần Tây Tạng khi ông rời đi, rồi về nhà, gửi email cho văn phòng Tân Hoa Xã,
tuyên bố mình nghỉ việc…
Không
rõ nhóm nhà báo VN sang Trung Hoa năm ngoái,
và khi về nhà
đã tung ra loạt bài
ca ngợi đặc khu Thẩm Quyến, có nhận tiền của Trung Hoa hay không nhưng việc Trung Hoa mua chuộc phóng viên nước ngoài
là một chiến lược công
khai của họ…
Bài 2:
“Cổ vy kim dụng, dương vy Trung dụng”
Năm 2013, tại hội nghị quốc gia về công tác
tuyên truyền, Tập Cận Bình nhắc lại câu nói nổi tiếng của Mao Trạch Đông từ thập niên 1930: “Bắt quá khứ phục vụ hiện tại, bắt nước ngoài phụng sự Trung Quốc” (“Cổ vy kim dụng, dương vy
Trung dụng”). Dưới thời Tập Cận Bình, chiến lược này đã được thực hiện ráo riết với những bài bản cực kỳ tinh vi…
“Tá
thuyền xuất hải”
Trong loạt chương trình họp báo nhân kỳ họp Quốc hội năm 2012, giới chức Bắc Kinh liên tục mời đặt câu hỏi từ một “phóng viên”
trẻ lạ mặt người Úc. Cô này nói tiếng Hoa như gió và cũng đặt câu hỏi nhanh như gió. Hầu hết câu hỏi đều mang nội dung “gài hàng” sao cho người trả lời có dịp ca ngợi thành tích phát triển Trung Quốc. Cô “phóng
viên”, tên Andrea Yu, hóa ra là người của Global Consumer Attorney Marketing Group (CAMG) Media Group có trụ sở ở Melbourne. Được thành lập bởi doanh nhân địa phương tên Tommy Jiang, Global CAMG là công ty truyền thông sân sau
của bộ máy tuyên truyền Trung Quốc, với 60% vốn thuộc về Guoguang Century Media Consultancy mà công ty này lại thuộc sở hữu của tập đoàn truyền thông nhà nước China Radio International (CRI- “Trung Hoa quốc tế quảng bá điện đài”). Global CAMG và một công ty khác của Tommy Jiang - Ostar - chịu trách nhiệm quản lý ít nhất 11 đài phát thanh tại Úc, với nội dung do CRI biên tập và các chương trình đều phù hợp “tôn chỉ” Bắc Kinh. Khi bị lật tẩy là “phóng
viên” dỏm, Andrea Yu nghỉ
việc khỏi Global CAMG. Tuy nhiên, tại kỳ họp Quốc hội Trung Hoa
vào hai năm sau (2014), người ta lại phát hiện một “ký giả” dỏm tương tự – Louise Kenney – cũng
làm việc cho Global CAMG.
Việc sử dụng các đài phát thanh nước ngoài để truyền bá nội dung phù hợp Trung Hoa là một chiến lược mà chủ tịch CRI Vương Canh Niên (Wang Gengnian) gọi là “tá thuyền xuất hải” (mượn thuyền qua biển). Năm 2015, một phóng sự điều tra công phu của Reuters cho biết, Global CAMG là một trong ba công ty điều hành mạng lưới truyền thông gồm 33 đài phát thanh ở 14 quốc gia. Ba năm sau, năm 2018, mạng lưới này – trong đó có Ostar – hiện phủ sóng với 58 đài tại 35 nước! Chỉ riêng Mỹ, nội dung CRI (China Radio International) được phát bởi hơn 30 đài. Bắc Kinh cũng “mượn thuyền” để tung ra các sản phẩm ấn loát. Tờ tiếng Anh China Daily đã ký hợp đồng với ít nhất 30 tờ báo nước ngoài, trong đó có New York Times, Wall Street Journal, Washington Post, Daily Telegraph, để thực hiện chuyên đề 4-8 trang gọi là “China Watch” xuất hiện gần như đều đặn hàng tháng. Hiện phát hành bốn thứ tiếng (Tây Ban Nha, Anh, Pháp và Đức), “China Watch” xuất hiện trên Le Figaro tại Pháp; trên tờ Handelsblatt tại Đức; The Nation tại Thái Lan; Jakarta Post tại Indonesia; El Cronista tại Argentina… Dĩ nhiên “China Watch” chỉ mang nội dung ca ngợi Trung Hoa và tuyên truyền cho chính sách Bắc Kinh, chẳng hạn những bài gần đây: “Tây Tạng chứng kiến 40 năm thành công chói lọi”, “Tập công bố các chính sách mở rộng cửa”, hoặc thậm chí “Tập ca ngợi các đảng viên Đảng cộng sản Trung Quốc”.
Theo công trình nghiên cứu China’s Foreign Propaganda Machine của
Anne-Marie Brady (đăng trên Journal of
Democracy, Johns Hopkins University Press, Volume 26, Number 4, October 2015,
trang 51-59), tờ Telegraph của Anh được trả 750.000 bảng (khoảng 950.000 USD) mỗi năm để
đăng “China Watch”. Nội dung chuyên đề cung cấp độc giả “những câu chuyện đa dạng đầy ắp thông tin về sự phát triển năng động của Trung Hoa đương đại”
– chẳng hạn, một “phóng sự” “lay động lòng người” cho thấy cảnh hạnh phúc của những gia đình Tây Tạng dọn qua nhà mới như là một phần trong chính sách tái định cư được “Đảng và
Nhà nước Trung Hoa chăm lo” (bài báo thuật lại “cảm xúc” của một người dân Tây Tạng: “Chủ tịch Mao
đã cho chúng tôi những cánh đồng từng thuộc sở hữu của giới quý tộc; bây
giờ, những
người kế nhiệm ông lại cho chúng tôi nhà ở”)... Câu chuyện “đa dạng” cũng có khi là một video cho thấy cảnh nô lệ tình dục khổ sở như thế nào dưới tay lính Nhật thời Thế chiến thứ hai. Song song việc “mua trang”, Trung Hoa cũng “mua
sóng” bằng cách cho giới chức ngoại giao, chẳng hạn đại sứ Trung Hoa tại
Anh, Lưu Hiểu Minh (Liu Xiaoming), thường xuyên xuất hiện trên các đài truyền hình như BBC. Tại Anh, Trung Hoa cũng có kênh phát sóng bằng tiếng Anh (CCTV News)…
Không chỉ “mượn thuyền”, Bắc Kinh còn “mua thuyền” (“mãi thuyền xuất hải”). Năm 2015, Jack Ma – ông trùm tập đoàn Alibaba – mua tờ báo 115 tuổi South China Morning Post
(SCMP) của Hong Kong. Điều hành SCMP được giao cho Gary Liu, một gương
mặt trẻ (35 tuổi) sinh tại Mỹ, tốt nghiệp Harvard, có kinh nghiệm kinh doanh báo chí. Trước khi ngồi ghế CEO của
SCMP, Gary là CEO của tờ Digg (New York) và trước đó nữa là giám đốc công ty nhạc số Spotify. Dù Gary Liu luôn khẳng định SCMP không chịu ảnh hưởng Bắc Kinh nhưng
thực tế lại khác. SCMP bây giờ được xem là một phiên bản “nhẹ” của China Daily. Tháng 11-2018, một ký giả lão làng, Stephen Vines – người chuyên viết về châu Á cho các tờ Guardian, Daily Telegraph, BBC, Asia Times,
Independent và là tác giả một số quyển sách trong
đó có Hong Kong: China’s New Colony, The Years of Living Dangerously – tuyên bố ngưng làm việc cho SCMP vì bất bình trước đường hướng và chính
sách kiểm duyệt của tờ báo này.
“Dương vy Trung dụng” và hơn thế nữa
Tiền Trung Hoa đang đổ vào Úc như thác, từ bất động sản đến các thương vụ “đầu tư chính trị”. Truyền thông cũng
không ngoại lệ. Quan hệ với tỷ
phú Trung Hoa Hoàng Hướng Mặc (Huang Xiangmo) đã khiến thượng nghị sĩ Sam Dastyari phải từ chức năm 2017. Ba năm trước, 2014,
Hoàng đã chi 1,8 triệu đôla Úc (gần 1,3 triệu USD) để thành lập Viện quan hệ Úc-Trung (Australia
China Relations Institute – ACRI), một tổ chức nghiên cứu độc lập (thinktank) thuộc
Đại học kỹ thuật Sydney. ACRI, hiện nằm dưới sự điều hành của cựu Ngoại trưởng Bob Carr, cho biết chủ trương của họ là cổ xúy “một cái nhìn tích cực và lạc quan về mối quan hệ Úc-Trung”.
Từ 2016 đến nay, ACRI liên tục thực hiện chương trình “tour khảo sát” đến Trung Hoa cho ít nhất 28 ký giả thuộc hàng top nước Úc với chi phí được đài thọ toàn bộ. Dĩ nhiên sau chuyến đi luôn có những bài báo tô hồng Trung Quốc. Thậm chí những nhà báo này còn “khuyên” chính phủ Úc không quay lưng lại với sáng kiến “Một vành đai, Một con đường” cũng như ngưng
chỉ trích chính sách Trung Hoa về biển Đông hoặc bất kỳ vấn đề nào khác. Kinh tế gia Stephen Joske đã không giấu được bất bình: “Giới tinh hoa Úc được tiếp cận rất ít thông tin về Trung Quốc. Có một khoảng trống chân không giữa những bình luận có thông tin chiều sâu với những bài
viết một chiều của cánh nhà báo được ACRI tài trợ”.
Các
chuyến “đi thực tế” chỉ là kế hoạch ngắn hạn. Có
tính chất lâu
dài hơn là những chương trình
đào tạo phóng
viên từ các nước đang phát triển. Kế hoạch này
được thực
hiện dưới bảo trợ của Hiệp hội ngoại giao công chúng Trung Hoa (thành lập năm 2012), với mục tiêu đào tạo 500 phóng
viên Mỹ Latin và
Caribê trong 5 năm, và 1.000 phóng viên châu Phi mỗi năm từ nay đến năm 2020. Trong
10 tháng mỗi năm, bắt đầu
từ năm 2016, Bộ Ngoại giao Trung Hoa tiếp đón khoảng 100 nhà
báo nước ngoài
đến dự
chương trình đào tạo - tập huấn
báo chí, chủ yếu từ châu Phi và châu Á (Philippines, Ấn Độ,
Pakistan, Bangladesh…). Họ được đưa đi khắp Trung Quốc, chưa kể 6 tuần thực tập
tại một đài truyền hình nhà nước. Mỗi tuần hai lần, họ dự các lớp về ngôn
ngữ, văn
hóa, chính trị và truyền thông
tại Đại
học Nhân dân (Bắc Kinh). Họ được
tiếp đãi như thượng khách, được cho ăn ở tại khu Kiến Quốc Môn sang trọng vốn dành
cho các đoàn ngoại giao (“Kiến Quốc môn ngoại giao công
ngụ”), và được đài
thọ hoàn toàn.
China Daily (8-12-2018) đã tường thuật lễ bế mạc khóa đào tạo 10 tháng tổ chức ngày 5-12-2018 tại Bắc Kinh cho 27 phóng viên từ châu Phi, Nam Á và Đông Nam Á, với việc trích lời Hồ Chấn Nhạc (Hu Zhenyue) – phó chủ tịch Hiệp hội ngoại giao công chúng: “Trung Hoa đánh giá rất cao sự phát triển trong việc trao đổi hữu nghị và hợp tác tương quan với các nước châu Phi, Nam Á và Đông Nam Á”, rằng “dưới Sáng kiến “Một vành đai, Một con đường”, sự hợp tác của chúng ta sẽ bước lên tầm cao mới”…
Nhóm
phóng viên nước ngoài
trong một buổi lễ "tốt nghiệp" tại Trung Hoa (People
Daily)
Đại diện đồng nghiệp châu Phi, phóng viên
Kimeng Hilton Ndukong (Cameroon) phát biểu: “Người dân châu Phi đã trưởng thành đủ để biết chọn đúng bạn”. Ndukong cũng kêu gọi đồng nghiệp tiếp tục chia
sẻ những câu chuyện “đúng” về Trung Quốc. Trong khi đó, nhà báo Jelly Musico (Philippines) nói: “Trung Hoa đã chinh phục trái tim lẫn niềm kính trọng của tôi”, và sau 10
tháng, Musico đã “học được rằng,
Trung Hoa đã chuẩn bị tốt để
trở thành đối tác gần gũi và
là bằng hữu của bất kỳ quốc gia nào muốn mang lại thịnh vượng cho dân tộc mình”.
Tương tự, một nhà báo
Philippines khác, Greggy Eugenio, cũng tâng bốc Trung Hoa lên mây
xanh. Sau khi trở về nước, Eugenio sẽ làm việc trong bộ phận truyền thông của Tổng thống Rodrigo Duterte. Có thể hình dung Eugenio sẽ viết những gì và dư luận Philippines bị ảnh hưởng như thế nào với những bài báo “bốc mùi” được nêm nấu bằng thứ gia vị được “ủ” sau 10 tháng tại Trung Quốc.
.
Mạnh Kim, 01-01-2019
(Trích Facebook của tác giả)
Cái Đình - 2019
No comments:
Post a Comment