Cựu thủ tướng Ấn-Độ là Indira Gandhi bị ám sát
Cách nay đúng 34 năm, cựu thủ tướng Ấn-Độ là Indira Gandhi bị
ám sát
Ngày 31
tháng 10, 1984
·
1984 – Cựu Thủ tướng Ấn Độ Indira
Gandhi (hình) bị hai nhân viên bảo vệ ám sát, bạo loạn
nhanh chóng nổ ra tại New
Delhi khiến hàng nghìn người theo đạo
Sikh bị sát hại.
Indira Gandhi
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Indira Gandhi
Thông tin cá nhân
Sinh Indira
Priyadarshini Nehru, 19 tháng 11 năm 1917, Allahabad, Liên hiệp Các tỉnh, Ấn Độ thuộc Anh
Chữ ký
Indira Priyadarśinī Gāndhī (Devanāgarī: इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी; IPA: [ɪnd̪ɪraː prɪjəd̪ərʃɪniː gaːnd̪ʰiː]; tên thời con gái là Indira Priyadarshini Nehru,
sinh ngày 19 tháng 11 năm 1917, mất
ngày 31 tháng 10 năm 1984) là Thủ tướng Ấn Độ từ 19 tháng 1 năm 1966 đến 24 tháng 3 năm 1977, và lần
thứ hai từ ngày 14 tháng 1 năm 1980 cho
đến khi bị ám sát
ngày 31 tháng 10 năm 1984.
Là con gái của thủ tướng đầu tiên, Jawaharlal Nehru, và là mẹ của một thủ tướng khác, Rajiv Gandhi,
Indira Gandhi là một trong những chính khách nổi bật nhất sau khi Ấn Độ giành
độc lập.
Jawaharlal
Nehru (tiếng Hindi: जवाहरलाल नेहरू; IPA: [dʒəvaːhərlaːl
nehruː]; 14 tháng 11 năm 1889 tại Allahabad – 27 tháng 5 năm 1964 tại New Delhi) là một nhà chính trị người Ấn Độ và từ 1947
cho đến 1964 là thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ, là một trong những nhân vật trung tâm của chính trị Ấn Độ
trong phần lớn thế kỷ 20.
Rajiv Ratna
Gandhi (sinh ngày 20 tháng 8 năm 1944 - mất ngày 21 tháng 5
năm 1991) là Thủ tướng thứ sáu của Ấn Độ (tại vị: 1984-1989).
Bà không có quan hệ họ hàng gì với Mahatma Gandhi.
Mahātmā Gāndhī (2 tháng 10 năm 1869 – 30 tháng 1 năm 1948), nguyên tên đầy đủ là Mohandas
Karamchand Gandhi (Devanagari: मोहनदास करमचन्द गांधी; Gujarati: મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી), là anh hùng dân tộc Ấn Độ, đã chỉ đạo cuộc kháng chiến chống
chế độ thực dân của Đế quốc Anh và giành độc lập cho Ấn Độ với sự ủng hộ của
hàng triệu người dân.
Thiếu
thời
Gia tộc Nehru thuộc
giai cấp Brahmin ở bang Jammu,
ở Kashmir và
ở Delhi. Ông nội của
Indira là một luật sư giàu
có ở Allahabad thuộc bang Uttar
Pradesh.
Uttar Pradesh (Hindi: उत्तर प्रदेश nghĩa đen "Tỉnh Bắc"), viết tắt UP,
là bang đông dân nhất của Cộng hòa Ấn Độ cũng như phân cấp hành chính quốc gia đông
dân nhất thế giới.
Ông là một trong số những thành viên quan trọng nhất của Đảng Quốc Đại Ấn Độ trong thời kỳ tiền Gandhi, là
người soạn thảo bản Báo cáo Nehru, sự lựa chọn của nhân dân cho thể chế chính
trị tương lai của Ấn Độ đối nghịch với thể chế của Anh. Cha của bà, Jawaharlal
Nehru là một luật sư trí
thức, cũng là nhà lãnh đạo được yêu thích trong Phong trào Độc lập Ấn Độ. Người
vợ trẻ của ông, Kamala, sinh hạ Indira
Priyadarshini Nehru vào thời điểm Nehru gia nhập phong trào độc lập cùng với
Mahatma Gandhi.
Lớn lên trong sự chăm sóc của người mẹ vẫn thường bệnh tật và xa
cách gia đình bên nội, Indira phát triển bản năng tự vệ và tính cách đơn độc.
Indira thường bất hòa với
các bà cô (chị em của cha), đáng kể nhất là với Vijayalakshmi Pandit (nữ
chủ tịch đầu tiên của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc),
những tranh chấp này được họ đem theo vào chính trường.
Indira Priyadarshini Nehru thành lập phong trào Vanara Sena cho
thanh thiếu niên, thủ giữ một vai trò tuy nhỏ nhưng có nhiều ảnh hưởng trong
Phong trào Độc lập Ấn Độ, tổ chức những cuộc phản kháng và diễu hành, cũng
như hỗ trợ các chính khách đảng Quốc Đại phổ biến các ấn phẩm nhạy cảm và
tài liệu bị cấm đoán. Theo một giai thoại, Indira đã giấu một văn kiện quan
trọng trong cặp sách để đem ra khỏi ngôi nhà bị cảnh
sát theo dõi cẩn mật, đó là bản phác thảo khởi xướng cuộc cách
mạng vào đầu thập niên 1930.
Gia tộc Nehru - Đứng (từ trái): Jawaharlal Nehru, Vijayalakshmi
Pandit, Krishna
Hutheesing, Indira, và Ranjit Pandit; Ngồi: Swaroop
Rani, Motilal Nehru và Kamala
Nehru khoảng năm 1927.
Năm 1934, mẹ cô, Kamala Nehru, bị quật ngã bởi bệnh lao phổi sau một
thời gian dài chữa trị. Khi ấy Indira 17 tuổi, và chưa bao giờ có cơ hội hưởng
không khí đầm ấm của gia đình trong suốt thời niên thiếu. Cô theo học tại những
trường nổi tiếng của Ấn Độ, Âu châu và Anh Quốc như
Santiniketan và Oxford, nhưng thành tích học tập yếu kém đã không giúp cô có được một
văn bằng nào. Trong những năm sống ở Anh và Âu châu đại lục, Indira gặp Feroze Gandhi, một
thành viên tích cực của đảng Quốc Đại.
Feroze Gandhi (born Feroze Jehangir Ghandy;[3] 12 September 1912 – 8 September
1960) was an Indian politician and journalist. He served as the publisher
of The
National Herald and The
Navjivan newspapers from Lucknow.
Họ kết hôn năm 1942, ngay
trước lúc khởi xướng Phong
trào Bất phục tùng Dân sự Ấn Độ (Quit India Movement)
– một cuộc cách mạng tối hậu và rộng khắp phát động bởi Mahatma Gandhi và đảng
Quốc Đại. Đôi vợ chồng mới cưới bị giam giữ trong vài tháng vì dính líu đến
phong trào. Sau khi kết hôn, Indira Priyadarshini Nehru đổi họ theo họ Gandhi
của nhà chống. Năm 1944, Rajiv Gandhi chào đời, hai năm sau là Sanjay Gandhi.
Suốt trong giai đoạn hỗn loạn năm 1947 khi
người Anh chia cắt lục địa này thành hai quốc gia: Ấn Độ và Pakistan,
Gandhi giúp tổ chức những trại tị nạn cũng như cung ứng việc chăm sóc y tế cho
hàng triệu người tị nạn đến từ Pakistan. Đó là hoạt động xã hội đầu tiên của
cô, và là kinh nghiệm quý báu cho những giai đoạn khó khăn sắp đến.
Gandhi và chồng đến định cư tại Allahabad, ở đây
Feroze cùng lúc làm việc cho một nhật báo của đảng Quốc Đại và một công ty bảo
hiểm. Cuộc sống hôn nhân có một khởi đầu tốt, nhưng trở nên tồi tệ khi Gandhi
đến sống tại Delhi để giúp đỡ cha cô, lúc ấy là Thủ tướng đương chức, đang
sống cô độc trong một môi trường đầy áp lực. Cô trở nên người thân tín, thư ký
và người chăm sóc cha cô. Hai cậu con trai sống với mẹ, nhưng dần dà cô sống
biệt lập với Feroze mặc dù hai người vẫn còn ràng buộc với nhau bởi hôn nhân.
Năm 1951 khi cuộc tổng tuyển cử đến gần, Gandhi điều hành các chiến
dịch tranh cử cho cả Nehru và Feroze. Feroze không hỏi ý kiến Nehru khi ra
tranh cử, ngay cả khi đắc cử Feroze cũng chọn sống tại một ngôi nhà riêng ở Dehli.
Feroze mau chóng phát triển danh tiếng của mình như là một chiến sĩ chống tham
nhũng, phát hiện một vụ tai tiếng quan trọng ở công ty bảo hiểm quốc doanh dẫn
đến việc từ chức của bộ trưởng tài chính, một phụ tá của Nehru.
Tại đỉnh điểm của tình trạng căng thẳng, Gandhi và chồng quyết
định ly hôn. Tuy nhiên, năm 1958, sau
khi tái đắc cử, Feroze mắc bệnh tim, căn bệnh đã hàn gắn cuộc hôn nhân của họ.
Đến sống với chồng ở Kashmir và giúp chồng hồi phục, gia đình
Gandhi ngày càng gắn kết hơn. Nhưng Feroze qua đời ngày 8 tháng
11 năm 1960 khi
Indira đang đi cùng Nehru trong một chuyến viếng thăm nước ngoài.
Kashmir (Tiếng Kashmir: کشیر / कॅशीर; Tiếng Hindi: कश्मीर; Tiếng Urdu: کشمیر; Tiếng Duy Ngô Nhĩ: كەشمىر; Tiếng Shina: کشمیر) là khu vực phía tây bắc của tiểu lục địa Ấn Độ. Cho đến giữa thế kỷ 19, thuật ngữ Kashmir dùng
để chỉ thung lũng giữa dãy Himalaya lớn và dãy Pir Panjal
Vươn
đến Quyền lực
Trong năm 1959 và
1960, Gandhi ra tranh cử và đắc cử Chủ tịch Đảng Quốc Đại Ấn Độ. Không có biến động nào trong
nhiệm kỳ này. Bà cũng đảm trách việc quản lý nhân sự cho cha. Vì Nehru thường
lớn tiếng chỉ trích chủ trương gia đình trị, bà không ra tranh cử trong kỳ bầu
cử năm 1962.
Nehru từ trần ngày 24
tháng 5 năm 1964. Theo
lời khẩn nài của tân Thủ tướng Lal Bahadur Shastri, Gandhi ra tranh cử và bắt đầu
tham chính, được bổ nhiệm Bộ trưởng Thông tin và Phát thanh.
Lal Bahadur Shastri (tiếng Hindustan: [laːl bəˈɦaːd̪ʊr ˈʃaːst̪ri], listentrợ giúpchi tiết, 2 tháng 10 năm
1904 – 11 tháng 1 năm 1966) là Thủ tướng Ấn Độ thứ 2 và lãnh đạo Đảng Quốc Đại Ấn Độ.
Bà đến Madras khi
bạo động bùng nổ ở những tiểu bang miền nam không sử dụng tiếng
Hindi chống lại việc tiếng Hindi được chọn làm quốc ngữ.
Chennai (tiếng Tamil: சென்னை), trước đây có tên là Madras pronunciationtrợ giúpchi tiết, là thủ phủ của bangTamil Nadu và là thành phố thủ
phủ lớn thứ 4 của Ấn Độ. Chennai tọa lạc
bên bờ biển Coromandel của Vịnh Bengal.
Bà nói chuyện với các viên chức địa phương, xoa dịu sự giận dữ
của các thủ lĩnh cộng đồng và đôn đốc công cuộc tái thiết khu vực bị ảnh hưởng.
Shastri và các bộ trưởng cao cấp tỏ ra bối rối vì ở thế thụ động, dù có lẽ hành
động của Gandhi không nhắm vào Shastri cũng không nhằm nâng cao uy tín chính
trị của bà. Nhiều nhận xét cho rằng Gandhi ít quan tâm đến các chức năng hành
chính của một bộ trưởng, nhưng tỏ ra khôn khéo trong giao tiếp với công chúng,
lão luyện trong nghệ thuật chính trị và biết cách vun đắp cho mình hình ảnh thu
hút của một chính khách.
Khi cuộc chiến
Ấn Độ-Pakistan bùng nổ năm 1965,
Gandhi đang trong kỳ nghỉ ở thành phố biên địa Srinagar. Dù đã
được quân đội cảnh báo về sự thâm nhập của lực lượng nổi dậy Pakistan đã kề cận
thành phố, Gandhi từ chối di chuyển đến Jammu hoặc
Dehli. Bà triệu tập chính quyền địa phương và hoan nghênh sự quan tâm của các
phương tiện truyền thông trong nỗ lực trấn an dân chúng. Shastri qua đời
tại Tashkent, chỉ vài giờ sau khi ký hòa ước với Tổng
thống Pakistan Ayub Khan qua trung gian hòa giải của Liên Xô.
Shastri từng được đề cử vì mục tiêu đồng thuận, san bằng khoảng
cách giữa cánh tả và cánh hữu cũng như ngăn chặn Morarji
Desai, một chính trị gia có khuynh hướng bảo thủ rất được lòng dân.
Gandhi là ứng cử viên được hậu thuẫn bởi các nhóm quyền lợi và những nhân vật
trung gian có nhiều ảnh hưởng trên các khu vực trong nước, họ nghĩ rằng bà là
người dễ bị điều khiển.
Morarji Desai (29 tháng 2 năm 1896 – 10 tháng 4 năm
1995) là nhà hoạt đọng xã hội người Ấn Độ và giữ chức Thủ tướng Ấn Độ thứ tư của chính phủ thành lập bởi Đảng
Janata.
Trong cuộc bầu phiếu của Đảng Quốc Đại, Gandhi đánh bại Morarji
Desai với số phiếu 355 – 169 để trở thành thủ tướng thứ ba của Ấn Độ và là phụ
nữ đầu tiên đảm nhận chức vụ này.
An
ninh Hạt nhân và Cách mạng Xanh
Trong cuộc chiến năm 1971, Hoa Kỳ gởi Đệ Thất Hạm đội đến Vịnh
Bengal như là một lời cảnh cáo Ấn Độ chớ sử dụng nạn diệt chủng
diễn ra ở Đông Pakistan (nay là Bangladesh) như
là cái cớ để tấn công Tây Pakistan (nay là Pakistan), nhất là đối với lãnh thổ
đang tranh chấp Kashmir. Động thái này khiến Ấn Độ càng xa lánh thế giới thứ
nhất và thúc đẩy Thủ tướng Gandhi dẫn dắt chính sách ngoại giao và an ninh quốc
gia theo hướng mới. Những hỗ trợ chính trị và quân sự từ Hiệp ước Hữu nghị và
Hợp tác Hỗ tương ký với Liên Xô trước
đó góp phần đáng kể vào chiến thắng của Ấn Độ trong cuộc chiến năm 1971.
Gandhi cũng cho đẩy mạnh chương trình hạt nhân quốc gia vì Ấn Độ
cảm nhận mối đe dọa hạt nhân từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cũng
như những quyền lợi của hai siêu cường có thể xung đột với sự ổn định và nền an
ninh của Ấn. Bà mời tân Tổng thống Pakistan Zulfikar Ali Bhutto đến Shimla dự
cuộc họp thượng đỉnh kéo dài một tuần. Sau những khó khăn ban đầu, hai nhà lãnh
đạo ký kết Thỏa hiệp Shimla, ràng buộc hai quốc gia này phải giải quyết tranh
chấp Kashmir bằng thương thảo và các biện pháp hòa bình.
Zulfiqar Ali Bhutto (tiếng Urdu: ذوالفقار
علی بھٹو, Sindhi: ذوالفقار علي
ڀُٽو, IPA: [zʊlfɪqɑːɾ ɑli bɦʊʈːoː]) (5 tháng 1 năm 1928–4 tháng 4 năm 1979) là một nhà chính trị Pakistan, giữ chức Tổng thống Pakistan từ năm 1971 đến 1973 và chức vụ Thủ tướng Pakistan từ năm 1973 đến 1977.
Năm 1974, Ấn Độ thực hiện thành công một thí nghiệm hạt nhân dưới mặt
đất kế cận ngôi làng Pokhran trong sa mạc ở Rajasthan. Mặc dù miêu tả cuộc thí
nghiệm là vì "mục đích hòa bình", từ nay Ấn Độ trở thành cường quốc
hạt nhân.
Kế hoạch đổi mới nông nghiệp và các trợ giúp của chính phủ khởi
đầu từ thập niên 1960 giúp Ấn Độ thoát khỏi
tình trạng thiếu hụt lương thực triền miên, rồi dần dà thặng dư trong sản xuất
lúa mì, lúa gạo, sợi, sữa và bắt đầu xuất khẩu thực phẩm và đa dạng hóa sản
phẩm nông nghiệp. Tiến trình này được biết đến dưới tên cuộc Cách mạng Xanh. Đồng
thời, cuộc Cách mạng Trắng được
tiến hành nhằm phát triển công nghiệp sản xuất sữa với mục tiêu kiềm chế nạn
suy dinh dưỡng, nhất là trong trẻ em.
Tình
trạng khẩn trương
Sau sự ủy nhiệm mạnh mẽ của cử tri trong năm 1971, chính phủ
Gandhi đối diện với nhiều vấn nạn nghiêm trọng. Cấu trúc nội tại của Đảng Quốc
Đại lung lay sau nhiều cuộc ly khai, khiến đảng hoàn toàn phụ thuộc vào khả
năng lãnh đạo của Gandhi để kiếm phiếu trong các kỳ bầu cử. Cuộc Cách mạng Xanh
đã thay đổi cuộc sống của đông đảo người dân thuộc giai tầng thấp trong xã hội
Ấn Độ, nhưng không đạt được tốc độ, cũng không được tiến hành theo cung cách
như đã hứa. Con số việc làm đang gia tăng cũng không đủ để kìm chế nạn thất
nghiệp theo sau sự trì trệ kinh tế toàn cầu gây ra bởi những biện pháp triệt để
về dầu hỏa của OPEC.
Vốn đã bị cáo buộc là có khuynh hướng chuyên quyền, nay Gandhi
sử dụng thế đa số tại quốc hội để tu chính Hiến pháp nhằm tước khỏi tay các tiểu
bang một số quyền lực vốn dành cho họ trong hệ thống liên bang. Đã hai lần
chính phủ trung ương áp đặt Quyền cai trị của Tổng thống chiếu theo Điều 356
của Hiến pháp tuyên
bố các tiểu bang dưới quyền của đảng đối lập là "rối loạn và không luật
pháp" để giành quyền kiểm soát tại những bang này. Các viên chức dân cử và
các công sở bất bình trước ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Sanjay Gandhi, hiện
là cố vấn chính trị thân cận cho Gandhi, thế chỗ của những người như P. N.
Haksar, nhà chiến lược đã giúp Gandhi thăng tiến trong chính trường. Những nhân
vật nổi tiếng từng là các chiến sĩ đấu tranh cho tự do của Ấn Độ như Jaya
Prakash Narayan, Ram Manohar Lohia và Acharya Jivatram Kripalani đều du hành
lên miền Bắc, tích cực đăng đàn chống chính phủ Gandhi.
Tháng 6 năm 1975, Tòa Thượng
thẩm bang Allahabad buộc tội thủ tướng đương nhiệm đã sử dụng công chức cho
chiến dịch bầu cử của bà và cho công tác của đảng Quốc Đại. Trên nguyên tắc,
phán quyết này xem cuộc bầu cử là gian lận và tòa án ra lệnh trục xuất Gandhi
khỏi Quốc hội cũng như cấm bà tranh cử trong vòng sáu năm.
Gandhi kháng án; các đảng đối lập tổ chức những cuộc tụ tập đông
đảo kêu gọi bà từ chức. Các nghiệp đoàn đình công và các cuộc tụ tập phản kháng
làm tê liệt nhiều tiểu bang. Liên minh Janata của J.P. Narayan kêu gọi cảnh sát
bất tuân thượng lệnh nếu bị buộc phải bắn vào đám đông không vũ trang. Sự thất
vọng của công chúng gia tăng do kinh tế suy thoái và do thái độ thờ ơ của chính
phủ. Một đám đông khổng lồ bao vây tòa nhà Quốc hội và tư dinh của Gandhi ở
Dehli yêu cầu bà cư xử đúng mực và từ chức.
Thủ tướng Gandhi khuyên Tổng thống Fakhruddin Ali Ahmed công bố
tình trạng khẩn trương, tuyên bố các cuộc đình công và tụ tập phản kháng là tạo
ra tình trạng "hỗn loạn trong nước". Ahmed là đồng minh chính trị lâu
đời, và ở Ấn Độ tổng thống thường hành động theo lời khuyên của thủ tướng.
Ngày 26 tháng 6 năm 1975, tình trạng khẩn trương được
ban hành chiếu theo Điều 352 của Hiến pháp.
Ngay cả khi quốc hội chưa kịp phê chuẩn Công bố Tình trạng Khẩn
trương, Gandhi kêu gọi cảnh sát và quân đội phá vỡ các cuộc đình công và phản
kháng, ra lệnh bắt giữ các thủ lĩnh đối lập ngay trong đêm. Nhiều người trong
số họ từng ngồi tù thời thuộc địa Anh trong thập niên 1930 và 1940. Cảnh sát được giao quyền thiết lập giới nghiêm và giam giữ
không hạn chế, trong khi các phương tiện truyền thông đại chúng bị kiểm duyệt
trực tiếp bởi Bộ Thông tin và Phát thanh. Các cuộc bầu cử bị hoãn vô thời hạn,
chính quyền những tiểu bang không ở dưới quyền kiểm soát của đảng Quốc Đại bị
giải tán.
Thủ tướng thúc đẩy thông qua một loạt các dự luật và tu chính
hiến pháp mà không có nhiều tranh luận. Đáng lưu ý là một nỗ lực tu chính hiến
pháp không chỉ để bảo vệ thủ tướng lúc đương chức mà còn ngăn cản mọi sự truy
tố thủ tướng sau khi rời nhiệm sở. Rõ ràng là Gandhi đang cố bảo vệ mình khỏi
bị truy tố một khi tình trạng khẩn trương bị thu hồi.
Gandhi thúc đẩy Tổng thống Fakhruddin Ali Ahmed ban hành sắc
luật mà không thông qua Quốc hội, cho phép bà – và Sanjay – cai trị bằng sắc
lệnh. Inder Kumar Gujral, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thanh, từ chức để phản
đối Sanjay đã can thiệp vào chức trách của ông.
Tình trạng Khẩn trương kéo dài 19 tháng. Trong giai đoạn này,
bất kể những xung đột chính trị, đất nước trải qua những tiến bộ đáng kể trong
lĩnh vực kinh tế và công nghiệp, chủ yếu là do chấm dứt được những cuộc đình
công ở nhà máy, bãi khóa ở trường học và kìm chế các nghiệp đoàn và hiệp hội
sinh viên. Đồng bộ với sự xuất hiện của các loại biểu ngữ ở khắp mọi nơi
"Baatein kam, kaam zyada" (Nói ít Làm nhiều) là gia tăng sản
xuất và cải cách hành chính. Nhiệt tâm của các viên chức chính phủ giúp kiềm
chế nạn trốn thuế, mặc dù tình trạng tham nhũng vẫn tiếp tục tồn tại. Sản phẩm
công nghiệp và nông nghiệp gia tăng đáng kể nhờ chương trình hành động 20 điểm
của Gandhi; lợi tức gia tăng và vị thế của nền tài chính quốc gia được nâng cao
trong cộng đồng quốc tế. Như thế, giới trung lưu đô thị cảm thấy được đền bù
cho những bất bình trong chính sự.
Cùng lúc là một chiến dịch mạnh tay được tiến hành nhằm loại trừ
những người chống đối như giam cầm và tra tấn hàng ngàn nhà hoạt động chính
trị; dẹp sạch những khu nhà ổ chuột ở vùng Jama Masjid thuộc Dehli theo lệnh
của Sanjay, khiến hàng người thiệt mạng và hàng trăm ngàn người trở nên vô gia
cư dẫn đến tình trạng các khu nhà ổ chuột phát triển tràn lan khắp thủ đô;
chương trình kế hoạch hóa gia đình buộc hàng ngàn ông bố cắt ống dẫn tinh do
điều hành tồi khiến công chúng phẫn nộ phản kháng lại mọi nỗ lực kế hoạch hóa
gia đình mãi cho đến thế kỷ
21.
Năm 1977, do nhận định sai về uy tín của mình, Gandhi tổ chức bầu cử và
thất bại thảm hại trước Đảng Janata. Đảng Janata
đang đặt dưới quyền lãnh đạo của Desai, đối thủ lâu đời của Gandhi, và Narayan,
nhà lãnh đạo tinh thần của đảng. Janata tuyên bố kỳ bầu cử là cơ hội sau cùng
cho người dân Ấn chọn lựa giữa "dân chủ và chuyên quyền". Trái với
mọi dự đoán, đặc biệt ở phương Tây, Gandhi khiêm nhường đồng ý rút lui.
Thất
sủng, giam cầm, và hồi sinh
Neelam Sanjiva Reddy pronunciationtrợ giúpchi tiết (19 tháng 5 năm 1913
– 1 tháng 6 năm 1996) là Tổng thống Ấn Độ thứ 6, tại chức từ năm 1977 đến năm 1982.
Gandhi mất ghế ở quốc hội và nhận ra rằng bà không còn việc làm,
lợi tức và tư dinh. Đảng Quốc Đại bị phân hóa, những người từng ủng hộ bà như
Jagjivan Ram bỏ sang đảng Janata. Đảng Quốc Đại (Gandhi) nay chỉ còn là một
nhúm đối lập nhỏ ở Quốc hội. Do những tranh chấp nội bộ, chính phủ liên hiệp
Janata tỏ ra không đủ uy tín để kiểm soát tình thế, Bộ trưởng Nội vụ Choudhary
Charan Singh ra lệnh tống giam Indira và Sanjay Gandhi dựa trên một số cáo buộc
không chính đáng. Tuy nhiên, việc bắt giữ và xét xử kéo dài khiến hình ảnh một
phụ nữ yếu đuối bị ngược đãi làm thay đổi tình cảm của công chúng và là nhân tố
dẫn đến sự hồi sinh chính trị cho Gandhi.
Các thành phần trong Chính phủ liên hiệp Janata đã gắn kết với
nhau do căm ghét Gandhi, nhưng khi tự do được hồi phục chính phủ lại lún sâu
trong những tranh chấp nội bộ đến nỗi không ai quan tâm đến những nhu cầu thiết
yếu của bà. Gandhi liền tận dụng tình thế để biến thành lợi thế. Bà khởi sự
diễn thuyết trước công chúng, khôn khéo nhận lỗi về những sai sót đã phạm trong
thời kỳ Khẩn trương, và tìm kiếm sự ủng hộ từ những nhân vật được tôn trọng như
Vinoba Bhave. Tháng 6 năm 1979, Desai
phải từ chức, Singh được tổng thống bổ nhiệm vào chức thủ tướng.
Singh cố gắng thành lập chính phủ với liên minh Janata của ông
nhưng không giành được thế đa số. Sự kiện Charan Singh chấp nhận thương thảo
với Gandhi để tìm kiếm sự hậu thuẫn của các dân biểu thuộc đảng Quốc Đại khiến
nhiều người tức giận vì cho rằng Singh không ngần ngại ve vãn đối thủ chính trị
lớn nhất của liên minh Janata. Sau một thời gian ngắn, Gandhi rút lại sự ủng hộ
ban đầu, Tổng thống Reddy giải tán Quốc hội, quyết định tổ chức bầu cử trong
năm 1980. Đảng Quốc Đại của Gandhi trở lại cầm quyền với đa số áp đảo.
Chiến
dịch Blue Star và vụ Ám sát
Trong những năm cuối đời, Gandhi vướng mắc vào nhiều khó khăn
liên quan đến tiểu bang Punjab khi nơi này ủng hộ mạnh mẽ đảng phái của người
Sikh.
Punjab là một bang miền Bắc Ấn Độ, là một phần của vùng Punjab lớn hơn. Bang này
tiếp giáp với Jammu và Kashmir về phía bắc, Himachal Pradesh về phía đông, Haryana về phía nam và đông nam, Rajasthan về phía tây nam, và
tỉnh Punjab (Pakistan) về phía tây.
Một thủ lĩnh tôn giáo địa phương, Jarnail Singh Bhindranwale
được chi bộ đảng Quốc Đại hậu thuẫn và xem ông là một sự thay
thế cho đảng Akali Dal, nhưng Bhindranwale bị chỉ trích kịch liệt như một kẻ
cực đoan và chủ trương ly khai khi các hoạt động của người này trở nên bạo
động. Tháng 9 năm 1981, Bhindranwale bị bắt giữ tại Amritsar, nhưng
được trả tự do 25 ngày sau đó vì thiếu chứng cứ. Bhindranwale rút về căn cứ địa
ở Mehta Chowk với Guru Nanak Niwas bên trong khu vực biệt lập của Đền
Vàng (Harmandir Sahib - ngôi đền linh thiêng nhất của người
theo đạo Sikh).
Bối rối vì sự bành trướng sức mạnh quân sự của nhóm Bhindrawale,
ngày 3 tháng 6 năm 1984, Gandhi cho phép quân đội
tấn công Đền Vàng để trục xuất Bhindranwale và đồng bọn. Hậu quả là
Bhindranwale bị giết, ngôi đền bị tàn phá nặng nề, nhiều di tích tôn giáo bị hư
hại. Biến cố này gây nên sự phẫn nộ đối với nhiều người Sikh vì điều họ xem là
một sự xúc phạm đối với nơi thờ phụng thiêng liêng nhất của họ.
Ngày 31
tháng 10 năm 1984, hai người Sikh[1] thuộc
toán cận vệ của Gandhi, Satwant Singh và Beant Singh, ám sát bà ngay trong khu
vườn của Tư dinh Thủ tướng tại số 1 đường Safdarjung ở New Dehli. Lúc ấy,
Gandhi đang dạo bước nói chuyện với diễn viên người
Anh Peter Ustinov trong một cuộc phỏng vấn như là một phần của
bộ phim tư liệu thực hiện cho truyền hình Ireland. Khi bước qua chiếc cổng nhỏ, bà cúi chào
theo phong tục Ấn, Satwant và Beant đang đứng gác, hai người liền nổ súng.
Gandhi từ trần khi đang trên đường đến bệnh viện.
Indira Gandhi được hỏa táng ngày 3 tháng
11, tại Shakti Sthal, gần Raj Ghat (nơi hỏa táng Mahatma Gandhi).
Sau cái chết của Gandhi, những cuộc bạo
động chống người Sikh bùng nổ khắp New
Delhi khiến hàng ngàn người thiệt mạng và nhiều người khác mất
nhà cửa.
Trong suốt cuộc đời mình, Indira Gandhi không chỉ thay đổi đất
nước Ấn Độ mà còn làm thay đổi quốc gia Pakistan kế cận.
Gia
tộc Nehru-Gandhi
Lúc đầu, Sanjay được chọn là người thừa kế Indira, nhưng sau khi
Sanjay thiệt mạng trong một tai nạn phi cơ, bà cố thuyết phục người con trai
trưởng, Rajiv Gandhi, từ bỏ công việc của một phi công hàng không dân dụng để
bước vào chính trường vào tháng 1 năm 1981. Sau
khi mẹ chết, Rajiv trở thành thủ tướng; đến tháng 5 năm 1991, ông bị ám sát,
lần này do các thành viên của tổ chức Hổ Tamil. Vợ góa của
Rajiv, Sonia Gandhi, sinh trưởng tại Ý, lãnh
đạo một liên minh với thành phần chính là đảng Quốc Đại đến chiến thắng bất ngờ
trong kỳ bầu cử năm 2004, loại bỏ Atal Behari Vajpayee và Liên minh Quốc gia Dân chủ
khỏi chính quyền.
Sonia Gandhi (tên khai sinh là Edvige Antonia
Albina Maino; sinh ngày 9 tháng 12 năm 1946) là chính khách Ấn Độ sinh trưởng
tại Ý, Chủ tịch Đảng Quốc Đại Ấn Độ (Đảng Quốc Đại) và là goá phụ cựu Thủ tướng Ấn Độ Rajiv Gandhi.
Sonia Gandhi từ chối cơ hội trở thành thủ tướng nhưng vẫn duy
trì quyền kiểm soát bộ máy quyền lực của đảng Quốc Đại; Tiến sĩ Manmohan
Singh được chọn để lãnh đạo chính phủ.
Manmohan Singh (Tiếng Hindu: मनमोहन सिंह, tiếng Punjab: ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ, sinh ngày 26 tháng 9 năm 1932) là Thủ tướng đời thứ 14 của Cộng hòa Ấn Độ từ năm 2004 đến
2014.
Các con của Rajiv, Rahul
Gandhi và Priyanka Gandhi, đã
khởi đầu sự nghiệp chính trị. Vợ góa của Sanjay Gandhi, Maneka Gandhi, sau
khi chồng chết, đã tách khỏi ảnh hưởng của nhạc mẫu, cùng với con trai, Varun Gandhi, hoạt
động tích cực với tư cách là thành viên của đảng BJB đối lập.
Cần lưu ý rằng Indira Gandhi và các thành viên Gia tộc Nehru-Gandhi không có quan hệ họ hàng
gì với Mohandas Gandhi, dù ông là một người bạn của
gia đình.
Tham
khảo
1.
^ Theo RK Yadav, Mission R&AW: Vài năm trước
khi bị ám sát bởi các cận vệ người Sikh, Indira Gandhi có đến Nepal để thảo luận với vua Mahendra việc chia lãnh thổ Terai. Gandhi
hỏi tại sao Nepal lại xây dựng đường sắt trên các vùng được đánh dấu trên bản đồ
thuộc Ấn Độ. Mahendra trả lời rằng nếu chỉ cần đánh dấu là thuộc sở hữu của
mình thì bà hãy nhìn mấy cây dao Kukri kia đi, nó có dấu của Nepal đó nhưng đâu thuộc về tôi.
Gandhi nhìn lại các cận vệ Gurkha của mình, những người lính gốc Nepal mang dao Kukri, nổi
tiếng trung thành và thiện chiến. Sau đó, Gandhi thay thế hoàn toàn các cận vệ
Gurkha bằng các cận vệ người Sikh, những người sau này ám sát bà.
