Thủ đô của Myanma được chuyển từ Yangon tới Naypyidaw
Ngày 06
tháng 11, 2005
·
2005 – Thủ đô của Myanmar được chuyển tới khu vực cách khoảng
320 km về phía bắc của Yangon, hiện
mang tên Naypyidaw (hình chùa Uppatasanti).
Naypyidaw
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nay Pyi Taw
— Thành phố thủ đô —
Chùa Uppatasanti, Naypyidaw
Nay Pyi Taw
Phân
cấp hành chính 8 khu vực
Định
cư 2005
Hợp
nhất 2008
Tổng
cộng 272,371 mi2 (7.054,37 km2)
Tổng
cộng 925,000
Naypyidaw (phiên âm: Nây-pi-đô; tiếng Miến Điện: နေပြည်တော်; MLCTS: Nepranytau,
chính tả chính thức là Nay Pyi Taw và Naypyitaw; phát âm [nèpjìdɔ̀]) là thủ đô của Myanmar. Theo
Hiến pháp năm 2008, thành phố về mặt hành chính được coi là Lãnh thổ Liên bang
Naypyidaw. Vào ngày 6 tháng 11 năm 2005, thủ đô
hành chính của Myanmar đã chính thức được chuyển tới một vùng đồng quê cách
3,2 km (2,0 mi) về phía tây của Pyinmana, và có
khoảng cách xấp xỉ 320 km (200 mi) về phía bắc của cố đô Yangon (Rangoon). Tên gọi chính thức của thủ đô được tuyên bố vào
ngày 27 tháng 3 năm 2006, tức ngày
các lực lượng vũ trang Myanmar. Đô thị kế hoạch này dự kiến sẽ hoàn tất việc
xây dựng vào năm 2012. Năm 2009, thành phố có 925.000 dân, và là thành phố lớn thứ ba của
Myanma, sau Yangon và Mandalay. Năm
2011, Naypyidaw là một trong mười thành phố phát triển nhanh nhất trên thế
giới.
Rangoon and Environ map,
1911
Map of Mandalay, 1911
Từ nguyên[sửa | sửa mã nguồn]
Nay Pyi Daw thường được dịch thành "thủ đô
vương thất", "chỗ
của vua" hay "nơi ở của các vua". Theo
truyền thống, nó đã được sử dụng làm hậu tố trong tên gọi các kinh đô, như
Mandalay, được gọi là ရတနာပုံနေပြည်တော် (Yadanabon
Naypyidaw). Nghĩa của tên gọi này là "thành phố vương thất của mặt
trời" trong tiếng Miến.
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Naypyidaw chỉ có một lịch sử ngắn ngủi, được thành lập ở một nơi
đầy cây bụi cách khoảng 3 kilômét (1,9 mi)
về phía tây của Pyinmana, và cách xấp xỉ 320 kilômét (200 mi)
về phía bắc của Yangon, và bắt đầu được xây dựng từ năm 2002. Chính
quyền quân sự đã thuê ít nhất 25 công ty để xây dựng thành phố. Chính
quyền quân sự bắt đầu chuyển các bộ trong
chính quyền từ Yangon đến Naypyidaw vào ngày 6 tháng 11 năm 2005 vào giờ hoàng
đạo theo tính toán của các nhà chiêm tinh là 6:37 sáng. Năm
ngày sau đó, 11 giờ trưa ngày 11 tháng 11, một đoàn xe thứ hai gồm 1.100 xe tải
quân sự chở 11 tiểu đoàn và đồ của 11 bộ đã dời khỏi Yangon. Người ta mong đợi
là các bộ được di dời sẽ bắt đầu hoạt động tại trụ sở mới vào cuối tháng 2 năm
2006; tuy nhiên, việc di chuyển vội vàng đã dẫn đến vấn đề thiếu trường học và
các tiện nghi khác nên các viên chức chính phủ đã phải xa gia đình trong một
thời gian. Chính phủ ban đầu đã cấm gia đình của các nhân viên chính phủ di
chuyển đến thủ đô mới. Cơ
quan quân sự đầu não nằm trong một khu vực riêng biệt với các bộ, và dân thường
bị cấm vào cả hai khu vực. Những người bán dạo bị giới hạn trong một khu thương
mại gần các văn phòng của chính phủ.
Ngày 27 tháng 3 năm 2006, trên 12.000 binh lính đã tuần hành tại
thủ đô mới trong sự kiện công cộng đầu tiên: một cuộc diễu hành quân sự lớn để
đánh dấu ngày các lực lượng vũ trang Myanma, ngày kỉ niệm cuộc nổi dậy Myanma
năm 1945 chống lại quân Nhật chiếm
đóng. Cuộc diễu hành có cả ba tác phẩm điêu khắc mô tả các vị vua
Myanma gồm Anawrahta, Bayinnaung và Alaungpaya, được
coi là ba vị vua quan trọng nhất trong lịch sử Myanma. Thành phố chính thức được đặt
tên là Naypyidaw trong những lễ kỉ niệm này.
Anawrahta Minsaw (tiếng Miến Điện: အနော်ရထာ
မင်းစော, phát âm [ʔənɔ̀jətʰà mɪ́ɴ sɔ́]; 1015–1078) là một vị vua nhà Pagan, người sáng lập đế quốc Myanma thứ nhất.
Bayinnaung (tiếng Miến Điện: ဘုရင့်နောင်, phát âm [bəjɪ̰ɴ
nàuɴ]; sinh: 13/11/1516 – mất 11/1581) là vị vua đời thứ ba của nhà Taungoo ở Myanma.
Alaungpaya (tiếng Myanma: အလောင်းဘုရား, phiên âm quốc tế: ʔəláuɴ pʰəjá) là vị vua đầu tiên của triều Konbaung trong lịch sử Myanma, trị vì từ năm 1752 đến năm 1760.
Lý do dời đô[sửa | sửa mã nguồn]
Naypyidaw có vị trí trung tâm và chiến lược hơn so với thủ đô cũ
là Yangon. Đây cũng là một trung tâm giao thông nằm tiếp giáp với các
bang Shan, Kayah và Kayin.
Shan là một bang của Myanma, lấy tên từ người Shan, một trong những dân tộc
sống ở khu vực này. Đây là bang rộng nhất trong 14 bang và các phân chia hành
chính khác của Myanma.
Kayah là một bang nằm ở phía đông nam Myanma, rộng 11.670 km², có thủ phủ là Loikaw.
Bang này có 259.000 dân, trong đó hầu hết là người Karen (thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng-Miến).
Kayin là một bang của Myanma và cũng còn được gọi là bang Karen theo
tên của dân tộc Karen. Thủ phủ bang là thành phố Pa-an. Bang này đang thuộc tranh chấp giữa chính quyền quân đội của Myanma và các
nhóm Karen, những người gọi khu vực này là Kawthoolei.
Cũng có nhận định rằng một sự hiện diện mạnh mẽ hơn của quân đội
và chính phủ ở gần đó có thể giúp ổn định các khu vực đã hỗn loạn trong nhiều
năm. Những
lời giải thích chính thức cho việc dời đô là vì Yangon đã trở nên quá chật hẹp
và đông đúc nên sẽ hạn chế việc mở rộng trong tương lai của các văn phòng chính
phủ.
Một số nhà ngoại giao Phương Tây suy đoán rằng chính phủ Myanma
có lẽ lo ngại về khả năng bị nước ngoài tấn công, còn Yangon thì nằm sát bờ
biển và do đó sẽ dễ dàng bị xâm phạm bởi một cuộc xâm lược đổ bộ. Nhiều
người dân Myanma cho rằng cảnh báo về việc nước ngoài tấn công đã được một nhà
chiêm tinh báo cho giới chức quân sự cầm quyền. Nhà
báo Ấn Độ Siddharth Varadarajan, người
đến thăm Naypyidaw vào tháng 1 năm 2007, đã mô tả sự rộng lớn của thủ đô mới
này là để bảo vệ chống lại "thay đổi chế độ"
và "một kiệt tác của quy hoạch đô thịđược thiết kế để đánh bại bất
kỳ "cách mạng sắc màu" giả định nào– không phải
bằng xe tăng và pháo bắn nước, mà bằng hình học và bản đồ".
Tòa nhà Quốc hội
Liên bang Myanmar
Địa lý[sửa | sửa mã nguồn]
Naypyidaw nằm giữa các dãy núi Bago Yoma và Shan Yoma. Thành phố có diện tích 7.054,37 km2 (2.723,71 sq mi)
và có dân số là 924.608 người theo thống kế chính thức.
Đập Chaungmagyi nằm
cách vài km về phía bắc của Naypyidaw, còn đập Ngalaik thì
nằm cách vài km về phía nam. Đập Yezin nằm
xa hơn về phía đông bắc.
Cảnh quan thành thị[sửa | sửa mã nguồn]
Một căn hộ tại Naypyidaw
Naypyidaw được tổ chức thành một số phân khu. Đến năm 2011,
thành phố vẫn còn thiếu nhiều cơ sở hạ tầng của một thủ đô.
Các khu dân cư được tổ chức một cách cẩn thận, và các căn hộ đều
được phân bổ theo các bậc và tình trạng hôn nhân. Năm
2007, thành phố có khoảng 1.200 nhà chung cư bốn tầng. Mái
nhà của các tòa chung cư có mã màu dựa theo nghề nghiệp của các cư dân; nhân
viên của Bộ Y tế sống
trong các ngôi nhà có mái màu lam và nhân viên Bộ Nông nghệp sống trong các
ngôi nhà có mái màu lục. Các
quan chức cấp cao sinh sống trong các biệt thự. Tuy nhiên, nhiều cư dân của
thành phố phải sống trong các khu ổ chuột.
Các quan chức quân sự cấp cao và những viên chức chủ chốt sống
cách 11 km (6,8 mi) so với các viên chức bình thường trong một khu
phức hợp được cho là gồm có cả các đường hầm và boongke; công chúng bị hạn chế
tiếp cận đối với khu vực này. Thành
phố cũng có một căn cứ quân sự, các công dân hay cá nhân khác không thể tiếp
cận nơi này nếu không có sự cho phép bằng văn bản. Bên
trong khu vực quân sự, những con đường có tám làn xe cho phép các máy bay cỡ
nhỏ hạ cánh.
Khu vực bộ của thành phố có trụ sở của các bộ trong chính phủ
Myanma. Tất cả tòa nhà các bộ đều giống hệt nhau về vẻ bề ngoài.[20] Một tổ hợp nghị viện gồm
31 tòa nhà[21] và một phủ tổng thống có
100 phòng cũng nằm tại đây. Khu
vực cũng có tòa thị chính, trong đó có nhiều đặc điểm kiến trúc Stalin, song với một mái nhà kiểu
Miến.
Khu vực khách sạn có nhóm các khách sạn theo phong cách biệt thự
trên vùng đồi ngoại ô của thành phố. Chợ Myoma Naypyitaw hiện là trung tâm
thương mại của Naypyidaw. Các khu vực thương mại khác là Chợ Thapye Chaung và
Junction Centre Naypyidaw. Junction Centre Naypyidaw do công Ty Phát triển Shwe
Taung xây dựng và hoàn thành vào tháng 8 năm 2009, Junction Centre là trung tâm
mua sắm tư nhân hoạt động đầu tiên của thành phố. Naypyidaw
cũng có một số chợ địa phương và khu vực nhà hàng.
Công viên hồ Ngalaik là một công viên nước nhỏ nằm dọc
theo đập Ngalaik, gần
làng Kyweshin trên hồ Ngalaik (xấp xỉ 7 dặm từ trung tâm Naypyidaw). Opened in
2008, cơ sở vật chất của Công viên hồ Ngalaik bao gồm các trượt nước, khu nghỉ
dưỡng thiên nhiên, phòng cho thuê và một bãi biển nhân tạo. Công viên mở cửa
miễn phí cho công chúng vào lễ Thingyan.[22]
Thingyan (tiếng Miến Điện: သင်္ကြန်; MLCTS: sangkran,
từ bắt nguồn từ tiếng Pali sankanta,nghĩa là sự di chuyển của
mặt trời từ cung Song Ngư sang cung Dương Cưu ) là Tết té nước năm mới
của Miến Điện (nay là Myanmar), thường rơi vào giữa tháng tư (theo lịch Miến
Điện cổ).
Cũng mở cửa vào năm 2008, Công viên Thảo mộc Quốc gia rộng 200
mẫu Anh (0,81 km2) trưng bày các loài thực vật có tác dụng làm
thuốc đến từ tất cả các khu vực chính tại Myanma. Có hàng nghìn cây trong công
viên, đại diện cho hàng trăm loài khác nhau.[23]
Phía sau tòa thị chính, có một công viên với một sân chơi và tổ
hợp đài phun nước, tại đây sẽ tổ chức trình diễn nhạc nước vào mỗi đêm.
Vườn bách thú Naypyidaw mở
cửa vào năm 2008 với khoảng 420 loài động vật và một ngôi nhà chim cách cụt
được kiểm soát nhiệt độ. Đây cũng là vườn thú lớn nhất Myanma.[24][25] Vườn thú
hoang dã Naypyidaw chính thức mở cửa vào ngày 12 tháng 2 năm 2011.[26][27]
Naypyidaw cũng có hai sân golf (Nay Pyi Taw City Golf Course và
Yaypyar Golf Course) và một bảo tàng đá quý.[28]
Tương tự như kích thước và hình dạng của chùa
Shwedagon tại Yangon, chùa Uppatasanti được
hoàn thành vào năm 2009.[29]
Chính phủ đã dành 2 hécta (4,9 mẫu Anh) đất cho mỗi đại sứ quán
ngoại quốc và trụ sở của các cơ quan Liên Hiệp Quốc.
No comments:
Post a Comment