GIỌT NƯỚC MẮT NGƯỜI PHỤ NỮ “BÊN THẮNG CUỘC” (*)
Nhà văn Dương Thu Hương
Dương Thu Hương tự nhận mình
là “người rừng”, “mụ đàn bà nhà quê răng đen, mắt toét”. Báo chí Pháp thì gọi
Dương Thư Hương là “Con Sói Đơn Độc”. Còn lãnh đạo CSVN thì chửi bà là “con đĩ
chống đảng”.
Gọi bằng gì thì gọi, Dương
Thu Hương vẫn là chính mình: bản chất chân quê không hội nhập vào thế giới trên
mạng, bõ bã, đốp chát, đơn độc, và trên hết, ngay thẳng, hết mực với mục tiêu
nhắm tới là tranh đấu cho một nước Việt Nam dân chủ, tự do, thoát khỏi cái chế
độ hiện nay mà bà gọi là “chỉ sống bằng xác chết, không có bất cứ giá trị gì cả.”
Sinh năm 1948, lớn lên tại
miền Bắc vào đúng giai đoạn Cộng sản Hà Nội tung toàn lực lượng nhất quyết bằng
mọi giá phải đạt được tham vọng “giải phóng miền Nam thoát khỏi sự kềm kẹp của
Mỹ-Ngụy.” (sic)
Như lời bà kể, cùng với hơn
100 bạn ngang lứa tuổi, bà đã cắt máu xin vào Nam “đánh Mỹ cứu nước”.
Những trải nghiệm trong chiến
tranh, cùng những chua chát của Tháng Tư 1975 đã là chất liệu cho các tác phẩm
sau này của bà, như “Những Thiên Đường Mù”, “Bên Kia Bờ Ảo Vọng”, “Khải Hoàn
Môn”, “Đỉnh Cao Chói Lọi”, “No Mans Land” (ấn bản Anh ngữ) được dịch sang Pháp
ngữ là “Terre Des Oublis”…
***
Dấu mốc quan trọng làm thay
đổi hẳn cuộc đời Dương Thu Hương là thời điểm đoàn quân của “bên thắng cuộc”
vào Sài Gòn trưa ngày 30 Tháng Tư 1975.
Trong các bài viết, và trong
lần gặp bà ở Paris năm 2005, Dương Thu Hương kể:
“Ngày 30 tháng Tư năm 1975 đã
là một ngả rẽ trong đời tôi. Khi đội quân chiến thắng vào Sài Gòn, trong khi tất
cà mọi người trong đội quân chúng tôi đều hớn hở cười thì tôi ngồi bên lề đường
khóc. Vì tôi thấy tuổi xuân của tôi đã hy sinh một cách uổng phí. Tôi không
choáng ngợp vì nhà cao cửa rộng của miền Nam, mà vì tác phẩm của tất cả các nhà
văn miền Nam đều được xuất bản trong một chế độ tự do; tất cả các tác giả mà
tôi chưa bao giờ biết đều có tác phẩm bầy trong các hiệu sách, ngay trên vỉa
hè; và đầy rẫy các phương tiện thông tin như TV, radio, cassette. Những phương
tiện đó đối với người miền Bắc là những giấc mơ. Ở miền Bắc, tất cả mọi báo
đài, sách vở đều do nhà nước quản lý. Dân chúng chỉ được nghe đài Hà Nội mà
thôi; và chỉ có những cán bộ được tin tưởng lắm mới được nghe đài Sơn Mao, tức
là đài phát thanh Trung Quốc. Còn toàn bộ dân chúng chỉ được nghe loa phóng
thanh tập thể; có nghĩa là chỉ được nghe một tiếng nói. Vào Nam tôi mới hiểu rằng,
chế độ ngoài Bắc là chế độ man rợ vì nó chọc mù mắt con người, bịt lỗ tai con người.
Trong khi đó ở miền Nam người ta có thể nghe bất cứ thứ đài nào, Pháp, Anh, Mỹ…nếu
người ta muốn. Ðó mới là chế độ của nền văn minh. Và thật chua chát khi nền văn
minh đã thua chế độ man rợ.”
Từ những nhận thức này,
Dương Thu Hương trở thành “Con Sói Đơn Độc” ngay giữa bầy đàn của mình, vì hầu
như không có người nào trong hàng ngũ lên tiếng đấu tranh cho dân chủ sau 1975
lại có lối ăn nói bõ bã, “chém đinh chặt sắt” như bà. Bà nói, “chẳng việc gì phải
kiêng dùng những danh từ mà nhiều người cho là thô bỉ, như là ‘ỉa vào mặt kẻ cầm
quyền’, vì đó là cách nói thuần của người Việt răng đen mắt toét; là ngôn ngữ
đích xác của người nông dân khi họ muốn biểu lộ thái độ khinh bỉ và bất chấp.
Tôi hành động như thế là có dự tính chứ không phải ngẫu hứng. Tôi rất ghét những
thứ ngôn ngữ nhờ nhờ nhạt nhạt.”
Năm 1997, Lê Khả Phiêu lên
làm Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, từ Washington DC, kẻ viết bài gọi điện
thoại về Hà Nội hỏi Dương Thu Hương, rằng cảm nghĩ của bà ra sao về tân lãnh đạo
CS, bà bốp chát: “ông đã có bao giờ thấy âm hộ của con ngựa già chưa? Đấy, mặt
thằng Lê Khả Phiêu thế đấy, nó nhăn nheo y như âm hộ con ngựa già”.
Và năm 2,000 khi Tổng Thống
Mỹ Bill Clinton đến thăm Hà Nội, bà trả lời phỏng vấn của kẻ viết bài qua điện
thoại:
“Cliton là biểu tượng của một nền dân chủ, là một chân trời khác, một cuộc
sống khác mà người ta ao ước.”
Và bà cười sảng khoái, thuật lại câu của hàng
xóm láng giềng nhà bà họ nói “sao mà xấu hổ thế! tổng thống của chúng nó, của
dân Mỹ đứng cạnh mấy ông lãnh đạo của mình, mặt nó thì sáng ngời ngời, còn mặt
mấy ông lãnh đạo của mình sao mà tối tăm thế. Mặt Tổng bí thư Lê Khả Phiêu tuy
đã sửa nhan sắc nhưng trông cũng không đẹp cho lắm. Cho nên dân chúng bảo xấu hổ
quá. Còn cánh đàn ông thì họ rú lên, ối giời ơi! Cái thằng Clinton nó đẹp giai
quá! Mình cũng còn mê nó nữa là đàn bà. Cho nên một trăm con mê nó thì cũng phải
thôi.” (cười to tiếng, sảng khoái).
Rồi “Con Sói Đơn Độc” nói tiếp
“hàng xóm nhà tôi xem thằng Lê Khả Phiêu là lãnh đạo của họ thì các ông bà ấy xấu
hổ nhục nhã; chứ còn tôi thì tôi thấy bình thường; vì từ lâu tôi đã coi mấy thằng
lãnh đạo chúng nó chẳng ra cái gì, cho nên tôi chả việc gì phải nhục hộ chúng
nó.”
Chưa hết, “mụ nhà quê răng
đen mắt toét” còn kể, “một nhà báo Mỹ phỏng vấn tôi và hỏi tôi nghĩ như thế nào
về quan hệ của tôi với chế độ, tôi nói thẳng rằng, chế độ Hà Nội là bọn ngửi rắm
bọn Bắc Triều Trung Quốc”.
Đó chính là Dương Thu Hương.
***
Lý do nào lãnh đạo Hà Nội chửi
bà là “con đĩ chống đảng?”
Ngồi cạnh cửa sổ căn hộ lầu
hai của bà ở Quận 5 Paris, bà cười, kể lại:
“Trong bài diễn văn tôi đọc ở
Đại hội Nhà Văn năm 89, tôi nói rằng đảng cộng sản phải biết ơn nhân dân. Bởi
vì xưa nay họ chỉ nói nhân dân phải biết ơn đảng thôi. Trong bài diễn văn đó,
tôi phân tích rằng, cả một dân tộc đã đổ xương máu để kháng chiến chống Pháp và
những gì dân tộc đạt được là do truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc nhưng
đảng cộng sản đã cướp tất cả công đó và nhận vơ là công của đảng. Họ còn dậy dỗ
quần chúng là phải biết ơn đảng. Hành động như thế vừa đểu cáng vừa vô ơn bạc
nghĩa và tự cao tự đại. Những kẻ như thế không xứng đáng để lãnh đạo dân tộc.
Hỏi, bà có bao giờ bốp chát
trực tiếp như thế với giới lãnh đạo chế độ, Dương Thu Hương cười nửa miệng,
nói, “tôi sợ gì chúng nó, tôi từng chửi ‘ỉa vào mặt đảng’”.
Dương Thu Hương kể, “Năm
1998, trong một nghị của trí thức Hà Nội, tôi có đọc bài diễn văn với tựa đề là
Nhân Cách Trí Thức. Tại hội nghị đó, ông Nguyễn Văn Linh (Tổng bí thư đảng cộng
sản lúc bấy giờ) tỏ ra vô cùng đắc ý với nội dung bài diễn văn của tôi. Ông ta
đã ôm hôn tôi thắm thiết và xin bài diễn văn của tôi. Sau đó, vào giờ giải lao,
người thư ký của ông ta tìm tôi và chuyển đề nghị của ông Linh muốn tặng tôi một
căn nhà tiêu chuẩn dành cho cấp bộ trưởng. Người thư ký này còn đề nghị tôi tạm
im lặng để cho đảng tự cải sửa. Tôi trả lời rằng, tất cả những việc tôi làm là
vì dân tộc chứ không phải vì bản thân tôi; và tôi không giàu có nhưng cũng có một
căn nhà đủ để ở. Tôi còn nói với ông thư ký của ông Linh rằng, hiện giờ đang có
hai vạn giáo viên tiểu học ở Hà Nội không có nhà để ở, cho nên nếu nhà nước có
ý định thì nên phân phối nhà cho hai vạn người đó.
“Một lần khác, nhà thơ Giang
Nam lúc đó còn sống, chuyển lời của ông Nguyễn Văn Linh mời tôi ăn cơm với vợ
chồng ông Linh và cô con gái của ông Linh. Giang Nam còn bảo là ông Linh nói rằng,
dù sao chăng nữa thì tôi cũng là người mà nhà nước này yêu mến vì tôi đã tình
nguyện chống Mỹ và chống Tầu, và đó là điều chứng minh tôi là người hết sức hy
sinh để bảo vệ tổ quốc. Tôi trả lời thẳng thừng rằng, tôi đã đấu tranh cho tự
do dân chủ, tôi chỉ ngồi trên cỏ thôi, nên tôi không chơi với vua quan.
“Tôi nghĩ rằng những lời
phát biểu đó của tôi khiến ông Linh phật lòng. Về phương diện cá nhân thì hẳn
là ông ấy phải phật lòng, và sau đó thì ông ấy bị sức ép của cánh bảo thủ, nên
ông ấy quay ngoắt lại và ông ta đánh vào các nhà văn mà ông ấy từng khuyến
khích họ đừng uốn cong ngòi bút. Với cá nhân tôi thì ông ta mắng tôi là ‘con đĩ
chống đảng’. Lúc đó tôi nói với một ông trong ban tổ chức đảng rằng, nếu tôi là
đĩ thì may cho cái đảng này; nhưng vì tôi không đánh đĩ được cho nên tất cả mọi
năng lực của tôi đều dồn vào việc ỉa vào mặt đảng. Họ đã chửi tôi như vậy thì từ
giờ trở đi mọi sự đều rõ ràng, không còn con đường thứ ba nữa. Nghĩa là tôi dấn
thân đến cùng trong mục tiêu đấu tranh cho dân chủ.
Nhân Dương Thu Hương kể việc
Nguyễn Văn Linh muốn tặng bà căn nhà, kẻ viết bài này lại nhớ câu nói để đời của
Thi sĩ Hữu Loan, tác giả bài thơ bất hủ “Màu Tím Hoa Sim”.
Ông Hữu Loan vào Sài Gòn sau
1975 thăm một người bạn cũ là Thi sĩ Hà Thượng Nhân và kể cho người bạn xưng hô
“mày tao chi tớ” từ thửa thiếu thời với mình, rằng đảng CS muốn tặng ông căn
nhà để ông đừng chống đảng nữa, ông trả lời “Tôi không có thì giờ làm nhà vì
đang bận làm người”. Hữu Loan còn khẳng định thái độ sống của ông, “cả đời là
thanh gỗ vuông chành chạnh, cương quyết không để người ta đẽo tròn lăn đi đâu
thì lăn.”
Tác giả “Màu Tím Hoa Sim” đã
phải trả giá cho cách sống như “cây tùng trước bão” của mình: bị chế độ bỏ tù,
sau đó bị giam lỏng tại nhà ở Nga Sơn,Thanh Hóa và kiếm sống bằng những chuyến
xe kĩu kịt đá và những mớ bánh chui nhủi của vợ.
Và Dương Thu Hương, những lời
đanh thép đánh thẳng vào đảng như thế khiến bà bị bắt vào Tháng Tư năm 1991 và
được thả khỏi nhà tù nhỏ ngày 20 tháng 11 cùng năm đó.
Phải chăng Dương Thu Hương cắt
máu tình nguyện vào Nam “đánh Mỹ” vì muốn phục vụ đảng CS, kẻ viết bài hỏi câu
đó và bị tác giả “Những Thiên Đường Mù” đáp trả bằng giọng khinh bạc, ông Thái
lầm rồi, “năm 68 tôi vào tiền tuyến là vì tôi tuân thủ truyền thống cứu nước của
dân tộc Việt Nam chứ không vì phải đảng cộng sản. Tôi còn nhớ lúc xẩy ra chiến
dịch Cải Cách Ruộng Đất, ngay trước cửa nhà tôi là một người bị chết treo và
lúc 8 tuổi, tôi đã phải đi theo các đoàn học sinh để chứng kiến các cuộc đấu tố
địa chủ. Sau lưng nhà tôi, ngay đường xe hỏa, một người khác bị vu là địa chủ
nên tự tự bằng cách đặt cổ vào đường ray cho xe lửa cán chết. Thật khủng khiếp.
Khi 8 tuổi, buổi sáng khi đi tưới rau, tôi thấy cảnh những người chết như thế
và điều đó làm cho tôi vô cùng khủng khiếp. Cho nên tôi nhắc lại, tôi chiến đấu
hoàn toàn không vì cái đảng gây ra cuộc cải cách ruộng đất đẫm máu người dân
như thế”.
Những năm tháng bị cuốn vào
cuộc tàn sát, Dương Thu Hương cho biết, “đến tận bây giờ, cuộc chiến vẫn ám ảnh
tôi. Lúc tôi tình nguyện vào Nam, số học sinh của cả bốn lớp 10 của trường
chúng tôi vào chiến trường khoảng 120 người, vậy mà chỉ 2 người may mắn sống
sót, là tôi và một người nữa. Tôi thì bị bom làm điếc tai bên phải; người còn lại
là cậu Lương thì bị cụt một tay và trở nên ngớ ngẩn. Tất cả những bạn khác của
tôi không ai sống sót. Khi tôi đi tìm mộ của những bạn đã chết, tôi mới biết,
trong những trận đánh mà bộ đội miền Bắc thua, thì người ta xóa sạch dấu vết và
tên tuổi liệt sĩ không được ghi lại. Họ giải thích rằng dân tộc ta là dân tộc
anh hùng phải chiến thắng quân thù, nhưng trận này chưa thắng cho nên không thể
kiểm kê các liệt sĩ được. Cho nên hàng trăm người chết dưới đáy hồ, dưới đáy vực
mà hoàn toàn không ai tìm được tung tích.”
Đang nói chuyện, nhiều lúc,
Dương Thu Hương trôi vào im lặng, kẻ viết bài có cảm tưởng những bóng ma của cuộc
chiến đang quay về ám ảnh bà.
Dương Thu Hương và tác giả tại
một quán ăn ở Paris năm 2005
Vì bị điếc nặng nên bà phải
nói rất to thì mới nghe được giọng mình. Đi cạnh bà trên đường phố Paris, bà
nói như quát khiến nhiều người chung quanh nhìn bà tỏ ra khó chịu. Ngồi tại một
quán cà phê gần Tháp Eiffel, bà nói, mắt long lên sòng sọc: “Chế độ hiện nay chỉ
sống bằng xác chết thôi. Nó không có giá trị gì trong thời đại này cả. Những
người lãnh đạo chế độ hoàn toàn vô năng và tham nhũng.”
“Bà tự nhận là ‘kẻ làm giặc’
ngay trong lòng chế độ, vậy các con bà bị thiệt thòi ra sao ạ”, tôi hỏi?
“Tôi đã nói rất rõ với các
con tôi, rằng con đường làm giặc là phải chịu tất cả mọi khổ đau; cho nên tất cả
mọi người trong gia đình, nghĩa là bố tôi, mẹ tôi, anh em tôi và con cái, nếu
ai muốn thì tôi sẵn sàng viết giấy với tòa án là không có quan hệ với tôi nữa để
tránh cho họ khỏi bị di lụy. Còn nếu những người muốn tiếp tục đứng với tôi thì
phải chấp nhận khổ đau, thua thiệt và không bao giờ được nói với tôi một lời
can thiệp vào việc tôi làm. Bởi vì tôi biết chắc chắn cộng sản sẽ dùng những
người thân thuộc để gây sức ép. Nhiều trường hợp đã xẩy ra đối với những người
đấu tranh dân chủ tại Việt Nam. Vợ con, anh em của họ bị công an áp lực phải
khuyên can họ không được đấu tranh nên một số người đành bỏ cuộc. Bản thân tôi
đã lường trước điều đó nên tôi tuyên bố sòng phẳng rằng, cả tuổi xuân của tôi,
tôi đã hy sinh để nuôi con rồi, nên bây giờ tôi an tâm lao vào cuộc chiến chống
lại bọn cường quyền. Tôi bảo các con tôi có thể về sống với bố của chúng hay với
một người mẹ khác. Còn nếu chọn sống với tôi thì phải chấp nhận khổ đau, vì chắc
chắn chúng sẽ không có chỗ đứng trong chế độ này. Hai con tôi đứa nào cũng hai
bằng đại học nhưng vẫn không có việc làm. Con trai lớn của tôi phải sống bằng tất
cả mọi việc, từ bồi bàn cho đến gác cổng. . .và bây giờ đi quay phim thuê cho một
hãng tư. Cháu gái thì bán sơn.”
Kẻ viết bài được gặp con gái
lớn của Dương Thu Hương khi cháu thăm mẹ ở Paris; hỏi, các cháu có ủng hộ lý tưởng
của mẹ không, cô con nói, giọng cũng mang hơi hướng “người rừng” giống mẹ:
“thôi chú đừng nhắc chuyện điên khùng ấy làm gì.”
Còn Dương Thu Hương nói, “đối
với chúng nó, tôi là một người điên. Nhưng dầu sao chăng nữa thì cũng là tình mẹ
con, nhất là tôi đã giao hẹn là nếu chấp nhận tôi thì không được can ngăn việc
tôi làm, nếu can thiệp thì tôi sẽ cắt đứt ngay tức khắc, thành ra chúng nó đành
chấp nhận thôi.”
“Thế còn tình cảm đôi lứa,
gia đình của bà?”
(Cười) “Tôi là người hoàn
toàn thất bại và bất hạnh trong cuộc sống đôi lứa. Nhưng tôi cũng tự cảm thấy hạnh
phúc vì tôi đã tự tiêu diệt tuổi thanh xuân để nuôi con tôi trưởng thành. Con
cái tôi không phải bương chải ngoài đường. Trong khi bố nó có thể đi kiếm vài
ba người vợ khác. Tôi không cần một xu của ông ta để nuôi con, dù tôi làm giặc
và chịu nhiều hậu quả. Đấy là điều hạnh phúc. Nếu không tôi sẽ bị lương tâm cắn
rứt. Tôi còn một hạnh phúc nữa là tôi đã trả được tất cả những món nợ cho những
người bạn tôi đã chết trong chiến tranh. Ít nhất là bằng tác phẩm và những bài
viết để vạch trần tội ác của một cuộc chiến tranh phi lý. Tôi cảm thấy hạnh
phúc trong sự bất hạnh của mình. Tôi nghĩ rằng số phận đã chọn tôi để trở thành
một con người như vậy.”
“Tiêu phí tuổi trẻ trong chiến
tranh để rồi sau đó bị chế độ đầy đọa vì làm giặc, bản thân thì không ai dám
giao tiếp vì sợ bị liên lụy; có bao giờ bà chùn bước và muốn buông xuôi?”
(cười mũi) “Nếu mà tôi chùn
bước, buông xuôi thì tôi đã chùn bước, buông xuôi từ lâu rồi.”
“Bà tin vào nhân quả?”
“Tôi hoàn toàn tin vào thuyết
nhân quả. Tôi hoàn toàn tin vào kiếp sau. Tôi vẫn dậy con tôi phải sống cho có
trước có sau. Nhiều người muốn tôi phải thế này phải thế khác. Tôi trả lời rằng
tôi không phải gì cả. Tôi chỉ phải sống đúng với những nguyên tắc đạo đức mà
gia đình tôi đã dậy tôi và những nguyên tắc mà tôi học được ở đạo Phật. Các con
tôi cũng phải theo những nguyên tắc đạo đức đó. Bất luận chúng nó là thường dân
hay là người lỗi lạc, tôi đối xử như nhau. Tôi không yêu cầu con cái tôi phải
trở thành bác sĩ, tiến sĩ. . ., tôi không yêu cầu như thế. Tôi chỉ duy nhất yêu
cầu các con tôi sống tử tế; và đối với tôi đạo đức là cốt lõi.”
Căn hộ Dương Thu Hương có
bàn thờ Phật Thích Ca. Có lần bà nói, đạo Phật giúp bà định được tâm mình; rồi
bà đùa, “anh Phật quả là đẹp giai thật.” Trò chuyện nhiều với bà thì biết, bà vẫn
không bỏ được cái lối tếu táo “người rừng” chứ thực tâm bà hết mực thờ kính Đức
Thế Tôn.
Dương Thu Hương có nguyên tắc
sống đạo đức rạch ròi, không khoan nhượng. Thăm bà ở Paris, kẻ viết bài xin
phép biếu bà chút quà, bà quát lên bảo, không nhận bất cứ vật chất nào của bất
cứ ai.
Những bữa cơm tiệm ở Paris,
bà giành trả tiền và khẳng định, nếu kẻ viết bài trả thì “về Mỹ ngay, không phỏng
vấn phỏng viếc gì nữa.’
Đành bó tay chịu thua “mụ
nhà quê mắt toét,” cách tôi vẫn gọi bà Hương mỗi khi điện thoại thăm hỏi.
Bốp chát, bõ bã, không khoan
nhượng là Dương Thu Hương.
Đạo đức cốt lõi cũng là
Dương Thu Hương.
Bây giờ “Con Sói Đơn Độc” đã
bước vào tuổi 70, vậy mà ngọn lửa đấu tranh cho một tương lai Việt Nam tươi
sáng vẫn ngùn ngụt cháy trong trái tim bà./.
Đinh Quang Anh Thái
Tháng Hai, 2018
(*) “Bên Thắng Cuộc” là tựa
cuốn sách của Nhà báo Huy Đức.
No comments:
Post a Comment