Năm mới đọc lại thơ xuân cũ
Thứ Năm, 6 tháng 2, 2014
Thơ xuân cũ
Nói đến thơ ngày Tết là phải nhắc đến Tú Xương [1]. Cuộc sống của Ông Tú Vị
Xuyên về vật chất rất thiếu thốn, ông luôn ở trong cảnh túng bấn, vất vả khiến
cho lời thơ của ông lúc nào cũng mang chút gì đó cay cú, phẫn nộ, buồn phiền…
Tết đến với Trần Tế Xương vẫn đầy đủ như mọi nhà nhưng chỉ hiện hữu qua những
vần thơ trào phúng, chẳng hạn như bài Cảm Tết. Xem ra nhà ông có đủ các thứ ăn
chơi trong ba ngày Tết nhưng rốt cuộc… lại chẳng có gì:
Anh em đừng nghĩ Tết tôi nghèo,
Tiền của trong kho chửa lĩnh tiêu,
Rượu cúc nhắn đem, hàng biếng quẩy,
Trà sen mượn hỏi, giá còn kiêu.
Bánh đường sắp gói, e nồm chảy;
Giò lụa toan làm, sợ nắng thiu.
Thôi thế thì thôi, đành Tết khác.
Anh em đừng nghĩ Tết tôi nghèo.
Trần Tế Xương đã lớn tiếng nhạo báng cả một xã hội đương thời với những lời
Chúc Tết sói mòn như “sống lâu trăm tuổi”, “giàu sang phú quý”… Nhà thơ mỉa mai
gọi những người xung quanh là “nó”, một loại từ ngữ mang đầy tính cách miệt thị.
Tú Xương lại còn lớn lối xưng “ông” một cách ngạo mạn để nói lên tâm sự ngao
ngán của kẻ “bất đắc chí”:
Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu ?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:
Đứa thì mua tước; đứa mua quan.
Phen này ông quyết đi buôn lọng,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.
Nó lại mừng nhau sự lắm con,
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.
Phố phường chật hẹp người đông đúc,
Bồng bế nhau lên nó ở non.
Đối với Ông Tú Vị Xuyên, năm mới hay năm cũ chỉ là hình thức ước lệ, hay
nói khác đi là điều mà thiên hạ bày đặt để phô trương giàu sang phú quý, khăn
áo lụa là… thậm chí đến nỗi Sư đi có lọng che và chú Mán vắt vẻo ngồi trên xe! Thế cho nên mới
có bài thơ Năm Mới:
Khéo bảo nhau rằng: mới với me
Bảo nhau rằng cũ chẳng ai nghe
Khăn là bác nọ to tày rế
Váy lĩnh cô kia quét sạch hè.
Công đức tu hành Sư có lọng
Xu hào rủng rỉnh Mán ngồi xe
Phong lưu rất mực ba ngày tết
Kiết cú như ta cũng rượu chè.
Tem kỷ niệm Trần Tế Xương (1870-1907)
Khác hẳn với Tú Xương với giọng điệu trào phúng chua chát, thơ Hàn Mặc Tử
[2] được Hoài Thanh mệnh danh là “...Một
nguồn thơ rào rạt và lạ lùng...” và “Vườn thơ Hàn rộng không bờ không bến càng
đi xa càng ớn lạnh...”. Trong bài Xuân Đầu Tiên nhà thơ đưa người đọc đến một cảnh
sắc xuân mới lạ với những tứ thơ bay bổng thoát trần:
Mai sáng mai, trời cao rộng quá
Gió căng hơi và nhạc lên mây
Đôi lòng cũng ấm như xuân ấm
Chỉ có ao xuân trắng trẻo thay.
Bài thơ Mùa Xuân Chín là cả một bức tranh quê mộc mạc với mái tranh “lấm tấm
vàng” và trên giàn thiên lý có “bóng xuân sang”. Hàn Mạc Tử đưa người thưởng thức
thơ của ông trở về thực tế qua hai câu cuối thật bất ngờ:
Trong làn nắng ửng: khói mơ tan,
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng.
Sột soạt gió trêu tà áo biếc,
Trên giàn thiên lý bóng xuân sang.
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.
Bao cô thôn nữ hát trên đồi.
Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,
Có kẻ theo chồng, bỏ cuộc chơi.
Hàn Mặc Tử (1912-1940)
Theo tôi, Nguyễn Bính [3] có những bài thơ xuân, thơ Tết tuyệt vời nhất.
Thơ Nguyễn Bính đến với người đọc thật bình dị nhưng đằm thắm. Ngôn ngữ bình
dân trong thơ ông đi thẳng vào trong tim óc người đọc một cách tự nhiên, không
màu mè, bí hiểm như nhiều nhà thơ khác. Chẳng hạn như bài Xuân tha hương, ông sử
dụng ngôn ngữ nói chuyện nhưng vẫn thành thơ:
Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Ôi, chị một em, em một chị
Trời làm xa cách mấy con sông
…
Cột nhà hàng xóm lên câu đối
Em đọc tương tư giữa giấy hồng
Gạo nếp nơi đây sao trắng quá
Mỗi ngày phiên chợ lại thêm đông
Thiên hạ đua nhau mà sắm Tết
Một mình em vẫn cứ tay không
Vườn nhà Tết đến hoa còn nở
Chị gửi cho em một cánh hồng
…
Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Tết này, ô thế mà vui chán
Nhưng một mình em uống rượu nồng.
…
Chị ơi, Tết đến em mua rượu
Em uống cho say đến não lòng
Uống say cười vỡ ba gian gác
Ném cái chung tình xuống đáy sông.
Tình chị em máu mủ ruột thịt khiến người đọc rung cảm và Xuân tha hương kết
thúc bằng những lời chúc Tết mộc mạc nhưng thắm đượm tình cảm của người em ở xa
gửi hết thương yêu cho người chị ở nhà…
Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm lòng
Cầu mong cho chị vui như Tết
Tóc chị bền xanh, má chị hồng
Trong mùa nắng mới sầu không đến
Giữa hội hoa tươi ấm lại lòng
Chắc chị đời nào quên nhắc nhở:
- Xa nhà, rượu uống có say không?
Nguyễn Bính mồ côi mẹ ngay từ lúc được 3 tháng tuổi nhưng ông vẫn xây dựng
một hình ảnh người mẹ qua Tết Của Mẹ Tôi, một người mẹ tảo tần, một đời lo cho
chồng, cho con, nhất là vào những ngày Tết:
Nuôi hai con lợn tự ngày xưa
Mẹ tôi đã tính "Tết thì vừa"
Trữ gạo nếp thơm, mo gói bó
Dọn nhà, dọn cửa, rửa bàn thờ.
Nguyễn Bính đã vẽ cảnh Tết “nhà quê” bằng những lời thơ mộc mạc nhưng chứa
chan hạnh phúc của người mẹ bên đàn con với những món quà Tết như “pháo chuột”,
“tranh gà”:
Nay là hăm tám Tết rồi đây
(Tháng thiếu cho nên hụt một ngày)
Sắm sửa đồ lề về việc Tết
Mẹ tôi đi chợ buổi hôm nay.
Không như mọi bận người mua quà
Chỉ mua pháo chuột và tranh gà
Cho các em tôi đứa mỗi chiếc
Dán lên khắp cột, đốt inh nhà.
Đến sáng mồng một Tết các con mỗi đứa được mừng tuổi “năm xu rưỡi”. Nhưng tại
sao lại “năm xu rưỡi” mà không phải là 5 xu hay 6 xu? Ý của mẹ là “cái rưỡi”
nói lên sự thừa thãi, dồi dào sẽ đem lại may mắn cho các con. Nguyễn Bính quả
thật là ý nhị:
Sáng nay mồng một sớm tinh sương
Mẹ tôi cấm chúng tôi ra đường
Mở hàng mỗi đứa năm xu rưỡi
Rửa mặt hoa mùi nước đượm hương
Về tình yêu, những dòng lục bát của Nguyễn Bính có sức lan tỏa mãnh liệt
trong lòng người đọc qua bài Rượu xuân, vừa vui lại vừa buồn. Thơ lục bát vốn
là thế mạnh của Nguyễn Bính với lối gieo vần chân phương, kỹ thuật láy chữ tuyệt
vời nhưng vẫn không phá cách:
Cao tay nâng chén rượu hồng,
Mừng em, em sắp lấy chồng xuân nay.
Uống đi! Em uống cho say!
Để trong mơ, sống những ngày xuân qua.
Thấy tình duyên của đôi ta,
Đến đây là ... đến đây là ... là thôi!
Em đi dệt mộng cùng người,
Lẻ loi xuân một góc trời riêng anh.
Nguyễn Bính (1918-1966)
Không như Nguyễn Bính “chân quê” từ lời đến ý, Xuân Diệu lại khác hẳn: lời
thơ của ông “màu mè” và có đôi chút “làm dáng”, ý thơ của ông cũng mang nhiều bất
ngờ, khó đoán trước. Chẳng hạn như bài Xuân Không Mùa:
Xuân không chỉ ở mùa xuân ba tháng;
Xuân là khi nắng rạng đến tình cờ,
Chim trên cành há mỏ hót ra thơ;
Xuân là lúc gió về không định trước.
Thậm chí xuân của ông còn hiện hữu ở cả mùa đông, mùa hè, mùa thu… Đó cũng
là điều dễ hiểu vì đối với những kẻ đang yêu, thời gian lúc nào cũng là mùa
xuân dài tưởng chừng như vô tận. Chỉ đến khi đôi lứa chia tay mới bước vào mùa
đông lạnh giá.
Xuân ở giữa mùa đông khi nắng hé;
Giữa mùa hè khi trời biếc sau mưa;
Giữa mùa thu khi gió sáng bay vừa
Lùa thanh sắc ngẫu nhiên trong áo rộng.
…
Miễn trời sáng, mà lòng ta dợn sóng,
Thế là xuân. Hà tất đủ chim, hoa?
Kể chi mùa, thời tiết, với niên hoa,
Tình không tuổi, và xuân không ngày tháng
Xuân Diệu (1916 –1985)
Nói về thơ xuân không thể nào bỏ qua bài Ông Đồ của Nguyễn Đình Liên [5].
Bài thơ Ông Đồ được giới phê bình văn học xem là một trong mười bài thơ tiêu biểu
cho phong trào Thơ Mới nhưng Nguyễn Đình Liên lại chưa hề xuất bản một tập thơ
nào.
Đầu năm 1941, trong một bức thư gửi Hoài Thanh khi đang viết cuốn Thi nhân
Việt Nam, Vũ Đình Liên viết "Tôi bao giờ cũng có cái cảm tưởng là không đạt
được ý thơ của mình. Cũng vì không tin thơ tôi có chút giá trị gì nên đã lâu
tôi không làm thơ nữa". Hoài Thanh nhận xét Vũ Đình Liên đã hạ mình quá
đáng.
Vũ Đình Liên là một trường hợp hiếm hoi trong làng thơ khiến nhiều người gọi
ông là “nhà thơ một bài” dù con ông còn giữ được khoảng 4.000 bài thơ ông viết.
Chỉ cần một bài Ông Đồ cũng khiến người ta nhớ mãi:
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu giấy đỏ
Bên phố đông người qua.
Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài
“Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay”.
Nhưng mỗi năm mỗi vắng.
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu...
Ông đồ vẫn ngồi đấy,
Qua đường không ai hay.
Lá vàng rơi trên giấy:
Ngoài trời mưa bụi bay.
Năm nay đào lại nở,
Không thấy ông đồ xưa.
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?
Trong dịp khai bút đầu xuân Nhâm Tuất 1982, Vũ Đình Liên có viết bài Bóng
Ông Đồ, như là muốn họa lại bài thơ cũ Ông Đồ:
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bút nghiên và giấy đỏ
Ngồi đúng chỗ ngồi xưa.
Ôi ! Cái nghiệp nghiên bút
Tô điểm cho cuộc đời
Người chết nghiệp không chết
Nợ tiền kiếp luân hồi.
Trải trăm ngàn dâu bể
Giấy mực màu không thay
Chữ Nhân và chữ Nghĩa
Vẫn những nét thẳng ngay.
Ông đồ vẫn ngồi đấy
Khăn áo bạc màu dưa
Nhắc cho người qua thấy
Lẽ Nhân đạo, Thiên cơ.
Cách Mạng là nhân nghĩa
Ông Đồ là thi thư
Chữ tuôn dòng Thiện Mỹ
Từ ngón tay ông Đồ.
Bài thơ Ông Đồ vẫn có sức lan tỏa đến tận thời đại ngày nay. Một “thi sĩ bất
đắc dĩ” nào đó cũng mượn ý của Nguyễn Đình Liên để nói lên tính thời sự của xã
hội hiện tại khi vật giá leo thang chẳng khác nào thời “kiệm ước” trước năm
1975:
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông chủ nhà
Miệng tươi cười hớn hở
“Tăng giá rồi đó nha!”
Vũ Đình Liên năm 66 tuổi (1979)
(ảnh baobinhdinh.com.vn)
Nói đến ông đồ khiến tôi liên tưởng đến một phong tục đẹp trong văn hóa Việt
Nam với những câu đối Tết chẳng hạn như:
"Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ.
Cây Nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh"
Một ký giả người Pháp đã viết trên Tuần báo Đông Dương năm 1942 về truyền
thống văn hóa này: "... Những ông đồ nghèo đã thuê mướn từ 10 ngày trước tết,
một dãy vỉa hè hay mặt tiền của một căn nhà, một góc phố - viết trên những tờ
giấy màu đỏ những nét chữ vàng hay bạc... để nhận lấy một số tiền nhỏ nhoi…
Cái tác dụng thần bí ấy đã thúc đẩy người ta phải chi phí một số tiền để
mua sắm, trang hoàng ở cửa, ở cột, ở sàn nhà... hoặc trên tường, trên vách...
những loại xuân liễn, những câu đối. Mặc dù nền nho học đã cáo chung, nhưng những
thầy đồ vẫn xuất hiện trong lớp áo xơ bông, ngồi run lập cập trên manh chiếu để
nắn nót những con chữ Nho cuối cùng và câm lặng ấy”.
Nguyễn Công Trứ có câu đối Tết:
"Tối ba mươi, nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp thằng bần ra cửa.
Sáng mồng một, rượu say tuý luý, giơ tay bồng ông phúc vào nhà"
Trong số hàng trăm câu đối Tết, tôi thích nhất câu này:
"Không có nhưng giàu, giàu nghĩa, giàu tình, giàu trí tuệ
Không giàu nhưng có, có làng, có xóm, có anh em".
Ông đồ ngồi viết câu đối Tết
Thơ xuân ngày Tết còn nhiều, rất nhiều. Đề tài này gợi hứng cho giới làm
thơ, từ các thi sĩ thời tiền chiến như Hồ Dzếnh (Xuân Ở Quê Em, Xuân Đôi Ta,
Xuân Ý…), Huy Cận (Sang Xuân…) cho đến các nhà thơ Sài Gòn xưa như Đinh Hùng
(Thanh Sắc), Nguyên Sa (Mùa Xuân Buồn Lắm Em Ơi), Kim Tuấn (Anh Cho Em Mùa
Xuân), Nguyễn Tất Nhiên (Mùa Xuân Chim Núi), Bùi Chí Vinh (Bài Thơ Lì Xì)…
Sau khi viết bài này tôi tự nhiên ngẫu hứng cũng ti toe làm thơ! Bốn câu
thơ “con cóc” dưới đây được sáng tác ngày mồng một Tết Giáp Ngọ và đã post trên
Facebook để thay lời chúc xuân đến tất cả mọi người:
Chào năm mới, mùa xuân Giáp Ngọ
Tết của mọi nhà, Tết của niềm vui
Trăm họ an khang, muôn người hạnh phúc
Hưởng lộc trời hòa khúc tân xuân.
***
Chú thích (theo Wikipedia):
[1] Trần Tế Xương (1870-1907) còn được gọi là Tú Xương, tên bố mẹ đặt cho
lúc đầu là Trần Duy Uyên. Ông sinh ngày 5/9/1870 tại làng Vị Xuyên, huyện Mỹ Lộc,
tỉnh Nam Định nên còn được gọi là Ông Tú Vị Xuyên.
Tác phẩm của Tú Xương không có di cảo, không có những công trình đáng tin cậy
tập hợp tác phẩm khi tác giả còn sống hoặc vừa nằm xuống. Sinh thời, nhà thơ
sáng tác dường như chỉ để tiêu sầu hoặc mua vui, thơ làm đọc lên cho vợ con, bạn
bè nghe, rồi tùy ý truyền khẩu.
Nói đến tài làm thơ của Tú Xương, nhiều người đã đặc biệt chú ý đến sự kết
hợp hài hòa giữa các yếu tố hiện thực, trào phúng và trữ tình. Với Tú Xương, vẫn
chưa thấy chắc chắn có bài thơ chữ Hán nào, chỉ thấy thơ Nôm viết bằng các thể
loại cổ điển: thơ luật Đường: thất ngôn bát cú, tứ tuyệt; phú; văn tế; câu đối;
hát nói; lục bát. Ở thể loại nào Tú Xương cũng tỏ ra là một nghệ sĩ bậc thầy.
Tên ông không phải là Xương theo nghĩa xương thịt nhưng người đời sau, mấy
vị chuyên làm thơ trào phúng đã cố tình đùa nghịch và "xuyên tạc", gắn
cho cái nghĩa xương thịt, để rồi tự nguyện suy tôn Tú Xương lên “bậc tổ sư”,
còn mình là môn đệ. Và như thế là lịch sử văn học Việt Nam ở thế kỷ 20 bỗng
nhiên có một "môn phái" gồm Tú Xương, rồi Tú Mỡ, Tú Sụn, Cử Nạc và
thêm "chi phái" Tú Poanh, Đồ Phồn cũng là dòng tú, cử, đồ với nhau cả.
Mộ Trần Tế Xương tại thành phố Nam Định
[2] Hàn Mặc Tử (1912-1940) tên thật là Nguyễn Trọng Trí, là nhà thơ khởi đầu
cho dòng thơ lãng mạn hiện đại Việt Nam. Hàn Mặc Tử cùng với Quách Tấn, Yến
Lan, Chế Lan Viên được người đương thời ở Bình Định gọi là Bàn thành tứ hữu,
nghĩa là Bốn người bạn ở thành Đồ Bàn.
Theo gia đình Hàn Mặc Tử, thì vào khoảng đầu năm 1935, họ đã phát hiện những
dấu hiệu của bệnh phong trên cơ thể ông. Tuy nhiên, ông cũng không quan tâm vì
cho rằng nó là một chứng phong ngứa gì đó không đáng kể. Năm 1938-1939, Hàn Mặc
Tử đau đớn dữ dội, bên ngoài không ai nghe ông rên rỉ than khóc mà chỉ gào thét
trong thơ.
Ông bỏ tất cả quay về Quy Nhơn vào nhà thương Quy Hòa (20/9/1940) và từ trần
ngày 11/11/1940 khi mới bước sang tuổi 28. Cuộc đời của ông được biết đến với
nhiều mối tình, với nhiều người phụ nữ khác nhau, đã để lại nhiều dấu ấn trong
văn thơ của ông - có những người ông đã gặp, có những người ông chỉ giao tiếp
qua thư từ, và có người ông chỉ biết tên như Hoàng Cúc, Mai Đình, Mộng Cầm,
Thương Thương, Ngọc Sương, Thanh Huy, Mỹ Thiện.
Hàn Mặc Tử và những người tình trong thơ:
Thương Thương, Kim Cúc, Mộng Cầm, Ngọc Sương, Mai Đình
[3] Nguyễn Bính (1918-1966) là một nhà thơ lãng mạn được coi như là nhà thơ
của làng quê Việt Nam với những bài thơ mang sắc thái dân dã, mộc mạc. Ông ra
chào đời vào đúng ngày mồng ba Tết năm Mậu Ngọ với tên thật là Nguyễn Trọng
Bính tại tỉnh Nam Định và chỉ 3 tháng sau mẹ ông mất.
Bài thơ đầu tiên của Nguyễn Bính được đăng báo là bài Cô hái mơ. Năm 1937
Nguyễn Bính gửi tập thơ Tâm hồn tôi tới dự thi và đã được giải khuyến khích của
nhóm Tự lực Văn đoàn. Từ năm 1940, Nguyễn Bính bắt đầu nổi tiếng với số lượng
thơ khá dày, đề tài phong phú, trong đó chủ yếu là thơ tình.
Vào Huế, Nguyễn Bính gửi thơ ra Bắc đăng báo trong đó có Xuân tha hương và
Oan nghiệt. Sau đó Nguyễn Bính lại trở về Hà Nội, rồi lại vào Sài Gòn. Trong thời
gian này Nguyễn Bính đã gặp nhà thơ Đông Hồ, Kiên Giang. Có lúc ông cư ngụ
trong nhà Kiên Giang. Đó là thời ông viết những bài Hành Phương Nam, Tặng Kiên
Giang, Từ Độ Về Đây…
[4] Xuân Diệu (1916 –1985) nổi tiếng từ phong trào Thơ Mới với tập Thơ thơ
và Gửi hương cho gió. Những bài được yêu thích nhất của Xuân Diệu là thơ tình
làm trong khoảng 1936-1944, thể hiện một triết lý bi quan, tuyệt vọng về tình
ái nhưng lại có một mạch ngầm thúc giục, nhiều khi hừng hực sức sống. Nhờ đó,
ông được mệnh danh là "Ông Hoàng Thơ Tình". Sau 1945, thơ ông chủ yếu
ca ngợi Đảng Lao động Việt Nam và thơ tình của ông không còn được biết đến nhiều
như trước.
Ông tên thật là Ngô Xuân Diệu, quê quán làng Trảo Nha, huyện Can Lộc, tỉnh
Hà Tĩnh nhưng sinh tại Gò Bồi, thôn Tùng Giản, xã Phước Hòa, huyện Tuy Phước, tỉnh
Bình Định. Xuân Diệu lớn lên ở Quy Nhơn, sau khi tốt nghiệp tú tài, ông đi dạy
học tư và làm viên chức ở Mỹ Tho (nay là Tiền Giang), sau đó ra Hà Nội sống bằng
nghề viết văn, là thành viên của Tự Lực Văn Đoàn (1938–1940).
Xuân Diệu tốt nghiệp cử nhân Luật năm 1943, bên cạnh sáng tác thơ, ông còn
tham gia viết báo cho các tờ Ngày Nay và Tiên Phong. Trong sự nghiệp sáng tác
thơ văn của mình, Xuân Diệu được biết đến như là một nhà thơ lãng mạn trữ tình,
là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh).
[5] Vũ Đình Liên (1913-1996) sinh tại Hà Nội, nhưng quê gốc ở thôn Châu
Khê, xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Ông đỗ tú tài năm 1932, từng
dạy học ở các trường: Trường tư thục Thăng Long, Trường Gia Long, Trường nữ
sinh Hoài Đức để kiếm sống. Ông học thêm trường Luật đỗ bằng cử nhân, về sau
vào làm công chức ở Nha Thương chính (còn gọi là Sở Đoan) Hà Nội.
Năm 1936, ông được biết đến với bài thơ Ông Đồ đăng trên báo Tinh Hoa. Những
bài thơ hiếm hoi được biết đến của ông đều mang nặng nỗi niềm hoài cổ, về lũy
tre xưa, về thành quách cũ và "những người muôn năm cũ". Ngoài bài
thơ Ông Đồ, ít ai biết Vũ Đình Liên còn có chùm thơ về người đàn bà điên gồm
Người đàn bà điên ga Lưu Xá, Gặp lại người đàn bà điên và Người điên – Nàng
điên…
Chủ đề về những con người nghèo khổ, tàn tạ, thuộc về một thời đã qua là lựa
chọn chủ động của Vũ Đình Liên khi sáng tác, dù thơ ông được xếp vào phong trào
Thơ Mới – nổi tiếng với những vần thơ ca ngợi tình yêu, tuổi trẻ.
***
Bình luận trên FB:
3 nhận xét:
Trần thị Bảo Vân12:17 8 tháng 2, 2014
Đầu Xuân, được đọc một bài viết với nhiều tư liệu thật hay và thú vị!
Cám ơn bác chủ nhà.
Tuy nhiên, trong bài viết, có chỗ này Bảo Vân hơi hơi...lấn cấn, bác chủ
nhà xem lại sao?
Đó là:
- Nguyễn Công Trứ có câu đối Tết:
"TỐI ba mươi, nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp thằng bần ra cửa.
Sáng mồng một, rượu say tuý luý, giơ tay bồng ông phúc vào nhà"
- TỐI hay CHIỀU ?
Vì lẽ:
1/ "CHIỀU ba mươi, nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp thằng Bần ra cửa.
Sáng mồng một, rượu say tuý luý, giơ tay bồng ông Phúc vào nhà."
(Nguyễn Công Trứ, câu đối làm vào dịp tết lúc còn hàn vi.)
2/ CHIỀU ba mươi, nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp thằng Bần ra cửa.
Sáng mồng một, rượu say tuý luý, giơ tay bồng ông Phúc vào nhà.
(Nguyễn Công Trứ - VĂN HỌC VIỆT NAM -1968 - DƯƠNG QUẢNG HÀM - trang 52 phần
Câu Đối)
P/s:
Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương đầy hóm hỉnh khi viết câu đối:
- "TỐI ba mươi, khép cánh càn khôn, ních chặt kẻo Ma Vương đưa quỷ tới.
Sáng mồng một, lỏng then tạo hóa, mở toang cho thiếu nữ rước xuân
vào."
Trả lời
Trả lời
Ngoc Chinh Nguyen07:18 9 tháng 2, 2014
Vấn đề đặt ra là trong câu đối của Nguyễn Công Trứ khởi đầu là “tối” hay
“chiều”? Theo dẫn chứng của Bảo Vân thì Wikipedia và Dương Quảng Hàm phải là
“chiều” chứ không phải là “tối”, tôi thấy cũng hợp lý vì trong thơ văn cổ có rất
nhiều trường hợp “dị bản”. (Thường thì Wikipedia ngày nay chỉ dựa vào các nguồn
có từ trước như của Dương Quảng Hàm để viết thông tin).
Góp ý của Bảo Vân khiến những người quan tâm đến vấn đề này thêm dữ liệu để
xem xét vấn đề. Xin cám ơn Bảo Vân.
Nhatthien Xuongin09:35 2 tháng 1, 2017
quá tuyệt
1/ Cô hái mơ - Nguyễn Tài Tuệ
2/ Thơ Xuân Đất Khách (thơ Thanh Nam, ngâm Hoàng Oanh
3/ Xuân Này Con Không Về | Duy Khánh (Official MV)
No comments:
Post a Comment