Hiệp định sơ bộ
Pháp-Việt , ngày 6, tháng 3, năm 1946
Cách nay
đúng 72 năm, Hồ chí Minh, đã ký với bộ trưỡng thuộc địa Pháp hiệp ước sơ bộ; chấp
nhận Pháp đem quân ra miền Bắc
Ngày 06 tháng 03, 1946
·
1946 –
Pháp và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ký kết Hiệp định sơ bộ, công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là
một quốc gia tự do trong Liên bang Đông Dương và trong Liên hiệp Pháp.
Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt (1946)
Hiệp định sơ bộ
Pháp-Việt là một hiệp
định được ký ngày 6 tháng 3 năm 1946 giữa Pháp và Việt Nam
Dân chủ Cộng hòa. Hiệp định
này được xem là một nước cờ chính trị của cả hai bên nhằm mưu đồ lợi ích riêng.
The Ho–Sainteny agreement was an agreement made March 6, 1946,
between Ho Chi Minh, President of
the Democratic Republic of Vietnam, and Jean Sainteny, Special Envoy of France. It recognized Vietnam as a "Free State" within the French Union, and permitted France to continue stationing troops in North Vietnam until 1951.
Jean Sainteny or Jean Roger (29 May 1907, Vésinet – 25 February 1978) was a French politician who was sent to Vietnam after the end of the Second World War in order to accept the
surrender of the Japanese forces
and to attempt to reincorporate Vietnam into French Indochina
Les accords
Hô-Sainteny, signés le 6 mars 1946 entre
le commissaire du Gouvernement
provisoire de la République française (GPRF) Jean
Sainteny, ancien résistant, et Hô Chi
Minh, chef du Gouvernement provisoire de la République démocratique du
Viêt Nam (proclamée
le 2 septembre 1945 après
la révolution d'Août), reconnaissent, par la République
française, l'existence d'un État libre du Vietnam au sein de l'Empire français.
Ils prévoient aussi l'organisation à Fontainebleau d'une conférence qui précisera les
modalités d'application de ces accords.
Fontainebleau (prononcé [fɔ̃.tɛn.blo]) est une commune française située dans le département de Seine-et-Marne en région Île-de-France, à 57 kilomètres[Note
1] au sud-est de Paris.
Les accords Hô-Sainteny marquent la dernière tentative de sauver
la paix et de trouver un terrain d'entente entre le mouvement d'indépendance Viet Minh et le Gouvernement français. La guerre d'Indochine débute
à la fin de l'année.
Contexte
Après la capitulation du Japon, l'Indochine est occupée au Nord par les troupes
nationalistes de Tchang Kaï-chek et au sud par l'armée britannique. Le
Viet Minh est surtout présent au Nord du pays. Ayant proclamé l'indépendance du
Vietnam le 2 septembre 1945, Hô Chi Minh tente d'obtenir la reconnaissance de
la communauté internationale au nom des droits énoncés dans la Charte
de l'Atlantique. C'est
ainsi qu'il envoie de nombreuses lettres au président Truman, lettres qui n'obtiennent aucune réponse
officielle. Hô Chi Minh commence à asseoir son pouvoir en éliminant une partie
de ses adversaires politiques (nationalistes, trotskystes).
https://s20.postimg.org/w8t0ivgq5/Ho_Chi_Minh_Telegram.png
Nguyên nhân
Sau cuộc đảo chính của Nhật ngày 9 tháng 3 năm 1945, thực dân Pháp mất quyền cai trị Liên bang Đông Dương.
[color=red]Tuy nhiên, sau khi Nhật đầu hàng khối Đồng Minh, Việt Minh chớp thời cơ giành chính quyền từ tay Đế quốc Việt Nam được Đế quốc Nhật Bản bảo hộ,
nhanh chóng kiểm soát đất nước, và thành lập chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2 tháng 9 năm 1945.[/color]
Theo thỏa thuận của ba cường quốc Đồng Minh là Trung Quốc, Anh,
Hoa Kỳ thì 20 vạn quân của quân đội Trung Hoa Dân Quốc sẽ tiến vào miền Bắc
Việt Nam để làm nhiệm vụ giải giáp quân đội Đế quốc Nhật Bản.
Ở miền Nam Việt Nam, quân Anh tiến vào với nhiệm vụ tương tự.
Tuy người Việt Nam đã tự thành lập chính quyền và tuyên bố độc
lập, chính phủ Pháp vẫn quyết tâm tái lập quyền cai trị Đông Dương. Tưởng Giới Thạch nhanh
chóng nhận thức được rằng với vị thế cường quốc của Trung Quốc sẽ giúp ông ép
Pháp phải chấp nhận các điều kiện do ông đưa ra để giải quyết những xung đột
lợi ích giữa Trung Quốc và Pháp nếu Pháp muốn quay lại thuộc địa cũ của mình.
Rạng ngày 23 tháng
9 năm 1945, người Pháp, dưới sự giúp đỡ của quân đội Anh, đã dùng vũ lực
buộc Ủy ban Hành chính Lâm thời
Nam Bộ phải
giải tán, giao lại chính quyền cho người Pháp.
Ở miền Bắc, quân đội Trung Hoa Dân Quốc vẫn công nhận chính phủ
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cho mưu đồ chính trị của họ.
Tuy nhiên, người Pháp cũng đã thương lượng với chính phủ Trung
Hoa Dân Quốc để đưa quân đội xâm nhập Bắc Việt Nam.
·
Pháp trả lại cho Tưởng các tô giới của Pháp trên đất Trung Hoa
là: Hán Khẩu, Thiên Tân, Thượng Hải, Quảng Đông, Quảng Châu Loan, Sa Diện và
nhượng lại quyền khai thác lợi tức kinh tế cũng như quyền sở hữu tại toàn bộ
tuyến đường sắt Hải Phòng - Côn Minh cho Trung Quốc.
·
Pháp từ bỏ một số quyền lợi kinh tế trên đất Trung Quốc và nhượng
lại những quyền lợi đó cho Trung Quốc.
·
Pháp cũng từ bỏ quyền lãnh sự tài phán đối với công dân Pháp sống
tại Trung Quốc (quyền lãnh sự tài phán là một đặc quyền bất bình đẳng, theo đó
công dân Pháp sống tại Trung Quốc nếu phạm tội thì sẽ đưa về lãnh sự quán Pháp
để xét xử chứ không xử bằng luật pháp nước sở tại)
·
Đồng thời, Trung Quốc cũng sẽ được một số quyền lợi ở Miền Bắc
Việt Nam như: Được quyền khai thác kinh tế tại một đặc khu của cảng Hải Phòng
và Hải Phòng sẽ là một hải cảng tự do để Trung Quốc có thể ra vào buôn bán,
hàng hoá của Trung Quốc nhập qua Miền Bắc Việt Nam sẽ không cần phải đóng thuế.
·
Ngược lại, chính phủ Trung Hoa Dân Quốc đồng ý cho Pháp thay thế
quân Trung Hoa giải giáp quân Nhật tại miền Bắc Việt Nam, việc thay quân sẽ diễn
ra từ ngày mùng 1 đến ngày 15 tháng 3 năm 1946, kỳ hạn chậm nhất sẽ là ngày 31
tháng 3 năm 1946 (Tuy nhiên, trên thực tế, Quân Trung Hoa Dân Quốc vẫn còn đồn
trú tại miền bắc Việt Nam cho đến ngày 15/6/1946 thì người lính cuối cùng của
Trung Quốc mới rời khỏi Bắc Việt, trong thời gian Quân Trung Quốc còn ở Việt
Nam đồn trú, ngày 18/3/1946, chính phủ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà đã cử một phái
đoàn sang Trùng Khánh để giữ quan hệ hoà hảo với Trung Quốc).
Về cơ bản, hiệp ước này cho phép quân đội Pháp trở lại
Bắc Việt Nam thay thế cho quân Trung Hoa Dân Quốc để làm nhiệm vụ giải giáp
quân Nhật. Đổi lại, Pháp cũng đã trả lại các tô giới của mình trên đất Trung
Quốc cho chính phủ Trung Hoa Dân Quốc của Tưởng Giới Thạch và nhượng cho Trung
Quốc một số đặc quyền về kinh tế và chính trị.
Hiệp định sơ bộ
Pháp-Việt
Trong thời gian đầu, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa gồm nhiều thành phần kiên quyết chống lại việc Pháp tái lập chủ quyền ở
Đông Dương. .
Nhưng sau đó những thành viên Chính phủ là đảng viên Đảng cộng sản Đông Dương thay đổi ý kiến muốn ký kết Hiệp định với Pháp. Theo quan điểm của Ban Thường vụ TW 3 Đảng cộng sản Đông Dương (đã lui vào hoạt động bí mật), tháng 3 năm 1946, nếu Pháp cho Đông Dương tự trị theo tuyên bố ngày 24 tháng 3 năm 1945 thì kiên quyết đánh, nhưng nếu cho Đông Dương tự chủ thì hòa để phá tan âm mưu của "bọn Tàu trắng, bọn phản động Việt Nam và bọn phát xít Nhật còn lại".
Ngày 6 tháng 3 năm 1946, Hiệp
định sơ bộ Pháp-Việt được ký
kết giữa Jean
Sainteny, đại diện chính phủ Cộng hòa
Pháp, và Hồ Chí Minh cùng Vũ Hồng Khanh, đại diện chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Vũ Hồng
Khanh (chữ Hán: 武鴻卿; 1898 – 1993) là một nhà cách mạng và chính khách Việt Nam.
Ông là một trong các lãnh tụ của Việt
Nam Quốc dân đảng; từng
là thành viên trong Chính phủ liên hiệp kháng chiến thành lập ngày 2 tháng 3 năm 1946, giữ chức Phó Chủ tịch Kháng chiến Ủy
viên Hội.
Nội dung của Hiệp định bao gồm các điểm chính sau đây:
·
Chính phủ Pháp công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là một
quốc gia tự do trong Liên bang Đông Dương và trong khối Liên hiệp Pháp, có chính phủ, nghị viện, quân
đội và tài chính riêng
·
Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đồng ý cho 15.000 quân Pháp
vào miền Bắc thay thế cho 200.000 quân Trung Hoa Quốc dân đảng để làm nhiệm vụ
giải giáp quân Nhật. Pháp hứa sẽ rút hết quân trong thời hạn 5 năm, mỗi năm rút
3.000 quân.
·
Pháp đồng ý thực hiện trưng cầu dân ý tại Nam Kỳ về việc thống nhất với Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa.
·
Hai bên thực hiện ngưng bắn, giữ
nguyên quân đội tại vị trí hiện thời để đàm phán về chế độ tương lai của Đông
Dương, quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và nước ngoài và những
quyền lợi kinh tế và văn hóa của Pháp ở Việt Nam.
Về phía người Pháp Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt giúp họ đưa quân
đội ra miền Bắc Việt Nam mà không gặp sự kháng cự của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
như ở Nam Kỳ, đồng
thời Hiệp ước Hoa-Pháp giúp họ tránh khỏi sự cản trở của các tướng lĩnh Trung Hoa Dân quốc.
Về phía Việt Minh, quân Trung Hoa được xác định là nguy cơ lớn
nhất.
Để loại trừ nguy cơ của 20 vạn quân Trung Hoa chiếm đóng, tránh
được tình thế bất lợi "phải cô lập chiến đấu cùng một lúc với nhiều lực
lượng phản động (thực dân Pháp, Tàu trắng, bọn phản cách mạng trong nước)", tập
trung đối phó với người Pháp và "các đảng phái phản động".
Đồng thời, tranh thủ được thời gian hòa hoãn quý báu để
"Bảo toàn thực lực giành lấy giây phút nghỉ ngơi và củng cố vị trí mới đã
chiếm được, chấn chỉnh đội ngũ cách mạng, bổ sung cán bộ, bồi dưỡng và củng cố
phong trào".
Một số thành viên trong Chính phủ Liên hiệp thuộc lực lượng Việt
Quốc, Việt Cách không tán thành việc này lên tiếng phản đối gây ra bất đồng sâu
sắc, dân chúng cũng có người băn khoăn, nhưng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bình
tĩnh giải thích và động viên đồng bào để đồng bào hiểu rõ "cần phải biết
chịu đựng hy sinh để mưu sự nghiệp lớn"..
Mặc dù Hiệp định có chữ ký của Vũ Hồng Khanh nhưng đa số lãnh
đạo Việt Quốc rút sự ủng hộ của họ cho chính phủ Hồ Chí Minh để phản đối, chống
lại những gì họ gọi là "thân Pháp" trong chính sách của Việt Minh.
Bảo Đại rời
khỏi đất nước vào ngày 18 tháng 3, ngày quân Pháp vào Hà Nội để theo phái đoàn
ngoại giao đến Trùng Khánh nhằm tái khẳng định tình hữu nghị Việt - Trung và để
thăm dò việc Tưởng Giới Thạch muốn hai nước sẽ có quan hệ thế nào sau khi ký
Hiệp ước Hoa-Pháp.
Một hội nghị liên tịch được tổ chức để khai thông các bất đồng
dẫn đến việc thành lập Hội Liên hiệp Quốc dân Việt
Nam.
Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt không có sự phê chuẩn của
Bộ Ngoại giao Pháp. Sau
khi ký Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt, hai bên Việt-Pháp tiếp tục xúc tiến hội đàm
tại Hội nghị Đà Lạt và Hội nghị Fontainebleau để đàm phán về nền độc lập của Việt Nam
trong Liên hiệp Pháp và việc thống nhất Việt Nam.
Leclerc, tổng chỉ huy Pháp ở Đông Dương khi đề nghị đàm phán đã
bị chuẩn tướng Charles
de Gaulle trách
móc: "Nếu
tôi mà đồng ý mấy thứ nhảm nhí này thì đế quốc Pháp đã tiêu vong lâu rồi. Hãy
đọc thật kỹ câu chữ trong tuyên bố tháng 3 của Pháp về Đông dương".
(((Hội nghị Đà Lạt: Hội nghị Đà Lạt còn gọi là Hội nghị trù bị Đà Lạt họp từ
ngày 19 tháng 4 đến ngày 11 tháng 5 năm 1946 tại Đà Lạt, là một hội nghị dự bị, gặp gỡ giữa 2
phái đoàn Việt và Pháp chuẩn bị cho Hội
nghị Fontainebleau chính
thức vào tháng 7 năm ấy.
Mặc dù trên
danh nghĩa, Đoàn đại biểu Pháp do Georges
Thierry d'Argenlieu làm
trưởng đoàn, nhưng ông này không dự họp mà do Max André thay thế. Tương tự, Nguyễn Tường Tam là trưởng đoàn đại biểu Việt nhưng cũng
không dự họp mà được thay thế bằng Võ Nguyên Giáp)))
Tuy nhiên, hiệp định đã bị Cao ủy Đông Dương, Georges Thierry d'Argenlieu, làm
mất giá trị khi ông tuyên bố chấp nhận sự thành lập Nam Kỳ quốc tại Sài Gòn vào
ngày 1 tháng 6 cùng năm trong lúc Hội nghị Fontainebleau
đang diễn ra.
Phụ khoản Hiệp định sơ bộ
Pháp - Việt ngày 6-3-1946, trang 1 (Bản
sao tiếng Pháp)
Hiệp định sơ bộ Pháp - Việt
ngày 6-3-1946, trang 2 (Bản
sao tiếng Pháp)
Hiệp định sơ bộ Pháp - Việt
ngày 6-3-1946, trang 1 (Bản
sao tiếng Pháp)
Phụ khoản Hiệp định sơ bộ
Pháp - Việt ngày 6-3-1946, trang 2 (Bản
sao tiếng Pháp)
Chính phủ Liên hiệp
Kháng chiến tan rã
Các thành viên Việt Nam Quốc dân Đảng và Việt Nam Cách Mệnh Đồng
minh hội mất chỗ dựa hậu thuẫn chính là quân đội Tưởng Giới Thạch và do
bất đồng về việc ký Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt mùng 6 tháng 3 đã lần lượt rút khỏi chính
phủ Liên hiệp.[cần dẫn nguồn]
Lãnh tụ đảng Việt Cách là Nguyễn Hải Thần và các
thành viên Việt Quốc - Việt Cách khác trong chính phủ như Nguyễn Tường Tam, Vũ Hồng Khanh và cánh
thân Tưởng do Vũ Hồng Khanh lãnh đạo lưu vong sang Trung Quốc
Nguyễn Hải Thần (1878(?) – 1959) là một nhà cách mạng chống Pháp, người sáng lập và lãnh đạo Việt Nam Cách mệnh Đồng minh Hội.
Nhất
Linh các cháu (1954)
Các đảng viên Đại Việt phần lớn vẫn ở lại Việt Nam chờ thời cơ.
Nguyễn Tường Tam với tư cách Bộ trưởng Bộ ngoại giao dẫn đầu phái đoàn Việt Nam
Dân chủ Cộng hòa tham gia Hội nghị trù bị tại Đà Lạt, nhưng do bất đồng đã
không tham gia hầu hết các phiên họp, sau
đó cũng không tham gia Hội nghị Fontainebleau, cuối
cùng rời bỏ chính phủ (tài liệu nhà nước nêu Nguyễn Tường Tam
thiếu bản lĩnh chính trị, lập trường bấp bênh, biển thủ công quỹ rồi đào nhiệm
sang nước ngoài). Việc
các thành viên chủ chốt của Việt Quốc, Việt Cách như Nguyễn Hải Thần, Nguyễn Tường Tam, Vũ Hồng Khanh rời bỏ
chính phủ, lưu vong sang Trung Quốc đã đánh dấu chấm hết cho thời kỳ hợp tác
giữa Việt Minh và các đảng phái không cộng sản tại miền Bắc, trong công cuộc
"kháng chiến kiến quốc" mà Chính phủ Liên hiệp Kháng
chiến là biểu
tượng.
Trong lúc đó, Võ Nguyên Giáp vội vã
từng bước tìm cách loại bỏ dần các đảng phái đối lập như Việt Quốc, Việt Cách,
Đại Việt, những người Trotskist, lực lượng chính trị Công giáo...
Ngày 19/6/1946, Báo Cứu Quốc của Tổng bộ Việt Minh đăng xã luận kịch liệt chỉ trích "bọn
phản động phá hoại Hiệp định sơ bộ Pháp Việt mùng 6 tháng 3".
Ngay sau đó Võ Nguyên Giáp bắt đầu chiến dịch truy quét các đảng
phái đối lập bằng lực lượng công an và quân đội do Việt Minh kiểm soát với sự
giúp đỡ của nhà cầm quyền Pháp.
Ông Giáp cũng sử dụng các sĩ quan Nhật Bản trốn tại Việt Nam và
một số vũ khí do Pháp cung cấp cho chiến dịch này.
Một trong những sự kiện nổi tiếng nhất trong chiến dịch tiêu
diệt các đảng phái đối lập là vụ án phố Ôn Như Hầu.
Tham khảo
3.
^ a ă â Chỉ thị
của Ban Thường vụ Trung ương Đảng: Hoà để tiến, ngày 9-3-1946, Văn kiện Đảng
toàn tập, online
4.
^ Hiệp định
Sơ bộ Việt - Pháp 6/3/1946- Một quyết định tài tình của Hồ Chí Minh và Đảng ta,
Tạp chí của Ban Tuyên giáo Trung ương,15:39' 4/3/2011. Trích:"Tuy nhiên, khi biết tin Hiệp định sơ bộ được ký
kết, dư luận các đảng phái quốc gia và thân nước ngoài như Việt Cách, Việt Quốc
đã lên tiếng phản đối, nhân dân cũng còn chỗ băn khoăn..."
5.
^ United
States – Vietnam Relations, 1945–1967: A Study Prepared by the Department of
Defense/I. B
No comments:
Post a Comment