Cách nay đúng 31 năm một phi công tài tử người Đức lái một
chiếc máy bay nhỏ đã vượt qua hàng rào điện tử của Liên Xô đáp ngay xuống Mạc tư
Khoa!
Ngày 28
tháng 05, 1987
·
1987 – Phi công nghiệp dư người Đức Mathias
Rust lái máy bay xâm nhập không phận Liên Xô, rồi hạ
cánh tại Moskva.
Mathias Rust
Mathias Rust
Sinh 1 tháng 6, 1968 , Wedel, Schleswig-Holstein, Tây Đức (sau
này là Wedel, Schleswig-Holstein, Đức)
Chiếc Cessna 172 Skyhawk II "D-ECJB" mà Mathias
Rust đã lái trong Bảo tàng Kỹ thuật Đức ở Berlin (Deutsches Technikmuseum
Berlin).
Mathias Rust (sinh ngày 01/06/1968 tại Wedel) là một
phi công nghiệp dư người Đức, nổi tiếng khi ông ở tuối 18 đã lái chiếc máy bay loại Cessna 172
P ngày 28 tháng 5 năm
1987 xâm nhập không phận Liên Xô cũ,
vượt qua hơn ngàn km không bị ngăn chặn, và đã hạ cánh ở cạnh Quảng trường Đỏ thủ đô Moskva của Liên Xô .
Quảng trường Đỏ hay Hồng
trường (tiếng Nga: Красная площадь, chuyển tự. Krasnaya
ploshchad) là tên gọi của quảng trường nối tiếng nhất tại Moskva.
Moscow (/ˈmɒskoʊ, -kaʊ/; Russian: Москва́, tr. Moskva,
IPA: [mɐˈskva] (
listen)) is the capital and most populous city of Russia, with 12.2 million residents within the city limits and 17.1 million within the urban area.
listen)) is the capital and most populous city of Russia, with 12.2 million residents within the city limits and 17.1 million within the urban area.
Điểm hạ cánh là quảng trường Dốc Vasilevsky
(tiếng Nga: Площадь Васильевский Спуск) gần sát Nhà thờ
thánh Vasily (Храм Василия Блаженного) [note 1].
Chuyến bay của Rust xuyên qua một hệ thống
phòng không vốn được cho là bất khả xâm phạm, hạ cánh ở vùng cấm bay và là trái
tim, biểu tượng tinh thần của đất nước Liên Xô, đã có
tác động rất lớn đến quốc phòng của nước này. Nó dẫn đến nhiều quan chức cấp
cao bị sa thải, trong đó có Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyên soái Sergei Sokolov,
Tư lệnh Không quân Liên Xô phi công ace cựu chiến binh Thế chiến 2 Nguyên soái Alexander Koldunov. Vụ việc đã hỗ
trợ Mikhail Gorbachev thực hiện cuộc cải cách perestroika,
cho phép ông ta loại bỏ nhiều quan chức quân sự có quan điểm trái ngược với ông
ta .
Mikhail Sergeyevich Gorbachyovtrợ giúpchi
tiết (phiên âm tiếng Việt: Mi-kha-in Goóc-ba-chốp; tiếng Nga: Михаи́л Серге́евич Горбачёв, Mihail Sergeevič Gorbačëv; IPA: [mʲɪxʌˈil
sʲɪrˈgʲejɪvʲɪʨ gərbʌˈʨof] thường được Anh hoá thành Gorbachev;
sinh ngày 2 tháng 3 năm 1931) từng là lãnh đạo Liên bang Xô viết từ năm
1985 tới 1991.
Đào
tạo
Mathias Rust theo học Trường Trung học thực hành Ernst-Barlach (tiếng Đức: Ernst-Barlach-Realschule) ở Wedel. Sau
đó Rust hoàn thành khóa học tại Câu lạc bộ Hàng không Hamburg với 40 giờ bay
quy định, từ tháng 9/1985 đến tháng 8/1986, và nhận được Chứng chỉ bay với kết
quả tốt nghiệp là hoàn hảo .
Hành trình bay ước đoán
Tiến
trình chuyến bay và hạ cánh
Rust thuê máy bay hạng nhẹ Cessna 172
P từ một hiệp hội thể thao hàng không Hamburg cho
một "chuyến bay qua Biển
Bắc" và
xuất phát tại Hamburg-Fuhlsbüttel. Tại điểm dừng nghỉ ở sân bay Uetersen
gần Hamburg, Rust
dỡ các ghế sau trong số bốn chỗ, lắp thùng dầu phụ, và khởi hành ngày
13/05/1987 tới quần đảo Faroe.
Quần đảo Faroe hay Quần đảo Faeroe (phiên âm:
"Pha-rô"; tiếng Faroe: Føroyar phát âm [ˈfœɹjaɹ]; tiếng Đan Mạch: Færøerne, phát âm [ˈfæɐ̯øːˀɐnə]; tiếng Ireland: Na Scigirí) là một nhóm đảo nằm trong
vùng biển Na Uy, phía Bắc Đại Tây Dương, ở giữa Iceland, Na Uy và Scotland.
Những ngày sau Rust bay tới Keflavik (Iceland),
gần Reykjavik, nơi vào năm 1986 đã diễn ra cuộc gặp thất
bại giữa Ronald Reagan và Mikhail
Gorbachev.
Reykjavík (phiên âm: Rây-ki-a-vích; IPA: [ˈreiːcaˌviːk]) là thủ đô của Iceland, là thành phố lớn nhất của quốc gia này và có vĩ độ 64°08' vĩ Bắc, là thủ đô
quốc gia cực Bắc thế giới.
Sau đó, Rust bay qua Bergen (Na Uy)
đến Phần Lan, và ngày 25/05/1987 hạ cánh ở sân bay Helsinki-Malmi .
Ngày 28/05/1987, đúng vào "ngày Chiến sĩ Biên phòng"
Liên Xô (День пограничника, bắt đầu từ 28/05/1918), Rust khởi hành với
báo cáo cho Điều khiển không lưu Phần
Lan là đi Stockholm, cất
cánh 12:21 giờ Đông Âu.
Une carte de
Stockholm en 1910. On y distingue l'enchevêtrement d'îles qui la composent.
Tuy nhiên sau một số liên lạc với điều khiển không lưu thì Rust chuyển bay về
hướng đông, hạ độ cao bay ở 200 m và tắt máy liên lạc. Điều khiển không lưu Phần Lan cố gắng liên lạc
để tránh đi vào tuyến hàng không Helsinki - Moskva nhộn nhịp nhưng không
thành . Radar
không lưu mất dấu Rust ở gần Espoo . Giới
chức Phần Lan đã phát lệnh khẩn cấp và tổ chức truy tìm nơi cho là xảy ra sự
cố, trong đó Biên phòng Phần Lan phát hiện vết dầu gần nơi mất liên lạc (sau
này không rõ nguyên nhân xuất hiện vết dầu).
Trong khi đó Rust bay qua biên giới Phần Lan - Liên Xô hướng
đến Leningrad, và từ đó bay dọc tuyến đường sắt
đến Moskva.
Sankt-Peterburg (tiếng Nga: Санкт-Петербург; đọc là Xanh
Pê-téc-bua, tức là "Thành phố Thánh Phêrô") là một thành phố liên bang
của Nga. Đây là thành phố lớn thứ nhì ở Nga và cũng là cố đô của Đế quốc Nga. Sankt-Peterburg nằm trên một loạt đảo nhỏ trong châu
thổ sông Neva; con sông này thông với Vịnh Phần Lan, tạo vị thế hải cảng cho
Sankt-Peterburg.Trong khoảng thời gian từ năm 1924 đến 1991 dưới chính thể Liên Xô, Sankt-Peterburg mang
tên Leningrad (tiếng Nga: Ленинград).
Lúc 14:29 Rust bị Lực lượng tên lửa phòng không Liên Xô (PWO)
phát hiện, không trả lời tín hiệu truy vấn nhận dạng bạn thù IFF (Identification
friend or foe), nhưng không có lệnh khai hỏa được trực tiếp phát ra, do có
chuyện nhiều chuyến bay trả lời sai hoặc không trả lời IFF. Trên truyền hình cho thấy máy bay chiến đấu MiG-23 đã
bay song song với chiếc Cessna, nhưng
không có quyết định nào được thực hiện.
MiG-23MLD
Không quân Xô Viết
Một lý do khác, là ở vùng Torzhok (tiếng Nga:
Торжо́к) tỉnh Tverđang bận rộn với vụ rơi máy bay ngày hôm
trước, nên chiếc Cessna không bị chú ý và còn bị nhầm là Yakovlev
Yak-12 .
Yakovlev Yak-12 (tiếng Nga: Як-12,
tiếng Ba Lan: Jak-12, tên ký hiệu của NATO: "Creek") là một máy bay STOL đa chức năng hạng nhẹ được sử dụng bởi Không quân Xô viết, hàng không dân dụng Liên Xô và các nước khác từ năm
1947
Cuối cùng sau khoảng 5,5 giờ bay Rust tới Moskva lúc
18:15, lượn nhiều vòng trên Quảng trường Đỏ và điện Kremlin tìm nơi đáp . Đến
18:40 Rust đã đáp xuống bến trolleybus, lăn bánh 100 m và dừng ở quảng trường
Dốc Vasilevsky gần Nhà thờ thánh Vasily (Храм
Василия Блаженного). Một may mắn cho Rust là hôm đó đường dây điện của
trolleybus được tháo dỡ bảo dưỡng và sau đó 2 ngày mới lắp lại .
Sau hạ cánh một số người đến hỏi chuyện Rust, trong đó có cả
cảnh sát Liên Xô, bày tỏ ngạc nhiên khi biết Rust đến từ CHLB
Đức. Rust cho biết ông hành động vì "hòa bình thế giới"
và "sự hiểu biết giữa hai dân tộc chúng ta" , và
mặt khác chuyến bay thực hiện cũng là để "cho vui" (tiếng Đức: zum Spaß) . Hai
tiếng sau đó mới xuất hiện các quân nhân đến bắt giữ Rust .
Sự kiện được một du khách là bác sĩ người
Anh ghi video, gồm cảnh lượn vòng, hạ cánh, nói chuyện, và
người này dừng quay khi có nhóm quân nhân rảo bước đến. Tối hôm đó đoạn video
được lên sóng các đài truyền hình Âu - Mỹ như một Breaking news hiếm
lạ .
Theo báo chí phương tây như tuần báo Bunte (Sắc
màu) thì trên đường bay có thể Rust đã hạ cánh tạm nghỉ đâu đó, thay đổi quần
áo sang màu cam sáng dễ nhận biết (xem ảnh ở trang enwiki Mathias
Rust). Dường như ban đầu Rust dự định hạ cánh bên trong cấm thành Kremli, nhưng sau đó lo ngại sự kiện
sẽ bị an ninh Liên Xô giấu kín, nên đã chuyển sang hạ cánh ở Quảng trường Đỏ, và đã phải đợi bắt giữ hơi
lâu .
Bắt
giữ và bỏ tù
Rust bị bắt và chuyển tới KGB. Ngày
02/09/1987 Tòa án Tối cao Liên Xô xét xử Rust, và ngày 04/09 kết án 4 năm tù
giam về hành vi nhập cảnh bất hợp pháp, vi phạm quy tắc giao thông hàng không
quốc tế, và có tính côn đồ nặng (rowdytum) do việc hạ cánh trên cầu có thể làm
bị thương người .
Sau khi thụ án tù 14 tháng (432 ngày) trong nhà tù Lefortovo
ở Moskva, ngày
03/08/1988 Rust được thả theo lệnh ân xá thiện chí của Chủ tịch Đoàn Chủ
tịch Xô viết Tối cao Liên Xô Andrei
Gromyko, và trục xuất trở về CHLB
Đức .
Andrei Andreyevich Gromyko (tiếng Nga: Андре́й Андре́евич Громы́ко; tiếng Belarus Андрэ́й
Андрэ́евіч Грамы́ка; 18 tháng 7 [cũ 5 tháng 7] năm 1909 – 2 tháng 7 năm 1989) là một
chính trị gia và nhà ngoại giao Liên xô.
Trở
về Đức
Chuyến trở về của Rust được giới truyền thông đồ sộ chú ý, nhưng
ông giữ im lặng. Sau đó gia đình ông đã bán bản quyền độc quyền về câu chuyện
cho tạp chí Stern ở Đức với giá 100.000 DM.
Ông thông báo rằng ông đã được đối xử tốt trong nhà tù của Liên Xô. Các nhà báo
thì mô tả ông là "tâm lý không ổn định và nguy cơ hành vi nguy hại"
(psychologically unstable and unworldly in a dangerous manner) . Rust
bị tước giấy phép lái máy bay, và kiếm sống bằng nhiều nghề ở nhiều nước .
Năm 1989 trong khi làm dịch vụ cộng đồng bắt buộc (tiếng Đức: Zivildienst) tại một bệnh viện ở Tây Đức,
Rust đã đánh một nữ đồng nghiệp gây thương tích nặng, người đã từ chối để ông
ta ôm hôn . Ông
bị kết tội ngộ sát bất thành và kết án hai năm rưỡi tù giam, nhưng được thả sau
15 tháng . Từ
đó, ông đã sống một cuộc sống bị phân mảnh (fragmented life), mô tả mình là một
"chút của một kẻ lập dị" .
Ấn Độ giáo hay còn gọi gọn là Ấn giáo hay Hindu
giáo là tên chỉ những nhánh tôn giáo chính có tương quan
với nhau và hiện còn tồn tại ở Ấn Độ. Khoảng 80% người Ấn Độ tự xem mình là người theo Ấn Độ giáo và người ta cho
rằng, có khoảng 30 triệu người theo Ấn Độ giáo sống tại hải ngoại.
Năm 2001 ông bị kết tội ăn cắp một cái áo thun cashmere và buộc
trả tiền phạt của 10.000 DM, sau đó được giảm đến 600 DM . Rồi
đến năm 2005 ông bị kết tội gian lận và đã phải trả 1.500 € cho hàng hóa bị
đánh cắp .
Năm 2007, nhân 20 năm sau chuyến bay, Gabriele Denecke ở đài truyền hình ARD làm
một phim tài liệu, còn Ed Stuhler cho ra một cuốn sách về hậu quả lịch sử của
chuyến bay. Cả hai đã phỏng vấn Mathias Rust, sau đó là cựu Ngoại trưởng Eduard Shevardnadze, Hans-Dietrich Genscher, giám đốc Cơ quan tình báo Liên bang Đức (BND) Hans-Georg Wieck và
một số quân nhân của Liên Xô cũ .
Eduard Shevardnadze (tiếng Gruzia: ედუარდ შევარდნაძე; tiếng Nga: Эдуа́рд Амвро́сьевич Шевардна́дзе; IPA: [ɛd̥ʊard̥ amvrosʲevʲɪtʂ ʃɛvad̥nad̥zɛ] sinh năm 1928
ở Mamati, Lanchkhuti, Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Xô viết
Liên bang Ngoại Kavkaz, Liên Xô, mất ngày 7 tháng 7 năm
2014 tại Tiflis, Gruzia) đã làm Tổng thống Gruzia từ năm 1995 đến khi
từ chức vào ngày 23 tháng 11 năm 2003 trong cuộc Cách mạng Hoa hồng.
Năm 2009 Rust nói mình là một người chơi poker chuyên nghiệp.
Năm 2012 Rust mô tả mình là một nhà phân tích của một ngân hàng đầu tư có trụ
sở ở Zurich .
Hoạt động
vì hòa bình
Tháng 10/2015 nhân kỷ niệm 25 năm tái thống nhất nước Đức tờ The Hindu công
bố cuộc phỏng vấn Mathias Rust. Rust phỏng đoán rằng thể chế ở các nước phương
Tây thất bại trong bảo vệ các tiêu chuẩn đạo đức và phát huy tính ưu việt của
những lý tưởng dân chủ, đã tạo ra sự mất lòng tin giữa các dân tộc và các chính
phủ. Chỉ vào căn nguyên của một cuộc Chiến tranh lạnh mới giữa Nga và
các cường quốc phương Tây, Mathias Rust cho rằng Ấn Độ nên
bước đi thận trọng và tránh sự rắc rối: "Ấn Độ sẽ phục vụ tốt hơn nếu theo
đuổi chính sách trung lập trong khi tương tác với các nước thành viên EU cũng
như cường quốc châu Âu hiện nay đang theo đuổi không điều kiện chính sách đối
ngoại của Mỹ". Rust đã hướng sự chú ý đến "casus belli" nuôi
dưỡng chủ nghĩa hoài nghi châu Âu (Euroscepticism): "Chính phủ bị chi phối
bởi các tổ chức doanh nghiệp và người dân đã không còn quan trọng trong chính
sách công" .
Số
phận chiếc Cessna 172 P
Chiếc Cessna "F 172 P Skyhawk II" số đăng ký D-ECJB, được sản
xuất theo giấy phép của hãng Hàng không Reims. Sau
khi Rust bay và bị giữ ở Liên Xô, máy bay đã được một công ty mỹ phẩm ở München mua
với giá ước tính gấp đôi giá trị, và ngày 19/10/1987 được đưa trở về Đức . Sau
đó nó được bán cho một câu lạc bộ Nhật
Bản và được đặt ngoài trời trong một công viên giải trí
ở Utsunomiya ngoại ô Tokyo .
Tháng 10/2008, chiếc Cessna đã
trở lại Berlin và được khôi phục. Ngày 28/05/2009 nó được trưng bày
ở Bảo tàng Kỹ thuật Đức ở
Berlin (Deutsches Technikmuseum Berlin) như một vật trưng bày vĩnh viễn. Nó
cũng là một phần trong dự án triển lãm lâu dài có tựa đề "Bay qua Bức màn
sắt" .
Những
vụ tương tự
Chuyến bay của Rust không phải là chuyến xâm nhập trái phép
không phận đầu tiên và cuối cùng. Một số chuyến xâm nhập đã được ghi nhận.
Máy bay
Đức Junkers 52 xâm nhập Liên Xô, 1941
Ngày 15/05/1941 máy bay Đức Junkers
52 xâm nhập không phận của Liên Xô, bay
dọc theo tuyến đường Bialystok - Minsk - Smolensk không
bị phát hiện, hạ cánh tại sân bay ở trung tâm Moskva gần sân vận
động Dynamo Moskva, theo hồi ký của Trung tướng P. Sudoplatov .
Tai nạn
MiG-23 của Liên Xô ở Bỉ, 1989
Ngày 04/07/1989 một chiếc MiG-23m của Không quân Liên Xô mất kiểm soát và phi công
rời khỏi máy bay, đã bay khoảng 900 km qua lãnh thổ Ba Lan, Đông Đức, Tây Đức, Hà Lan, Bỉ. Nó
rơi vào một ngôi nhà gần biên giới Bỉ - Pháp, làm
chết người con trai 18 tuổi của một nông dân địa phương, và Chính phủ Liên Xô
đã phải bồi thường gần 700 ngàn dollar cho
gia đình ông ta. Tuy nhiên đây là vụ "xuyên thủng một hệ thống phòng không
quốc gia" do sự cố mà không phải là chủ tâm .
Frank
Eugene Corder xâm nhập Nhà Trắng, 1994
Ngày 12/09/1994 Frank Eugene Corder một
lái xe tải đã lấy trộm chiếc Cessna 150,
từ phi trường Aldino ở Maryland, được
cho là trong tình trạng say rượu nặng, cố gắng xâm nhập Nhà
Trắng ở Washington. Tuy
nhiên lúc 1:49 sáng máy bay đâm vào Bãi cỏ Nam (South Lawn), còn phi công thì
chết .
Trong
văn hóa đại chúng
Chuyến bay của Rust dường như là một cú đấm vào chính quyền Liên
Xô, nên đã trở thành nguồn cho nhiều chuyện cười và truyền thuyết thành thị. Người dân Moskva đã gọi châm
biếm Quảng trường Đỏ là "phi trường Sheremetyevo-3" . Nhiều
tác gia Liên Xô đã sáng tác thơ văn và bài hát về chủ đề này. Igor Irtenev
(Иртеньев Игорь Моисеевич) viết bài thơ "Ероплан летит
германский…" (tạm dịch Người Đức bay máy bay Euro) . Yevgeny Yevtushenko thể hiện ấn tượng của ông
về sự kiện trong bài thơ "Koala Nga" (Русские коалы) rằng "…Нахальный
аэрокурёнок чуть Кремль не сшиб — всё оттого, что был прошляплен он спросонок
коалами из ПВО." (chưa dịch được).
Tại Tây Đức ban
nhạc Modern Trouble ra mắt bài hát "Bay đến Moskva"
(Fly to Moscow) và đạt vị trí 57 trong bảng xếp hạng của Đức năm
1987 [33].
Ngay sau khi vụ việc xảy ra, SubLogic, nhà
xuất bản ban đầu của phần
mềm mô phỏng chuyến bay (Flight Simulator), đã phát hành đĩa
cảnh của phần mềm được mở rộng bao trùm cả khối Xô viết. Gói mở rộng của nó đã cập nhật chuyến bay
của Rust đến Quảng trường Đỏ [34].
Tại Hamburg Studio tập thể Braun đã
làm tiểu phẩm "Rust - một Đấng Cứu thế Đức" công
diễn ngày 21/10/2010 tại Nhà hát Đức ở Hamburg (Deutsches
Schauspielhaus) [35][36][37][38].
Chỉ
dẫn
1.
^ Tài liệu của Đức thì viết điểm hạ cánh ở bến xe bus cạnh
đường dẫn bắc của cầu Sông Moskva Lớn (tiếng
Nga: Большой Москворецкий мост).
Nhiều tư liệu viết gọn là "hạ cánh ở Quảng trường Đỏ".
Xem Vị trí
trên Google Maps
No comments:
Post a Comment