Cách nay 37 năm Mahathir_bin_Mohamad bắt đầu nhiệm kỳ Thủ tướng
và biến Mã lai Á thành một đất nước tiến bộ như ngày nay.
Ngày 16
tháng 07, 1981
·
1981 – Mahathir bin Mohamad bắt đầu nhiệm kỳ Thủ tướng
Malaysia, liên bang trải qua một giai đoạn hiện đại hóa nhanh chóng trong thời
gian ông nắm quyền.
Mahathir bin Mohamad
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Đây là một tên
người Mã Lai.
Theo tập quán Mã Lai, tên gọi hay được sử dụng hơn. Tên gọi của người này
là Mahathir.
Mahathir bin Mohamad
محضیر بن محمد
Thủ tướng Hussein Onn
Tiền nhiệm Hussein Onn
Kế nhiệm Ahmad Rithaudden Tengku
Ismail
Tiền nhiệm Wan Sulaiman Wan Tam
Tiền nhiệm Khu bầu cử thành lập
Thông tin cá nhân
Sinh Mahathir
bin Mohamad, 10 tháng 7, 1925
Alor Setar, Kedah, Các Quốc gia Liên bang Mã Lai (nay là Malaysia)
Alor Setar, Kedah, Các Quốc gia Liên bang Mã Lai (nay là Malaysia)
Cha mẹ Mohamad Bin Iskandar
Wan Tempawan binti Wan Hanafi
Wan Tempawan binti Wan Hanafi
Nghề nghiệp Nhà Vật lý
Chữ ký
Tun Mahathir bin Mohamad (sinh ngày 10 tháng 7 năm 1925) là một
chính trị gia và là Thủ tướng thứ bảy của Malaysia. Trước
đó, ông đã giữ cương vị Thủ tướng thứ tư của Malaysia từ năm 1981 đến
năm 2003.
Trong thời gian cầm quyền, ông đã có công
vạch ra quá trình hiện đại hóa nhanh chóng cho Malaysia và
đề xướng "các giá trị châu Á".
Ông cũng bị chỉ trích là có phong cách
chuyên quyền và đưa nhiều bạn bè vào làm việc dưới trướng mình. Dù tước hiệu
chính thức của ông là "Yang Amat Berbahagia Tun Dr. Mahathir bin
Mohamad", Mahathir được những người ủng hộ gọi trìu mến là "Tiến
sĩ M" và cách gọi này cũng được các phương tiện truyền thông sử
dụng.
Năm 2018, ông tái tranh cử chức thủ tướng
đại diện cho liên minh đối lập ở tuổi 92 và giành chiến thắng vang dội trước
Thủ tướng đương nhiệm Najib Razak thuộc liên minh Barisan Nasional trong cuộc bầu cử ngày 10 tháng 5. Liên minh đối
lập của Mahathir đã đặt dấu chấm hết cho liên minh cầm quyền từ năm 1957.
Mohd Najib bin Abdul Razak hay gọi đơn giản là Najib Razak (sinh ngày 23 tháng 7 năm 1953 tại Kuala Lipis, Pahang) là thủ tướng thứ sáu của Malaysia.
Thời trẻ
Mahathir bin Mohamad sinh ngày 10 tháng
7 năm 1925 tại Alor
Setar, thủ phủ bang Kedah ở
miền bắc Malaysia.
Kedah (Chữ Jawi: حدق) là một bang của Malaysia, bang nằm ở phần tây bắc
của Bán đảo Malaysia. Tổng diện tích của bang là trên 9.000 km², bao gồm
phần lục địa và đảo Langkawi.
Mahathir là con út trong gia đình có 9 anh em ruột. Thân sinh
ông là thầy giáo Mohamad Iskandar (có
cha là tín đồ Đạo hồi Malaysia gốc Ấn di cư từ Kerala, Ấn Độ).
Trong thế chiến thứ II, ông phụ giúp gia đình.
Mahathir học tại Trường Trung học Sultan Abdul Hamid, Alor Star. Sau đó, theo
học Đại học Y khoa King Edward VII Singapore (nay là Đại học Quốc gia Singapore). Tốt
nghiệp đại học y khoa năm 1953,
Mahathir tham gia chính phủ với tư cách là chuyên viên y tế.
Ngày 5 tháng 8 năm 1956,
Mahathir bin Mohamad kết hôn với bà Siti Hasmah Mohd Ali, bác
sĩ và là bạn cùng đại học. Vợ chồng Mahathir bin Mohamad sinh được ba con trai
và hai con gái.
Siti Hasmah
Mohamad Ali (left)
Sự nghiệp chính trị
Năm 1964, Mahathir bin Mohamad là ứng cử viên hạ viện của Đảng Kota
Setar Selatan thắng cử với đa số phiếu 60,2%.
Năm 1970, ông đã viết tác phẩm "Thế khó của Malaysia", trong
đó, ông tìm cách lý giải nguyên nhân của cuộc xung đột đẫm máu ngày 13 tháng 5
ở Kuala Lumpur và lý do trì trệ kinh tế của Malaysia. Mahathir cũng đề xuất một
giải pháp kinh tế - chính trị dưới hình thức "bảo vệ kiến thiết",
vạch ra tỉ mỉ sau khi cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố di truyền và ảnh hưởng của
môi trường đến chủng tộc Mã Lai.
Thế nhưng, Thủ tướng kế nhiệm Tun Abdul
Razak đã đưa một số đề xuất của sách vào "Chính sách kinh
tế mới" (NEP).
Tun Haji Abdul Razak bin Dato' Haji Hussein (Jawi: عبدال رازک حسین; 11 tháng 3 năm 1922 – 14 tháng 1 năm 1976) là Thủ tướng Malaysia thứ 2, từ năm 1970 đến năm 1976.
Ngày 7 tháng 3 năm 1972, ông
tái gia nhập Đảng UMNO:United Malays National Organization và
được chỉ định vào Thượng nghị viện năm 1973. Một
năm sau, ông rời thượng viện, tham gia cuộc tổng tuyển cử và tái đắc cử không
đối thủ trong khu vực bầu cử bang Kubang
Pasu, được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục.
Ngày 15 tháng
9 năm 1978, Tun Hussein Onn bổ
nhiệm Mahathir bin Mohamad làm Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Công
thương.
Hussein bin Dato' Onn (Jawi: حسین اُون ;
b. 12 February 1922 – d. 29 May 1990) was the third Prime Minister of Malaysia, serving in this role from 1976 to 1981 nd
also served for Sri Gading constituency.
Thủ tướng
Ngày 16 tháng
7 năm 1981,
Mahathir bin Mohamad trở thành Thủ tướng thứ tư khi ông Hussein Onn nghỉ hưu vì
vấn đề sức khỏe. Ông là Thủ tướng Malaysia đầu tiên xuất thân từ tầng lớp bình
dân, trong khi đó cả ba vị tiền nhiệm đều là thành viên Hoàng tộc hoặc dòng dõi
ưu tú.
Năm 2002, Mahathir thông báo một cách bất ngờ trong cuộc họp thường niên
của Đảng cầm quyền UMNO là ông sẽ chính thức từ nhiệm Thủ tướng Malaysia. Được
thuyết phục, ông giữ chức Thủ tướng thêm 18 tháng.
[color=red][b]Ngày 31 tháng
10 năm 2003,
Mahathir bin Mohamad từ chức sau 22 năm nắm quyền, trở thành một nhà lãnh đạo
lâu nhất châu Á, ông đã bàn giao nhiệm vụ của mình một cách kỹ lưỡng. Cùng lúc,
ông được trao tặng huân chương danh dự cao nhất của Chính phủ Malaysia và được
Quốc vương Malaysia phong tước "Tun" -
tước hiệu cao quý nhất dành cho công dân Malaysia.[/color][/b]
Sau khi mãn nhiệm Thủ tướng, ông tham gia vào Chính phủ với vai
trò Cố vấn cho Công ty Dầu khí Quốc gia Petronas và Công ty
Xe hơi Quốc gia Malaysia Proton - đó cũng là một trong
những dự án trọng điểm được đưa ra từ khi ông tại chức.
A view of Petronas Twin Towers and the surrounding central business district in Kuala Lumpur, a
testament of the Malaysian phenomenal economic evolution under Mahathir's
22-year rule.
PROTON Holdings Berhad, (PHB; informally PROTON)
is a Malaysia-based corporation active
in automobile design, manufacturing, distribution and sales.
Mặc dù rút lui khỏi chính trường, ông vẫn thẳng thắn phê phán
các vấn đề chính trị trong nước của Malaysia.
Chính sách của
Mahathir bin Mohamad
Sửa đổi
hiến pháp
Năm 1983 và 1991, Mahathir bin Mohamad nắm quyền nền quân chủ
quốc gia và liên bang, xóa bỏ quyền phủ quyết và miễn truy tố của Hoàng gia.
Trước đó, bất cứ dự luật nào cũng phải được triều đình phê chuẩn mới có thể đưa
vào luật. Thay đổi này khiến cho phê chuẩn của Nghị viện sau 30 ngày sẽ mang
tính hợp pháp như của triều đình, bất chấp thái độ của Quốc vương. Tuy nhiên,
nó chỉ áp dụng cho các đạo luật ngoài tín ngưỡng trong khi nhiều Tiểu vương vẫn
tiếp tục đưa ra các giáo luật đạo Hồi trong quyền hạn của mình.
Năm 1988, Tòa Thượng thẩm xóa tên Đảng cầm quyền UMNO do không
đủ tư cách pháp lý, số phận của UMNO lúc này phụ thuộc vào quyết định của Tòa
án Tối cao. Mahathir bin Mohamad đã thu xếp vụ ra đi của Chánh án Tòa án Tối
cao Salleh Abas cùng với một vài vị Thẩm phán Tòa án Tối cao, nhằm ngăn chặn
các cuộc điều trần xung quanh vụ việc này. Đây là chuỗi sự kiện đặt dấu chấm
hết cho sự độc lập của bộ máy tư pháp khỏi tổ chức hành pháp.
Chính
sách kinh tế
Xe oto nội địa Proton của Mahathir
sử dụng khi đương chức Thủ tướng
Trong 22 năm cầm quyền, Mahathir bin Mohamad đã biến Malaysia
thành trung tâm viễn thông, tài chính và sản xuất công nghệ cao trong khu vực
Asean và châu Á. Dựa trên chủ nghĩa dân tộc tự trị, chính sách kinh tế của
Mahathir gồm nhiều "Kế hoạch Malaysia" đưa ra các kế
hoạch trung hạn của Chính phủ Malaysia - Các chính sách này mang đậm dấu
ấn kinh tế vĩ mô Keynesian và thực tế vẫn duy trì
cho đến khi Mahathir kết thúc nhiệm kỳ của mình. Những dự án ưa thích của
Mahathir gồm: Công ty Thép Perwaja - một nỗ lực cạnh tranh với Hàn Quốc, Nhật Bản; Công
ty Xe hơi Proton, Dịch vụ truyền hình Astro.
Mahathir có công dẫn dắt Malaysia qua những bước
phát triển thần kỳ, trở thành một trong những nền kinh tế mạnh nhất Khu vực các nước Asean. Từ năm 1988 đến 1997, tốc độ
tăng trưởng trung bình hơn 10%, tiêu chuẩn sống tăng gấp 20 lần, nạn đói gần
như được quyét sạch hoàn toàn, các chỉ số phúc lợi xã hội như tỷ lệ biết chữ và
tỷ lệ tử vong trẻ em đạt ngang hàng các nước phát triển.
Mahathir phát động nhiều dự án quốc gia có quy mô lớn. Tiêu biểu
là Đường Siêu tốc Bắc - Nam, Siêu hành lang Truyền thông đa phương tiện, Thủ đô
Putrajaya, Sân bay quốc tế Kuala Lumpur, Đập Thủy
điện BaKun ở Sarawak, Thành
phố Cảng Tanjung Pelepas ở Johor, Tòa Cao ốc Petronas.
Putrajaya là thành phố được quy hoạch nhân tạo và được thành lập năm 1995 tại Malaysia. Tọa lạc
khoảng 30 km về phía Nam của Kuala Lumpur, Putrajaya
là trung tâm hành chính mới của liên bang Malaysia.
Kuala Lumpur International
Airport (KLIA) (Malay: Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur) (IATA: KUL, ICAO: WMKK) is Malaysia's main
international airport and one of the major
airports in South East Asia
The Bakun Dam is an embankment dam located in
Sarawak, Malaysia, on the Balui River,[2] a
tributary or source of the Rajang River and some
sixty kilometres west of Belaga.[3] As part of the project, the second tallest
concrete-faced rockfill dam in the world would be built. It is planned to
generate 2,400 megawatts (MW) of electricity once completed.
Các dự án này có lợi ích rõ ràng, nhưng đòi chi phí quá cao
khiến nhiều người Malaysia không sẵn lòng mạo hiểm, họ mong muốn chính phủ nên
đầu tư vào các lĩnh vực phát triển khác. Tuy vậy, Mahathir luôn thuyết phục
rằng những dự án này sẽ trực tiếp mang lại nguồn lợi ích kinh tế chứ không chỉ
bộ mặt quốc gia - Đầu tư của Chính phủ sẽ tạo công ăn việc làm với hiệu quả
theo cấp số nhân.
Chính
sách giáo dục
Năm 1974, Mahathir được chỉ định làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục. Ông
chủ trương xây dựng một "nền giáo dục dành cho nhân dân" ở
trình độ trung học phổ thông, đề cao toán học và khoa học công nghệ. Mơ ước về
một đất nước Malaysia phát triển, suốt thời kỳ đương nhiệm Thủ tướng, Mahathir
tiếp tục xúc tiến mạnh mẽ nghị trình giáo dục bậc cao kể cả về số lượng, lẫn phẩm
chất.
Mahathir chỉ thị soạn một giáo án trong đó tiếng Mã Lai là môn
học bắt buộc tại các trường phổ thông; trong lúc đó các trường học nói tiếng
Anh, tiếng Hoa và tiếng Tamil đều thuộc về các tổ chức truyền giáo hoặc tư
thục. Học sinh tốt nghiệp ở đây sẽ được dự các kỳ thi tương ứng ở nước ngoài,
do các hội đồng và ủy ban do trường lập ra. Sau đó, những kỳ thi ở nước ngoài
lần lượt bị hủy bỏ. Những trường chuyển sang công lập nhận được tài trợ lớn từ
Chính phủ Malaysia. Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) và Sijil Rendah Pelajaran
(SRP) được đưa vào thành các kỳ thi quốc gia.
Các trường nội trú được xây dựng và khuyến khích để phục vụ cho
cộng đồng bản xứ có thu nhập thấp. Dùng các học bổng Chính phủ, hàng năm
Mahathir đưa hàng chục ngàn học sinh đi đào tạo đại học tại Hoa Kỳ, Anh, Úc và
các nước phương Tây mà ông muốn phát triển ngang bằng. Mahathir thúc đẩy tự do
hóa việc thành lập các trường đại học, dẫn đến việc xây dựng các trường đại học
chi nhánh hoặc tạo ra các mối liên kết ràng buộc với các trường đại học có uy
tín trên thế giới (Đại học Nottingham, Anh; Đại học MIT, Hoa Kỳ; Đại học
Monash, Đại học Công nghệ Curtin, Úc,...).
Các công ty tư nhân có lịch sử lâu dài hoạt động tại Malaysia
cũng được khuyến khích thành lập, xây dựng quan hệ hợp tác hoặc mở các trung
tâm giáo dục bậc cao và trung tâm tài năng.
Chính
sách ngoại giao
Thời kỳ Mahathir đương nhiệm Thủ tướng, mối quan hệ giữa
Malaysia với các nước phương Tây phát triển tốt, dù ông là người thẳng thắn bày
tỏ quan điểm của mình với các nước này. Trong thời kỳ này, có một bất đồng nhỏ
với Liên hiệp Anh và Bắc
Ireland về học phí đại học đã khiến Mahathir châm ngòi phong trào
tẩy chay hàng hóa của Anh. Chiến dịch này trở nên nổi tiếng với tên gọi: "Mua
hàng Anh quốc sau cùng" (Buy British Last). Nó cũng dẫn đến sự
tìm kiếm mô hình phát triển ở châu Á, đáng chú ý nhất là Nhật Bản, mở
đầu cho chính sách "hướng về phương Đông" nổi tiếng của ông. Sau đó,
Thủ tướng Anh Margaret
Thatcher đã giải quyết tranh chấp, nhưng ông vẫn đề cao các mô hình
châu Á này so với các mô hình phương Tây cùng thời.
Margaret Hilda Thatcher, Nữ Nam tước Thatcher (nhũ danh: Margaret Hilda Roberts, 13 tháng 10 năm 1925 – 8 tháng 4 năm 2013), còn được mệnh danh là người đàn bà thép (iron lady),
là một chính khách người Anh, luật sư và nhà hóa học.
Quan hệ với Hoa Kỳ
Mahathir là người luôn là người phê phán không khoan nhượng với
Hoa Kỳ, nhưng ông vẫn coi Hoa Kỳ là nguồn vốn đầu tư nước ngoài lớn nhất và là
khách hàng lớn nhất của Malaysia dưới thời đương nhiệm Thủ tướng của mình. Các
sĩ quan quân đội Malaysia vẫn tham gia Chương trình huấn luyện quân sự quốc tế
IMET.
Albert Arnold Gore, Jr. (tên thường được gọi Al Gore; sinh ngày 31 tháng
3 năm 1948) là Phó Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ, ông giữ chức vụ này từ năm 1993 đến
2001 dưới thời Tổng thống Bill Clinton.
Dato' Seri Anwar bin Ibrahim (sinh ngày 10 tháng 8 năm 1947) là một nhà chính trị Malaysia, làm Phó
Thủ tướng nước này từ năm 1993 đến 1998. Vào thời kỳ đầu trên cương vị này, ông
được xem là người kế vị sáng giá nhất chức Thủ tướng của Thủ tướng Mahathir bin Mohamad, nhưng sau đó ông đã trở thành nhân vật chỉ trích mạnh
mẽ nhất chính phủ cầm quyền Mahathir.
Tuy nhiên, Mahathir đã cố thủ vững vàng quan điểm cá nhân mình
về sự kiện này. Tại Hội nghị Asean năm 1997, Mahathir đã lên án Bản Tuyên ngôn
nhân quyền quốc tế của Hoa Kỳ, rằng Hoa Kỳ và các nước khác sử dụng nó như một
công cụ đàn áp để áp đặt các giá trị Tây phương lên châu Á. Mahathir cho
rằng các nước châu Á cần sự ổn định và phát triển hơn
là quyền tự do dân chủ. Mặc dù vậy, Malaysia vẫn có quan hệ
vững chắc với Hoa Kỳ.
Quan hệ với Úc
Mối quan hệ của Mahathir đối với Úc, cũng như với các nhà lãnh
đạo chính trị Úc không được vững chắc. Mahathir thường bất bình về hình ảnh của
Malaysia trên phương tiện truyền thông Úc (thường xuyên chỉ trích sự hằn học
và thẳng thắn của Mahathir) và yêu cầu sự can thiệp của Chính phủ Úc. Mối
quan hệ của Mahathir và cá nhà lãnh đạo Úc đã đi xuống mức thấp nhất vào năm
1993 khi Paul Keating mô tả Mahathir là "ngoan
cố" lúc tham dự Hội nghị
Apec.
Mahathir, cũng như nhiều nhà lãnh đạo khác của Malaysia và châu
Á cũng đã chỉ trích nặng nề John Howard (người kế nhiệm Paul Keating), người mà
ông cho rằng đã ủng hộ Pauline Hanson (bị
châu Á và Úc xem như người phân biệt chủng tộc). Mahathir nhấn mạnh quyền một
quốc gia được làm bất cứ thứ gì mà quốc gia đó muốn trong lãnh thổ của mình -
"Chủ quyền".
Quan hệ với Khu vực Trung Đông
Đối với khu vực Trung
Đông, Mahathir ủng hộ sự nghiệp đấu tranh vì đất nước Palestine và
lập quan hệ ngoại giao với Tổ chức Giải phóng Palestine (công
dân Israel vẫn bị cấm nhập cảnh vào Malaysia và ngược lại nếu không được sự
cho phép đặc biệt từ Chính phủ hai nước). Cuộc khủng hoảng tài chính
năm 1997, Mahathir quy trách nhiệm làm sụp đổ đồng
ringgit cho âm mưu của Israel chống lại cộng đồng thịnh
vượng Hồi giáo. Mahathir phát biểu: "Người
Israel đã cướp lấy tất cả của người Palestine, nhưng ở đất nước Malaysia họ
không thể làm được điều đó, vì vậy họ đã làm điều này: giảm giá đồng
ringgit".
Quan hệ với Singapore
Quan hệ với Singapore dưới
thời Mahathir làm Thủ tướng đầy sóng gió. Rất nhiều vấn đề tranh chấp trong
suốt thời kỳ ông đương nhiệm vẫn chưa được giải quyết, và thực ra trở nên căng
thẳng hơn. Trong thời kỳ này, Malaysia và Singapore kiên quyết từ chối thỏa
hiệp với kết quả là quan hệ song phương chuyển sang giai đoạn đóng băng.
Quan hệ với các nước đang phát triển
Trong số các nước phát triển và các quốc gia Hồi giáo, Mahathir
được tôn trọng vì sức phát triển mạnh mẽ cũng như sự ủng hộ dành cho các giá
trị giải phóng cộng đồng Hồi giáo. Các nhà lãnh đạo nước ngoài, như Tổng thống Kazakhstan Nursultan Nazarbayev, đã hết lời ca ngợi Mahathir
và cố gắng học theo mô hình phát triển của ông.
Nursultan Abishevich Nazarbayev (tiếng Kazakh: Нұрсұлтан
Әбішұлы Назарбаев; sinh ngày 06 tháng 7 năm 1940) là tổng thống Kazakstan.
Location of Kazakhstan (green)
Ông là một trong những người phát ngôn nổi tiếng nhất về các vấn
đề của Thế giới thứ 3, và ông cũng là người
ủng hộ mạnh mẽ sự hàn gắn chiến tranh chia cắt Nam - Bắc, cũng như thúc đẩy sự
phát triển của các quốc gia Hồi giáo. Ông đóng góp tận tụy cho sự phát triển
của khối thế giới thứ 3 như ASEAN, G7, Phong trào không liên kết, Tổ chức các
Quốc gia Hồi giáo và Nhóm G22 tại cuộc thảo luận WTO tại Cancún.
Vấn đề sức khỏe của
Mahathir
Mahathir bin Mohamad có tiền sử bệnh tim nhẹ. Ông đã trải qua
một cuộc giải phẫu tạo đường tắt năm 1989. Ngày 9 tháng 11 năm 2006, ông được
đưa vào cấp cứu vào Viện Tim Quốc gia ở Kuala Lumpur sau khi bị tắc nghẽn động
mạch vành. Tháng 9 năm 2007, Mahathir phải trải qua một cuộc phẫu thuật tim lần
thứ hai (về động mạch vành), khi ở tuổi 82.
Phong tặng và tôn
vinh
·
Hình ảnh của Thủ tướng Mahathir bin Mohamad được chiếu lên mặt
tiền của Tháp Telekom ở Kuala Lumpur trong ngày lễ kỷ niệm
quốc gia năm 2004.
·
Tước hiệu Bapa Pemodenan (Người cha của sự hiện đại hóa).
·
Dinh thự Sri Perdana của Mahathir, nơi ông sống được xây dựng
thành Viện Bảo tàng Sri Galeria Perdana (thiết kế và bố trí ban đầu của Sri
Perdana đã được bảo tồn theo các nguyên tắc bảo tồn di sản).
No comments:
Post a Comment