Cách nay đúng 499 năm, Fernão de Magalhães
chỉ huy 5 chiếc tàu rời Sevilla để bắt đầu cuộc hành trình vòng quanh thế giới.
Ngày 10
tháng 08, 1519
·
1519 – Năm chiếc tàu dưới quyền chỉ huy của Fernão de Magalhães rời khỏi Sevilla để
bắt đầu cuộc hành trình vòng quanh thế giới.
Fernão de Magalhães
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Fernão de Magalhães
Ferdinand Magellan
Nổi tiếng vì Thuyền trưởng đầu tiên thực
hiện chuyến đi vòng quanh thế giới.
Chữ ký
Fernão de Magalhães hay thường được biết đến rộng rãi với tên Anh
hóa Ferdinand Magellan (tiếng Tây Ban Nha: Fernando
de Magallanes; mùa xuân 1480 – 27 tháng 4 năm 1521) là
một nhà thám hiểm hàng hải người Bồ Đào Nha.
Ông sinh ra tại Sabrosa, miền bắc
Bồ Đào Nha, nhưng sau đó đã từ bỏ quốc tịch Bồ Đào Nha để nhập quốc tịch Tây Ban Nha nhằm
mục đích phục vụ cho Vua Carlos
I của Tây Ban Nha trong việc tìm
kiếm sự hỗ trợ cho chuyến đi về hướng tây đến "Quần đảo Gia vị" (ngày nay là quần đảo Maluku ở Indonesia).
Karl V (tiếng Tây Ban Nha: Carlos; tiếng Đức: Karl; tiếng Hà Lan: Karel; tiếng Ý: Carlo)[a] (24 tháng 2 năm 1500
– 21 tháng 9 năm 1558) là người đã cai trị cả Đế quốc Tây Ban Nha từ năm 1516 và Đế quốc La Mã Thần thánh từ năm 1519, cũng như các vùng đất từng
thuộc về Công quốc Bourgogne xưa kia kể từ năm
1506. Ông đã tự nguyện rút lui khỏi những chức vị nay sau một loạt cuộc thoái
vị từ năm 1554 đến 1556. Những lãnh thổ mà ông kế thừa bao gồm các lãnh thổ
Tây, Trung và Nam Âu và các thuộc địa Tây Ban Nha ở châu Mỹ và châu Á. Kết quả
là lãnh thổ của ông trải rộng trên bốn triệu kilômét vuông và là đế quốc đầu
tiên được coi "đế quốc mà mặt trời không bao giờ lặn"
Chuyến hải hành trong khoảng thời gian
1519–1522 của Magellan đã đi vào lịch sử như là chuyến đi đầu tiên bằng đường
biển của con người từ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương (cái tên có nghĩa "biển bình yên" này
được đặt bởi Magellan; đồng thời nơi nối giữa hai Đại dương được mang tên Eo biển Magellan), và là chuyến đi đầu tiên băng qua Thái Bình Dương.
Eo biển
Magellan là một tuyến đường biển nằm ở phía nam của lục
địa Nam Mỹ và phía bắc
của Đất Lửa. Đây là tuyến hàng hải
quan trọng nhất nối giữa Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, nhưng đây cũng là một tuyến đường biển khó đi
bởi hướng gió khó lường, hải lưu và độ hẹp của eo biển này.
Chuyến đi này cũng đánh dấu sự kiện con
người lần đầu tiên đi vòng quanh Trái Đất thành
công, mặc dù chính bản thân Magellan cũng không hoàn thành chuyến đi của ông do
bị giết trong Trận chiến Mactan ở Philippines.
Tuy nhiên, do Magellan đã từng đi theo
hướng đông đến Bán đảo Mã Lai trong một chuyến hải hành trước đó, nên ông trở
thành nhà thám hiểm đầu tiên đi qua tất cả đường kinh tuyến của quả địa cầu. Trong số 237 thủy thủ khởi hành
trên năm con tàu, chỉ còn lại 18 người hoàn thành chuyến đi và xoay xở để quay
trở về Tây Ban Nha vào năm 1522, dưới sự dẫn dắt của nhà hàng hải xứ Basque Juan Sebastián Elcano, người đã nhận trách nhiệm chỉ huy thủy thủ đoàn sau cái
chết của Magellan.
Juan Sebastián
Elcano (1476 – 4 tháng 8
năm 1526) là một nhà thám hiểm Tây Ban Nha gốc Basque là người đã hoàn
thành thành chuyến đi vòng quanh thế giới bằng đường
biển lần đầu tiên. Sau khi Magellan qua đời ở Philippines, Elcano nắm quyền chỉ
huy Victoria nau từ Moluccas đến Sanlúcar de Barrameda ở Tây Ban Nha.
Mười bảy thủy thủ nữa sau đó cũng về được
Tây Ban Nha: mười hai người bị Bồ Đào Nha bắt ở Cape Verde vài
tuần trước đó trong khoảng thời gian giữa năm 1525 và 1527, năm người sống sót
còn lại trở về trên con tàu Trinidad.
Cộng hòa Cabo
Verde (thường được biết đến trong tiếng Việt là Cáp-Ve (ý nghĩa là Mũi Xanh); tiếng Bồ Đào Nha: República
de Cabo Verde) tên chính thức là Cộng hòa Cabo Verde, là
một quốc đảo gồm một quần đảo san
hô 10 đảo nằm ở trung tâm Đại Tây dương, cách bờ biển Tây Phi 570 kilomet.
Magellan cũng đặt tên mình cho Chim
cánh cụt Magellan, vốn được ông là
người châu Âu đầu tiên ghi chép lại, và Đám
mây Magellan, ngày nay được biết đến là một thiên hà
lùn.
Thời niên thiếu và
những chuyến đi
Magellan sinh vào khoảng năm 1480 tại Sabrosa,
gần Vila Real, tỉnh Trás-os-Montes, Bồ Đào Nha. Cha ông là Rui de Magalhães (ông nội là
Pedro Afonso de Magalhães và bà nội Quinta de Sousa) và mẹ Alda de Mesquita,
gia đình ông có các anh em Duarte de Sousa, Diogo de Sousa và Isabel de
Magalhães. Sau khi ba mẹ mất vào năm ông lên mười, ông trở thành cậu bé giúp
việc cho Hoàng hậu Leonor trong
triều đình Hoàng gia Bồ Đào Nha theo truyền thống của gia đình.
Vào tháng 3, 1505, ở tuổi 25, Magellan gia nhập hạm đội gồm 22
tàu, đứng đầu là Francisco de Almeida Phó
Vương đầu tiên của Ấn Độ thuộc Bồ Đào Nha. Mặc dù tên của ông không được tìm
thấy trong biên niên sử các cuộc chiến tranh ở Ấn Độ, những
điều còn lại người ta biết về ông là ông đã trải qua tám năm ở Goa, Cochin và Quilon.
Goa là một tiểu bang của Ấn Độ nằm ở vùng duyên hải tên Konkan tại miền Tây Ấn Độ. Nó tiếp giáp với Maharashtravề phía bắc và Karnataka về phía đông và nam,
với biển Ả Rập về phía tây. Đây là bang nhỏ nhất về diện tích và là bang ít dân thứ bốn. Goa có GDP bình quân đầu người cao nhất trong tất cả các bang, cao gấp
hai lần rưỡi so với trung bình toàn quốc.
Localisation de Cochin
dans le district d'Ernakulam
Ubicación de Kollam.
Ông đã tham dự một vài trận đánh, bao gồm trận Cannanore năm
1506, nơi ông đã bị thương. Năm 1509, ông dự trận đánh Diu và
sau đó đi cùng thủy thủ đoàn của Diogo Lopes de Sequeira với
tư cách Sứ thần đầu tiên của Bồ Đào Nha đến Malacca.
Melaka (tiếng Anh: Malacca), biệt danh Bang
Lịch sử và Negeri Bersejarah bởi cư dân địa phương,
là bang nhỏ thứ ba của Malaysia, sau Perlis và Penang. Nó giáp với Negeri Sembilan phía bắc và Johor phía nam. Thủ phủ bang là thành phố Malacca. Thành phố lịch sử này đã được UNESCO công nhận là di tích
lịch sử từ 7 tháng 7 năm 2008.
Trong thủy thủ đoàn còn có bạn ông và có thể là người anh em
họ Francisco Serrão. Tháng
9, sau khi đến Malacca, chuyến đi trở thành thảm họa khi họ rơi vào một âm mưu
tấn công và phải rút lui. Trong dịp này Magellan đóng một vai trò then chốt
giúp cho đoàn hải hành không bị tiêu diệt hoàn toàn, ông đã cảnh báo Sequeira
và chiến đấu dũng cảm cứu Francisco Serrão, người vốn đã lên bờ trước cuộc tấn
công. Sau
đó, ông được chú ý tới và thăng chức.
Năm 1511, dưới quyền của vị Thống sứ mới là Afonso de Albuquerque,
Magellan và Serrão tham gia vào cuộc chinh phục bán đảo Malacca, đồng thời phục
hận cho thất bại của Sequeira. Sau cuộc chiến họ chia tay: Magellan được thăng
cấp, kèm một số tiền lớn. Cùng với một thổ dân Malay ông đã nhận và rửa tội với
cái tên Enrique của Malacca, ông trở về Bồ Đào Nha trong năm 1512. Serrão khởi
hành trong chuyến thám hiểm đầu tiên đi tìm "Quần đảo Spice "trong
vùng Moluccas, và sau đó ở lại luôn tại vùng đất đó. Serrão kết hôn với một
người phụ nữ vùng Amboina và trở thành một cố vấn quân sự cho Sultan của vùng
Ternate, Bayan Sirrullah. Serrão đã viết nhiều thư cho Magellan và cung cấp
thông tin về các vùng đất xa xôi trồng cây gia vị, khiến ông quyết định đi thám
hiểm chúng.
Victoria, the sole ship of Magellan's fleet to complete the
circumnavigation. Detail from a map by Ortelius, 1590.
The Nao Victoria Replica
in the Nao Victoria
Museum, Punta Arenas, Chile
Chuyến thám hiểm cuối
cùng
Trong các năm 1505-1512 ông
tham gia các chuyến hải hành của Bồ Đào Nha đến Ấn Độ Dương, 2 lần đến Malacca (nay là Malaysia) trong
các năm 1509 và 1511. Thiết
lập dự án bơi bằng con đường phía Tây đến quần đảo Molucca (nay thuộc Indonesia),
nhưng ông bị loại bởi vua Bồ Đào Nha, do chuyến hải hành của Vasco da
Gama, một con đường phía đông gần hơn đã được lập nên.
Quý ông (Dom) Vasco
da Gama, bá tước thứ nhất của Vidigueira (1st Count of Vidigueira) (IPA: ['vaʃku dɐ 'gɐmɐ]) (sinh năm 1460 hoặc 1469 tại Sines, Bồ Đào Nha hoặc Vidigueira, Alentejo, Bồ Đào Nha, mất ngày 24 tháng 12 năm 1524 tại Kochi, Ấn Độ) là một nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha,
một trong những nhà hàng hải châu Âu thành công nhất của Kỷ nguyên khám phá (Age
of Discovery) và là thuyền trưởng hạm đội đầu tiên đi thẳng từ châu Âu đến Ấn Độ.
Trong năm 1517, dự án
này đã được nhận bởi vua Tây Ban Nha, và vào ngày 20 tháng
9 năm 1519, 5
chiếc tàu với hải đoàn 265 người dưới sự lãnh đạo của Magalhães khởi hành từ
cảng San Lucar de Barrameda (những con sông nhỏ Guadalquivir) đi tìm eo biển
Tây Nam từ Đại Tây Dương đến "biển Nam",
khám phá bởi Vasco Nunes de Balboa.
Vasco Núñez de Balboa (c. 1475 – around January 12–21,
1519) was a Spanish explorer, governor, and conquistador. He is best known for
having crossed the Isthmus of Panama to the Pacific Ocean in 1513, becoming
the first European to lead an expedition to have seen or reached the Pacific
from the New World.
The Isthmus of Panama (Spanish: Istmo de Panamá), also historically known
as the Isthmus of Darien (Istmo de Darién), is the narrow strip of
land that lies between the Caribbean Sea and the Pacific Ocean, linking North and South America. It contains the country
of Panama and the Panama Canal. Like many isthmuses, it is a location of great strategic value.
|
Theo ta biết thì trên quần đảo Moluccas có nhiều gia vị, do
đó ta phái ngươi đi chính là để tìm kiếm chúng, và nguyện vọng của ta là
ngươi hãy đi thẳng đến quần đảo đó.
|
|
|
— Carlos I
| |
Đoàn tàu của Magalhães gồm những tàu sau:
·
Trinidad (110 tấn, 55 người)
dưới sự điều khiển của Magalhães;
·
San Antonio (120
tấn, 60 người) dưới sự điều khiển của Juan de Cartegena;
·
Concepción (90
tấn, 45 người) dưới sự điều khiển của Gomez;
·
Victoria (85 tấn, 42 người)
dưới sự điều khiển của Gaspar de Quesada; và
Vinh danh
Tên ông được đặt cho:
Monument of Ferdinand Magellan in Punta Arenas in
Chile. The statue looks towards the Strait of Magellan.
·
Địa lý:
·
Vùng đất Magellan và Chilean Antarticta
Chú thích
4.
^ James A. Patrick, "Renaissance and Reformation",
tr. 787, Marshall Cavendish, 2007, ISBN
0-7614-7650-4
5.
^ William J. Bernstein, "A Splendid Exchange: How Trade
Shaped the World", tr 183-185, Grove Press, 2009, ISBN
0-8021-4416-0
6.
^ Zweig, Stefan, "Conqueror of the Seas - The Story of
Magellan", tr 44-45, READ BOOKS, 2007, ISBN
1-4067-6006-4
7.
^ Zweig, Stefan, "Conqueror of the Seas – The Story of
Magellan", p. 51, READ BOOKS, 2007, ISBN
1-4067-6006-4
8.
^ R. A. Donkin, "Between
East and West: The Moluccas and the Traffic in Spices up to the Arrival of
Europeans", p. 29, Volume 248 of Memoirs
of the American Philosophical Society, DIANE Publishing, 2003 ISBN
0-87169-248-1
Sách tham khảo
·
Castro, Xavier de; Hamon,
Jocelynn; Thomaz, Luis Filipe de Castro (2007). Le voyage de Magellan
(1519–1522). La relation d'Antonio Pigafetta & autres témoignages.
Paris: Chandeigne, coll. « Magellane ». ISBN 2-915540-32-2.
·
Cliffe, Edward (1885).
Hakluyt, Richard, biên tập. “The voyage of M. John Winter into the South sea by
the Streight of Magellan, in consort with M. Francis Drake, begun in the yeere
1577”. The principal navigations, voyages, traffiques and discoveries
of the English nation (Edinburgh, Scotland: E. & G. Goldsmid).
·
Drake,
Francis (1628), The
world encompassed by Sir Francis Drake: being his next voyage to that to Nombre
de Dios Elibron, Classics series, Issue 16 of Works issued by the Hakluyt
Society, Adamant Media
Corporation, ISBN 1-4021-9567-2
·
Noronha, Dom José Manoel
de (1921). Imprensa da Universidade, biên tập. Algumas
Observações sobre a Naturalidade e a Família de Fernão de Magalhães(bằng tiếng Bồ Đào Nha). Coimbra: Biblioteca Genealogica de
Lisboa.
·
Stefoff, Rebecca
(1990), Ferdinand
Magellan and the Discovery of the World Ocean, Chelsea House Publishers, ISBN 0-7910-1291-3
·
Suárez, Thomas
(1999). Early
mapping of Southeast Asia. Tuttle
Publishing. ISBN 978-962-593-470-9.
Đọc thêm
Các nguồn
chính
·
Pigafetta,
Antonio (1906), Magellan's Voyage
around the World, Arthur A. Clark (orig. Primer
viaje en torno del globo Retrieved on 2009-04-08)
·
Nowell, Charles E. ed.
(1962), Magellan's Voyage around the World: Three Contemporary Accounts,
Evanston: NU Press
·
The
First Voyage Round the World, by Magellan, full text, English translation by Lord
Stanley of Alderley, London: Hakluyt, [1874]
– six contemporary accounts of his voyage
·
Oliveira, Fernando
(1550–1560), The Voyage of Ferdinand
Magellan, National Historical Institute
(xuất bản 2002), ISBN 978-971-538-163-5,
English translation by Peter Schreurs from the original Portuguese manuscript
in the University Library of Leiden, The Netherlands.
Các nguồn
thứ cấp
·
Bergreen, Laurence (ngày 14 tháng 10 năm 2003), Over the Edge of the
World: Magellan's Terrifying Circumnavigation of the Globe, William
Morrow, ISBN 0-06-093638-X, tóm lược
dễ hiểu
·
Guillemard, Francis Henry
Hill (1890), The life
of Ferdinand Magellan, and the first circumnavigation of the globe, 1480–1521, G. Philip, truy cập
ngày 8 tháng 4 năm 2009
·
Hildebrand, Arthur Sturges
(1924), Magellan, New York: Harcourt, Brace & Co, ISBN 978-1-4179-1413-5
·
Joyner, Tim (1992), Magellan,
Camden, Me.: International Marine Publishing, ISBN 978-0-07-033128-0
·
Nunn, George E.
(1932), The Columbus and Magellan Concepts of South American Geography
·
Parr, Charles M.
(1953), So Noble a Captain: The Life and Times of Ferdinand Magellan,
New York: Crowell, ISBN 0-8371-8521-1
·
Parry, J. H.
(1981), The Discovery of the Sea, Berkeley: University of
California Press, ISBN 978-0-520-04236-0
·
Pérez-Mallaína, Pablo E.
(1998), Spain's Men of the Sea: Daily Life on the Indies Fleets in the
Sixteenth Century, trans. Carla Rahn Phillips, Baltimore: Johns Hopkins
University Press, ISBN 978-0-8018-5746-1, tóm lược
dễ hiểu
·
Schurz, William L. (tháng
5 năm 1922), “The Spanish Lake”, Hispanic American Historical Review (Duke
University Press) 5 (2): 181–194, JSTOR 2506024, doi:10.2307/2506024.
·
Thatcher, Oliver J. ed.
(1907), “Vol. V: 9th to 16th Centuries”, The
Library of Original Sources,
University Research Extension Co, tr. 41–57, truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2009
·
Zweig,
Stefan (2007), Conqueror
of the Seas – The Story of Magellan, Read
Books, ISBN 1-4067-6006-4
Các nguồn
trực tuyến
·
Swenson, Tait M.
(2005). “First
Circumnavigation of the Globe by Magellan 1519–1522”. The Web Chronology project (November 2005). Truy cập ngày 14 tháng 3 năm 2006.
No comments:
Post a Comment