Cách nay 46 năm, Nick Út chụp được bức hình em bé Napalm
Ngày 08
tháng 06, 1972
·
1972 – Chiến tranh Việt Nam: Nick Út chụp bức ảnh về một trẻ em chạy
trên đường sau khi bị bỏng do bom
napalm, bức ảnh sau đó đoạt giải
Pulitzer.
Phan Thị Kim Phúc
Phan Thị Kim Phúc, hay còn được gọi là Em bé Napalm, sinh năm 1963) là người Canada gốc Việt, nổi tiếng với bức ảnh được
trao Giải
Pulitzer chụp
ngày 8 tháng 6 năm 1972 tại Trảng
Bàng bởi
nhiếp ảnh gia Nick Út của hãng thông tấn AP, ghi
lại hình ảnh một cô bé chín tuổi, da thịt và áo quần bị đốt cháy do bị bỏng
nặng bởi bom napalm, khi
cô đang di tản khỏi ngôi làng của mình.
Huỳnh Công Út, known professionally as Nick Ut (born March 29,
1951) is a Vietnamese American photographer for the Associated
Press (AP) who works out of Los Angeles.
Em bé Napalm
Kim Phúc và gia đình sống trong làng Trảng
Bàng, Tây Ninh. Ngày 8 tháng 6 năm 1972, máy bay Nam Việt Nam Cộng Hòa dội bom xuống làng Trảng Bàng khi đang xảy
ra giao tranh, do nhầm lẫn, máy bay ném trúng vào phía trước Thánh thất Cao Đài nơi gia
đình Phúc trú ẩn trước đó để lánh nạn.
Tòa Thánh Tây
Ninh
Bức ảnh được chụp khi Kim Phúc và một số trẻ em Việt Nam vừa
khóc vừa chạy tại ngay Ngã Ba Trảng Bàng sau khi bị dội bom napalm. Cô bé bị
bỏng nặng và cháy hết quần áo. Sau đó, cô bé bất tỉnh. Hai trong số các anh em họ của Phúc và hai
dân làng bị thiệt mạng.
Nhiếp ảnh gia Nick Út của hãng thông tấn Associated
Press đã ghi
lại khoảnh khắc này khi Kim Phúc trong tình trạng khỏa thân đang chạy giữa
những người di tản gồm dân làng, binh sĩ, và các nhà báo nhiếp ảnh.
Associated Press (tiếng Anh của
"Liên đoàn Báo chí", viết tắt AP), là một thông tấn xã của Hoa Kỳ lớn nhất trên thế giới.
Tấm ảnh trở nên một trong những hình tượng ám ảnh nhất của Chiến tranh Việt Nam. Nhiều năm sau, trong một cuộc
phỏng vấn, Kim Phúc thuật lại rằng trong bức ảnh cô đang kêu la, "Nóng quá,
nóng quá". Ngay ngày hôm sau, tấm ảnh được đưa lên trang bìa của tờ New York Times. Về sau, tác giả của nó được
trao Giải
Pulitzer và bức
ảnh được chọn làm Ảnh Báo chí Thế giới Năm 1972.
Giải Pulitzer là một giải thưởng của Mỹ, trao cho nhiều lĩnh
vực, trong đó quan trọng hơn cả là về báo chí và văn học. Đặc biệt về báo chí,
Pulitzer được xem như một trong những giải danh giá nhất.
Bức ảnh được xếp thứ 41 trong 100 bức ảnh có tầm ảnh hưởng nhất thế kỷ 20 do Đại học Columbia bình
chọn.
Nick Út đưa Kim Phúc và những đứa trẻ đang bị thương khác vào
Bệnh viện Barksy ở Sài Gòn. Vết thương quá nặng nên người ta không
tin là cô bé có thể sống sót. Tuy nhiên, sau 14 tháng điều trị tại bệnh
viện và phải trải qua 17 cuộc phẫu thuật, Kim Phúc được về nhà. Nick Út tiếp
tục viếng thăm cô cho đến khi ông rời Sài Gòn năm 1975.
Về sau, Kim Phúc kể lại những ngày tháng đau thương khi cố gắng
phục hồi vết bỏng do bom napalm, "Đau đớn không thể nào tưởng tượng được.
Nhiều lúc tôi cứ ngỡ mình sẽ chết đi. Nhưng sức mạnh sâu thẳm bên trong của một
cô gái nhỏ đã giúp tôi vượt qua"
Trong cuộn băng ghi âm cuộc trò chuyện giữa Tổng thống Richard
Nixon với
chánh văn phòng của ông, H. R. Haldeman năm 1972, Nixon nghi ngờ tính xác thực
của tấm ảnh, ông đăm chiêu nhìn vào tấm ảnh và nói:
"Tôi tự hỏi, có phải
tấm ảnh đã được chỉnh sửa"
Hình ảnh những sự việc xảy ra trước và sau
khi bức hình nổi tiếng của Kim Phúc được chụp.
Sau khi cuộn băng được phổ biến, Nick Út nhận xét, "Mặc dù
nó là một trong những hình ảnh đáng nhớ nhất của thế kỷ hai mươi, Tổng thống
Nixon đã một lần nghi ngờ tính xác thực của tấm ảnh khi ông nhìn thấy nó trên
báo chí ra ngày 12 tháng 6 năm 1972….Đối với tôi, và rõ ràng là đối với nhiều
người khác nữa, tấm ảnh không thể nào thực hơn. Tấm ảnh cũng xác thực như chính
cuộc chiến Việt Nam vậy. Sự khủng khiếp của chiến tranh Việt Nam được tôi ghi
lại không cần phải chỉnh sửa. Cô gái bé nhỏ thảm thương ấy vẫn còn sống đến
ngày hôm nay và vẫn là lời chứng hùng hồn cho tính xác thực của tấm ảnh. Kim
Phúc và tôi sẽ không bao giờ quên khoảnh khắc ấy của ba mươi năm về trước. Nó
đã thay đổi cuộc sống của cả hai chúng tôi."
Một cuốn phim do hai nhà báo nhiếp ảnh Alan Downes của ITN và Le
Phuc Dinh của NBC trình bày những diễn biến trước và sau thời
điểm tấm ảnh được chụp. (xem hình bên phải). Trên góc trái là một
người đàn ông (có thể là Nick Út) đang đứng chụp ảnh khi một máy bay đang dội
bom.
Một đám trẻ, trong đó có Kim Phúc, đang chạy trong kinh hãi,
theo sau các em là binh lính của Sư đoàn 25 của chính quyền Việt Nam Cộng hòa.
Vài giây sau đó, cô bé gặp các phóng viên mặc quân phục dã
chiến, trong đó có Christopher Wain, người cho cô nước (góc phải trên), và xối
nước trên vết bỏng của cô bé.
Khi cô bé quay ngang, có thể nhìn thấy các vết bỏng nặng ở tay
và lưng (góc trái dưới).
Một phụ nữ đang la khóc chạy từ hướng đối diện trên tay ẵm đứa
bé bị phỏng (góc phải dưới). Những phân đoạn của cuốn phim được đưa vào phim
"Hearts and Minds" của đạo diễn Peter Davis được trao giải Oscar phim
tư liệu năm 1974.
Trưởng thành
Kim Phúc theo học tại trường Y ở Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1986, cô
sang du học tại Cuba. Bốn
năm trước đó, cô đã chuyển tôn giáo, từ đạo Cao Đài sang Cơ Đốc
giáo. Cô thuật lại,
|
Sự căm giận bên trong
tôi chồng chất cao như núi. Tôi căm ghét cuộc sống. Tôi thù hận mọi người
bình thường bởi vì tôi không bình thường. Nhiều lần tôi thực sự muốn chết.
Tôi dành cả ngày trong thư viện tìm đọc nhiều sách tôn giáo để tìm kiếm mục
đích của cuộc sống. Một trong những cuốn sách tôi đọc là Kinh Thánh. Giáng sinh năm 1982,
tôi tiếp nhận Chúa Giê-xu Cơ Đốc làm Cứu Chúa của tôi. Đó là sự biến chuyển diệu kỳ trong đời
tôi. Chúa giúp tôi học biết tha thứ - bài học khó khăn nhất trong tất cả các
bài học.... Vẫn còn những vết sẹo trên thân thể tôi, nhưng tấm lòng tôi đã được
thanh tẩy.
|
Bà chán bị liên tục bắt trả lời phỏng vấn và chụp hình, lạm dụng
là "nhân chứng chiến tranh" nên khi có cơ hội du học sang Cuba, bà
nhận lấy ngay.
Năm 1986, các viên chức chính quyền Việt Nam đã
gửi Kim Phúc sang Cuba học ngành y. Tại đây bà gặp Bùi Huy Toàn, cũng là một
sinh viên du học.
Năm 1992, hai người kết hôn và sau tuần trăng mật ở Moskva, trên
đường về, khi máy bay đang tiếp nhiên liệu tại Gander, Newfoundland, bà và chồng rời máy bay và xin tị nạn
chính trị với
chính phủ Canada.
Hiện Kim Phúc đang sống với chồng và hai con trai ở Ajax, Ontario. Năm 1996, Kim
Phúc gặp lại những nhà phẫu thuật đã cứu sống cô. Năm sau, cô nhận quốc tịch
Canada.
Moskva (tiếng Nga: Москва;
phiên âm: Mát-xcơ-va; tiếng Anh: Moscow;
tiếng Pháp: Moscou), ngày nay là thủ đô của Liên bang Nga, nằm trên bờ sông Moskva, giữa lưu
vực của hai con sông lớn là Volga và Oka, có diện tích
878,7 km² thuộc khu Trung tâm Nga (trên thực tế khu vực này nằm ở phía Tây
của nước Nga thuộc khu vực châu Âu).
Newfoundland (island)
Năm 2004, Kim Phúc đến nói chuyện tại Đại học Connecticut về cuộc đời và trải nghiệm của bà, về cách
bà học biết trở nên "mạnh mẽ để đối đầu với sự đau đớn", và như thế
nào mà lòng trắc ẩn và tình yêu thương đã giúp bà hàn gắn vết thương.
Chuyến viếng thăm của bà là một phần trong "Tháng của lòng
Nhân ái, được thiết lập bởi tổ chức Hillel của viện đại học nhằm hợp nhất toàn
trường trong chủ đề về lòng nhân ái."
Ngày 28 tháng 12 năm 2009, Đài Phát thanh Quốc gia (NPR: National Public Radio) cho phát sóng bài nói
chuyện của Kim Phúc, "The Long Road to Forgiveness," (Đường dài đến
sự tha thứ) thuộc chương trình "This I Believe". Tháng 5 năm 2010, bà gặp lại phóng viên đài
truyền hình ITN: (Independent
Television News) Christopher Wain, người đã cứu mạng sống của bà. Ngày
18 tháng 5 năm 2010, bà nói chuyện trên Radio 4 của BBC trong chương trình "It’s my
Story", thuật lại những nỗ lực của Tổ chức Kim Phúc
nhằm bảo đảm sự điều trị tại Canada cho Ali Abbas, cậu bé 12 tuổi bị bỏng và
mất hai tay trong một cuộc tập kích ở Baghdad năm 2003.
Tổ chức Kim Phúc
Năm 1997, bà thành lập Tổ chức Kim Phúc tại Hoa Kỳ với mục tiêu
cung cấp sự trợ giúp y tế và tâm lý cho trẻ em nạn nhân chiến tranh. Về sau, có các tổ chức khác cũng được thành
lập, cùng tên, và cùng dưới một tổ chức chính, Kim Phuc Foundation
International.
Vinh danh
Năm 1996, vào
Ngày Cựu Chiến binh, Kim Phúc đọc diễn văn tại Đài tưởng niệm Chiến tranh
Việt Nam tại Hoa Kỳ, bà
nói rằng không ai có thể thay đổi quá khứ, nhưng mỗi người đều có thể chung tay
xây dựng một nền hòa bình cho tương lai.
Vietnam Veterans Memorial
Bức Tường chụp bởi vệ tinh nhân tạo của Trung tâm Khảo sát Địa
chất Hoa Kỳ (USGS) ngày 26 tháng 4 năm 2002
Nhà làm phim người Canada, Shelley Saywell, đã thực hiện một
cuốn phim tài liệu về cuộc gặp gỡ của họ. Câu chuyện này cũng được chia sẻ trên
blog.
Quyển tiểu sử về Kim Phúc, "The Girl in the Picture"
(Bé gái trong bức ảnh) của Denise Chong được xuất bản năm 1999.
Năm 2003, nhà
soạn nhạc người Bỉ Eric Geurts viết "The Girl in the
Picture" cho Kim Phúc, được phát hành trong Flying Snowman Records, toàn
bộ tiền lời được dành cho Tổ chức Kim Phúc. Ngày 23 tháng
9 năm 2006 bà được tổ chức YWCA (Mỹ)
tôn vinh là một trong 6 phụ nữ có những đóng góp tích cực thiết thực nổi bật
trong cộng đồng và trao tặng giải thưởng "Thành tựu nổi bật hằng năm"
để ghi nhận những việc làm vì cộng đồng của bà, một nạn nhân của chiến tranh và
một người mẹ đặc biệt của những nạn nhân chiến tranh nhỏ tuổi khác.
Ngày 22 tháng
10 năm 2004, Kim
Phúc được Đại học York ở Toronto,
Ontario, trao tặng bằng Tiến sĩ Danh dự vì những nỗ lực trợ giúp trẻ em
nạn nhân chiến tranh trên khắp thế giới. Bà cũng được tặng thưởng Huân chương Ontario, huân
chương cao quý nhất của tỉnh Ontario, Canada.
Bé gái trong bức ảnh
"Bé Gái trong Bức Ảnh: Câu chuyện về Kim Phúc, Bức Ảnh và
Chiến tranh Việt Nam’’ (năm 1999) của Denise Chong là một tác phẩm tiểu sử về
cuộc đời của Kim Phúc, nhấn mạnh đến cuộc đời, nhất là trường học và cuộc sống
gia đình của Kim Phúc từ trước khi bị tai nạn, qua giai đoạn hồi phục, cho đến
thời điểm hoàn tất cuốn sách.
"Bé Gái trong Bức Ảnh" (The Girl in the Picture)
tập chú vào mối quan hệ Việt – Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam, đồng thời xem xét
các chủ đề về chiến tranh, sự mâu thuẫn chủng tộc, nhập cư, những bất ổn chính
trị, sự đàn áp, nghèo khổ, và các quan hệ quốc tế qua lăng kính của gia đình và
nhất là qua cái nhìn và cuộc sống thường nhật của phụ nữ.
Giống tác phẩm đầu tay của Chong, "The Girl in the
Picture" được đưa vào danh sách đề cử cho Giải thưởng Văn chương của Toàn
quyền Canada.
Trước kia, Kim Phúc muốn được sống yên ổn như người bình thường,
bà kể: ""Tôi thực sự muốn thoát khỏi hình ảnh bé gái ấy... Nhưng
dường như bức ảnh đó không chịu buông tha tôi".
Sau này, bà chia sẻ "Phần lớn mọi người biết bức hình đó
nhưng biết rất ít về cuộc đời tôi. Tôi rất biết ơn… tôi có thể chấp nhận bức
hình đó là hình tượng của một bé gái đầy sức sống. Điều đó đã thúc đẩy tôi làm
việc, cống hiến nhiều hơn cho hòa bình" .
Tham khảo
·
Sommer, Mark. (ngày 3 tháng 4 năm 2000). "The Girl in the
Picture". Buffalo News (New York), trang. 6B.
Chú thích
1.
^ Tiffany Hagler-Geard
(ngày 8 tháng 6 năm 2012). “The
Historic ‘Napalm Girl’ Pulitzer Image Marks Its 40th Anniversary”. ABC News.
2.
^ Associated Press (ngày 4
tháng 6 năm 2012). “AP
Photos: Iconic 'napalm girl' photo turns 40”.
Sacramento Bee.
8.
^ "I'm
wondering if that was fixed" “Nixon,
The A-Bomb, And Napalm”. CBS News. Ngày 28 tháng 2 năm 2002.
14.
^ Thomson, Desson. "'Hearts
And Minds' Recaptured", The Washington Post, ngày
22 tháng 10 năm 2004. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2008. "Hearts and
Minds is also the movie that enshrined the now-household images of the
naked Vietnamese girl, also made famous by Nick Út's Pulitzer Prize–winning
photographs, running from a napalm attack, her body a patchwork of burns, and
the infant in a woman's arms, suffering from the same injuries, skin hanging
off its body."
18.
^ a ă Elaine Sciolino (ngày 12
tháng 11 năm 1996). “A
Painful Road From Vietnam to Forgiveness”. The
New York Times. Truy cập
ngày 27 tháng 4 năm 2008.
19.
^ (tiếng
Anh) Greg Hardesty (ngày 16 tháng 7 năm 2007). “Girl in
famous picture speaks”. Orange County Register. Đã bỏ qua tham số không
rõ
|accessdatedate= (trợ giúp)
20.
^ (tiếng
Anh) Sean Patrick Norris (ngày 21 tháng 4 năm 2008). “Kim
Phuc, subject of Pulitzer Prize picture, recalls horrific event”. The Captial. Đã bỏ qua tham số không rõ
|accessdatedate= (trợ giúp)
21.
^ Kim Phuc - David
Spencer's Education Paragon: Helping students develop citizenship, literacy,
responsibility and vision
22.
^ Omara-Otunnu,
Elizabeth, "Napalm
Survivor Tells of Healing After Vietnam War", UConn Advance, ngày 8
tháng 11 năm 2004. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2010.
23.
^ a ă Lumb, Rebecca (ngày 17
tháng 5 năm 2010). “Reunited
with the Vietnamese 'girl in the picture'”. BBC
News Online. Truy cập
ngày 18 tháng 5 năm 2010.
24.
^ “It's My Story”. Ngày 18
tháng 5 năm 2010. BBC. BBC Radio 4.
|tựa đề= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
25.
^ Jackson, Kate (ngày 19
tháng 5 năm 2010). “Maimed 30 years apart, two different wars.. but united by
courage”. The Sun.
No comments:
Post a Comment