Cách nay đúng 51 năm, Liên-xô cho bay thử chiếc MiG-23
Ngày 10
tháng 06, 1967
Mikoyan-Gurevich MiG-23
MiG-23
MiG-23MLD Không quân Xô Viết
Được giới thiệu 1970
Số lượng sản xuất 5.047
Chi phí máy bay 3.6 đến 6.6 triệu USD tùy khách hàng
Phiên bản khác Mikoyan MiG-27
Mikoyan-Gurevich MiG-23 (tiếng Nga: Микоян и
Гуревич МиГ-23; tên ký hiệu của NATO: "Flogger") là một loại máy bay tiêm kích (chiến đấu) cánh cụp cánh xòe, được thiết kế bởi phòng thiết kế Mikoyan-Gurevich của Liên Xô, và được
coi là máy bay tiêm kích phản lực thế hệ thứ ba cùng với MiG-25 "Foxbat".
Đây là máy bay tiêm kích đầu tiên của Liên
Xô trang bị radar look-down/shoot-down (radar phát hiện, theo dõi,
khóa, ngắm bắn và tiêu diệt mục tiêu ở ngoài tầm "nhìn" của radar)
và tên lửa ngoài tầm nhìn, và đây cũng là máy bay tiêm kích đầu tiên của MiG được
sản xuất với khe hút khi nằm bên cạnh thân máy bay. Việc sản xuất bắt đầu vào
năm 1970 và
đã có 5.047 chiếc được chế tạo. Ngày nay MiG-23 vẫn tiếp tục hoạt động hạn chế
trong lực lượng không quân một số quốc gia. MiG-27 'Flogger-D/-J' cũng được phát triển từ MiG-23.
Thiết kế và phát triển
Buồng lái của MiG-23
MiG-21 (tên ký hiệu của NATO 'Fishbed'), là loại máy bay tiêm
kích phát triển trước MiG-23, đây là loại máy bay nhanh nhẹn và chắc chắn,
nhưng MiG-21 bị giới hạn trong khả năng hoạt động vì radar yếu,
tầm hoạt động ngắn và mang được ít vũ khí (không mang được nhiều tên lửa không đối không).
Croatian MiG-21 in flight
MiG-23 là một máy bay hạng nặng, được thiết kế với nhiều máy móc
mạnh hơn để khắc phục những khuyết điểm trên MiG-21, và vượt trội so với
loại F-4 Phantom của
phương Tây. Loại máy bay chiến đấu mới này có những nét mới hoàn toàn mà chưa
có loại máy bay nào có vào thời điểm ấy, nó có hệ thống cảm biến mới S-23 và hệ
thống vũ khí có thể bắn và điều khiển tên lửa ngoài tầm nhìn (BVR:
beyond-visual-range).
Mối quan tâm chính đến bản thiết kế của MiG-23 là khả năng cất
hạ cánh.
MiG-23 wing-sweep mechanism
Những máy bay phản lực của Liên Xô lúc
đó cần đường băng rất dài, cùng với tầm bay và thao tác phối hợp chiến thuật
hạn chế. Không quân Xô viết đòi hỏi loại máy bay mới
phải hoạt động được trên đường băng ngắn hơn, có tốc độ bay thấp và khả năng
điều khiển tốt hơn MiG-21. Mikoyan đã xem xét đến 2 lựa chọn: máy bay có
trang bị thêm vòi xả tạo lực nâng bổ sung, và cánh có thể thay đổi hình dạng,
được phát triển bởi TsAGI.
Artem
Ivanovich Mikoyan
Nguyên mẫu đầu tiên gọi là "23-01" nhưng được
biết đến với cái tên MiG-23PD, nguyên mẫu này có cánh tam giác
giống như MiG-21 nhưng có thêm hai vòi nâng trong thân. Tuy nhiên nó bộc lộ
những khiếm khuyết về hình dạng, và những trọng lượng vòi nâng trở thành vô ích
khi đã ở trên không.
Nguyên mẫu thứ 2 là "23-11", lắp cánh thay đổi
được hình dạng (cánh cụp cánh xòe) có thể xoay góc 16°,45° và 72°, và nó thể
hiện kết quả khá tốt.
Chuyến bay lần đầu tiên của 23-11 vào ngày 10 tháng 6-1967,, và
3 nguyên mẫu nữa đã được thiết kế cho những chuyến bay và thử nghiệm sau đó.
Tất cả các mẫu đều được lắp động cơ Tumansky R-27-300
với lực đẩy 7850 kg. Sau những thử nghiệm, MiG-23 đã được đưa vào sản xuất
hàng loạt vào tháng 12-1967.
F-111 Không quân Hoa Kỳ
F-4B ở trên
vùng trời Việt Nam.
Tuy nhiên người Nga muốn có một máy bay tiêm kích nhẹ hơn và đã
thiết kế MiG-23 chỉ có một động cơ để đạt độ nhanh nhẹn tối đa. Cả F-111 và
MiG-23 đều được thiết kế như máy bay tiêm kích, nhưng vì trọng lượng quá nặng
của F-111 nên nó không bao giữ vai trò tiêm kích, thay vào đó nó trở thành máy
bay ném bom chiến thuật. Ngược lại MiG-23 lại có những thông số bay phù hợp để
hạ gục máy bay kẻ thù trong những trận hỗn chiến trên không.
Không quân Hoa Kỳ cũng có một số lượng nhỏ MiG-23,
nó được biết đến với cái tên YF-113G cho thử nghiệm đánh giá
máy bay và đóng vai kẻ địch cho công tác huấn luyện các phi công từ năm 1977 đến
năm 1988 trong
một chương trình có mật danh "Constant Peg".
Thế hệ đầu tiên của MiG-23
Flogger-A
MiG-23S
a/ Ye-231 là nguyên mẫu đầu tiên được chế tạo cho thử nghiệm, và nó
thiếu gờ răng cưa ở cánh, chi tiết này sau đó đã xuất hiện trên tất cả các kiểu
MiG-23/-27. Mẫu thử nghiệm này là cơ sở cho các mẫu máy bay MiG-23/27 và Sukhoi Su-24, nhưng Su-24 có những sửa
đổi lớn từ kinh nghiệm của mẫu Ye-231 so với MiG-23/27.
Sukhoi Su-24 (tiếng Nga: Су-24)
(tên ký hiệu của NATO Fencer - kiếm sĩ) là một máy bay tấn công ném bom hiện đại của Liên Xô vào giữa những năm
1970-1980.
b/ MiG-23 là mẫu tiền sản xuất, nó thiếu những giá treo vũ khi trên
cánh, những giá treo này được thiết kế trên những phiên bản sản xuất sau này,
nó được vũ trang bằng súng. Gờ răng cưa ở cánh đã xuất hiện trên mẫu này. Mẫu
này đã thể hiện rõ ranh giới giữa MiG-23/MiG-27 và Su-24 so với mẫu đầu tiên
Ye-231.
c/ MiG-23S là biến thể đầu tiên được sản xuất. Có khoảng 60 chiếc được
sản xuất giữa 1969-1970. Nó được sử dụng cho cả hai nhiệm vụ thử nhiệm bay và
hoạt động. MiG-23S được lắp động cơ phản lực cải tiến R-27F2-300 với lực đẩy tối
đa là 9980 kg, vì radar Sapfir-23 bị trì hoãn lắp đặt, nên máy bay được
trang bị hệ thống điều khiển vũ khí S-21 với rada RP-22SM, về cơ bản hệ thống
vũ khí giống MiG-21MF/bis. 2 súng 23 mm GSh-23L với 200 viên đạn dưới thân máy bay.
Nó chưa bao giờ được đưa vào chiến đấu do gặp một số vấn đề với hệ thống cánh.
d/ MiG-23SM Là mẫu tiền sản xuất thứ 2, nó còn được biết đến với
tên MiG-23 Type 1971. Nó có nhiều thay đổi lớn so với MiG-23S: có hệ
thống vũ khí S-23 hoàn thiện, radar Sapfir-23L với tên lửa BVR Vympel R-23R (NATO: AA-7 'Apex'). Nó còn được gắn động cơ cải
tiến R-27F2M-300 (sau này có tên R-29-300) với lực đấy tối đa lên tới
12.000 kg. Loại cánh sửa đổi "mẫu số 2" tăng thêm diện tích cánh
và có gờ răng cưa lớn hơn. Phần cánh nhỏ phía trước cánh chính bị loại bỏ và
góc quét tăng thêm 2.5 độ. Vị trí cánh có thể thay đổi 18.5°, 47.5° và 74.5°. Bộ
phận đuôi giữa thăng bằng được di chuyển về sau, và thùng nhiên liệu phụ được
thêm vào phần sau thân máy bay, nó còn có một mẫu biến thể 2 chỗ. Có khoảng 80
chiếc được chế tạo. Tất cả những mẫu sau đều chứng tỏ được sự tin cậy so với những
biến thể trước, nhưng loại rada Sapfir lại tỏ ra chưa chín muồi.
Flogger-B
a/ MiG-23M: biến thể này bay lần đầu vào tháng 6-1972. Nó là phiên bản đầu
tiên được sản xuất với số lượng lớn của loại MiG-23, và là máy bay tiêm kích đầu tiên của VVS có khả năng look-down/shoot-down (dù nó vẫn còn khả năng hạn
chế). Cánh được làm nhẹ hơn nhưng vẫn chắc chắn. Động cơ R-29-300 (R-29A) đã được
nâng cấp với lực đẩy là 12.500 kg. Phiên bản này cuối cùng cũng được sử dụng
hệ thống cảm biến đồng bộ, hiện đại: rada cải tiến Sapfir-23D (NATO: 'High
Lark'), một cảm biến hồng ngoại dò tìm theo dõi (IRST) TP-23 và một súng ngắm tự động ASP-23D. Rada "High Lark"
có khả năng phát hiện mục tiêu từ khoảng cách 45 km. Radar 'High Lark'
không hẳn là một radar Doppler đúng nghĩa, nhưng thay thế dùng kỹ thuật "tách sóng
đường bao" hiệu quả kém, tương tự như radar trên một số máy bay của phương
Tây vào thập niên 1960.
b/ MiG-23MF ("Flogger-B"): là phiên bản xuất khẩu của
MiG-23M cho các nước thuộc khối hiệp ước Vác-xa-va, nhưng nó cũng còn được bán
cho cả những nước khác. Trên thực tế nó có 2 phiên bản. Phiên bản thứ nhất được
bán cho các nước trong khối Vác-xa-va, về bản chất nó giống với MiG-23M của
Liên Xô, với một thay đổi nhỏ trong hệ thống phân biệt bạn hoặc thù (IFF) và
trang bị hệ thống truyền thông tin cao cấp hơn. Phiên bản thứ 2 được bán cho
các nước ở ngoài khối hiệp ước Vác-xa-va, phiên bản này có một sự khác biệt về
hệ thống IFF, hệ thống liên lạc (vẫn truyền thông tin theo cách thông thường với
hệ thống truyền dữ liệu kết nối), sử dụng rada cũ hơn, thiếu hệ thống đối phó
điện tử (ECCM). MiG-23MF được ưa chuộng hơn phiên bản MiG-23MS và có một số lượng
lớn được xuất khẩu, đặc biệt là ở Trung Đông.
MiG-23MF
Hệ thống
tia hồng ngoại có thể dò tìm mục tiêu trong khoảng 30 km để phát hiện máy bay
ném bom, nhưng nó lại không nổi trội về phát hiện mục tiêu là có kích thước của
máy bay tiêm kích. Nó được trang bị hệ thống truyền dữ liệu Lasur-SMA. Trang bị
vũ khí tiêu chuẩn gồm có 2 tên lửa dẫn đường bằng rada hoặc tia hồng ngoại Vympel R-23 BVR (NATO: AA-7
'Apex') và 2 tên lửa dẫn đường bằng hồng ngoại tầm ngắn Molniya R-60 (NATO: AA-8
'Aphid'). Sau năm 1974, thêm 2 giá lắp tên lửa R-60 được thêm vào, nâng tổng số
tên lửa R-60 lên thành 4 quả. Bom, rocket và tên lửa được trang bị cho vai trò
cường kích. Sau đó nó còn được cải tiến để thêm vào loại tên lửa không đối đất dẫn đường bằng sóng vô tuyến Zvezda Kh-23 (NATO: AS-7 'Kerry'). Nhiều chiếc MiG-23 của Liên Xô còn
được cải tiến để mang vũ khí hạt nhân chiến thuật. Khoảng 1.300 chiếc MiG-23M
và MiG-23MF đã được sản xuất cho không quân Xô viết và Quân chủng phòng không Liên Xô (PVO Strany) giữa những năm
1972-1978. Nó đóng vai trò là loại máy bay chiến đấu quan trọng trong giữa những
năm 1970.
Flogger-C
a/ MiG-23U: là biến thể 2 chỗ dành cho huấn luyện. Nó là loại cải tiến từ
MiG-23S, nhưng được làm dài buồng lái với một chỗ nữa cho phi công huấn luyện.
Thùng xăng phía trước được thay thế để có thêm chỗ trong buồng lái, thay vào
đó, một thùng xăng mới được gắn vào sau thân máy bay. MiG-23U có hệ thống cũ
khí S-21, mặc dù rada vẫn là loại cũ. So với loại MiG-23M thì cánh và động cơ đều
được cải tiến. Việc sản xuất bắt đầu ở Irkutsk năm 1971 và cuối cùng MiG-23U được cải tiến
thành MiG-23UB.
b/ MiG-23UB: nó rất giống với MiG-23U, nhưng động cơ R-29 đã được thay thế
cho R-27 của MiG-23U. Việc sản xuất diễn ra cho đến trước năm 1985 (cho phiên bản
xuất khẩu). Tổng cộng có 769 chiếc được sản xuất, bao gồm cả những mẫu cải tiến
từ MiG-23U
Flogger-E
MiG-23MS
a/ MiG-23MP: nó khá giống với MiG-23MS, nhưng chỉ sản xuất vài chiếc và
không bao giờ xuất khẩu. Nó thực sự là khuôn mẫu của MiG-23MS ngoại trừ thêm
vào chất điện môi trên giá đỡ vũ khí, nó liên kết với phiên bản cường kích làm
cho sức mạnh của mẫu MiG-23MP tăng lên.
b/ MiG-23MS: nó là phiên bản xuất khẩu, nó được cải tiến từ loại MiG-23M để
bán cho các nước thuộc thế giới thứ 3. Nó khác với MiG-23M về một số mặt, nhưng
có hệ thống vũ khí tiêu chuẩn S-21, với một rada RP-22SM (NATO: 'Jay Bird'), và
hệ thống IRST (cảm biến hồng ngoại dò tìm theo dõi). Phiên bản này sử dụng tên
lửa không đối không R-3S (NATO: AA-2a
'Atoll'), R-60 (NATO: AA-8 'Aphid') điều khiển bằng sóng vô tuyến và tên lửa R-3R NATO: AA-2d
'Atoll') được dẫn đường từ rada mặt đất bán chủ động, MiG-23MS không có khả
năng tấn công BVR (ngoài tầm nhìn). Hệ thống điện tử áp dụng trên máy bay rất
cơ bản. Phiên bản này được sản xuất giữa những năm 1973-1978 và được xuất khẩu
phần lớn đến Bắc Phi và Trung Đông.
Thế hệ thứ hai của MiG-23
Flogger-G
MiG-23ML
a/ MiG-23P: đây là một phiên bản chuyên không chiến đánh chặn được phát
triển cho PVO Strany. Nó có khung và động cơ giống với MiG-23ML, nhưng bộ phận thăng
bằng được làm ngắn bớt so với những phiên bản khác. Hệ thống điện tử đồng bộ được
cải tiến nhằm đáp ứng những đòi hỏi của PVO và thực hiện nhiệm vụ. Rada là loại
cải tiến Sapfir-23P, nó có thể sử dụng kết hợp với hệ thống súng tự động ngắm
trên máy bay để có khả năng look-down/shoot-down tốt nhất trong các cuộc không
chiến khi mà sự đe dọa ngày càng tăng từ các loại vũ khí bay thấp như các loại tên lửa hành trình hiện đại. Hệ thống IRST không được gắn vào phiên bản này. Hệ thống lái tự động bao
gồm cả một loại máy tính điện tử mới, được kết nối với hệ thống truyền dữ liệu
Lasur-M. Nó còn được nhận được thông tin từ những trạm điều khiển mặt đất để
đánh chặn mục tiêu một cách nhanh nhất; mọi phi công có thể điều khiển dễ dàng
động cơ và vũ khí. MiG-23P là máy bay đánh chặn với số lượng lớn phục vụ trong
PVO những năm 1980. Khoảng 500 chiếc đã được sản xuất giữa những năm 1978-1981.
MiG-23P không được xuất khẩu, và chỉ hoạt động trong biên chế của PVO.
b/ MiG-23bis: nó giống với MiG-23P nhưng hệ thống IRST đã được sử dụng trên
phiên bản này và màn hình hiện thị radar cồng kềnh đã được loại bỏ, vì mọi
thông tin cung cấp được hiển thị trên màn hình trước mặt phi công(HUD).
c/ MiG-23ML: đây là phiên bản Flogger đầu có ý định sử dụng
tên lửa tấn công tốc độ cao. Phiên bản sản xuất đầu tiên có hiện tượng rạn nứt
dưới giá đỡ vũ khí. Khả năng thao diễn của phiên bản này cũng bị chỉ trích. Kết
quả lớn nhất từ loại MiG-23ML (L - trọng lượng nhẹ) là khung máy bay đã được
hoàn thiện, và nó là cơ sở của những loại máy bay mới sau này. Trọng lượng rỗng
của máy bay giảm xuống 1250 kg, vì bỏ bớt đi thùng nhiên liệu phụ trong
thân máy bay. Bộ phận hạ cánh được thiết kế lại. Khung máy bay chịu được gia tốc
trọng trường tối đa là 8.5 g, so với 8 g của phiên bản MiG-23M/MF 'Flogger-B'.
Động cơ mới R-35F-300 cung cấp lực đẩy là 8550 kg và 13.000 kg với
nhiên liệu phụ. Hệ thống điện tử cải tiến đã góp phần nâng cao hiệu suất của
máy bay. Hệ thống tiêu chuẩn S-23ML gồm cả rada Sapfir-23ML và hệ thống TP-23ML
IRST. Rada mới đáng tin cậy và nó có thể dò tìm mục tiêu trong phạm vi
65 km. Radio mới và hệ thống đường truyền dữ liệu mới được lắp đặt. Phiên
bản này bay lần đầu vào năm 1976 và bắt đầu sản xuất năm 1978.
d/ MiG-23MLA: đâu là biến thể được sản xuất sau của dòng "ML" được
ký hiệu là "MLA". Về dáng vẻ bên ngoài thì MLA giống hệt ML. Bên
trong, MLA được gắn hệ thống radar đối phó điện tử EMC, nó vừa có thể thăm dò mặt
đất và gây nhiễu đối với rada của đối phương. Nó có hệ thống hiển thị ngắm bắn
mới ASP-17ML HUD, và tên lửa cải tiến Vympel R-24R/T. Giữa những năm
1978-1982, khoảng 1100 chiếc ML/MLA đã được sản xuất cho không quân Xô viết và xuất khẩu. MiG-23MF nó có sự khác biệt với phiên bản
MiG-23ML để xuất khẩu: MiG-23MF được xuất khẩu cho những nước trong khối hiệp ước
Vác-xa-va, còn MiG-23ML sử dụng rada phiên bản cũ để xuất khẩu cho những nước đồng
minh của Liên Xô thuộc thế giới thứ 3.
Flogger-K
MiG-23MLD
a/ MiG-23MLD: MiG-23MLD là phiên bản tiêm kích cuối cùng của MiG-23. Điểm
chính trong việc nâng cấp là cải thiện khả năng cơ động, linh hoạt, đặc biệt là
khả năng tấn công với góc tấn lớn (AoA). Hệ thống
lái được cải thiện tăng khả năng điều khiển và an toàn hơn trong tấn công với tốc
độ cao. Sự cải tiến quan trọng nhất là hệ thống điện tử được lắp đặt trên máy
bay: Sapfir-23MLA-II có những thay đổi vượt bậc trong phát hiện, bắn hạ và chiến
đấu trong khoảng không hẹp. Radar cảnh báo từ xa SPO-15L, hệ thống gây nhiễu bằng
các mảnh kim loại và bắn pháo hiệu được lắp đặt. Đặc biệt là loại tên lửa tầm
ngắn mới và hiệu quả Vympel R-73 (NATO: AA-11
'Archer') đã được trang bị. Không có một chiếc "MLD" nào được cung cấp
cho VVS, vì đã có loại máy bay hiện đại hơn là MiG-29 được bắt đầu sản
xuất. Thay vì sản xuất loại MiG-23MLD, thì những chiếc ML/MLA đã được nâng cấp
lên thành loại MLD. Khoảng 560 chiếc đã được nâng cấp giữa những năm 1982-1985.
Cũng giống như những phiên bản ban đầu của MiG-23, 2 phiên bản xuất khẩu riêng
đã được giới thiệu. Không giống như kiểu của Liên Xô, chúng là những máy bay được
chế tạo mới, dù hình dáng khí động học không được cải tiến như những chiếc
'MLD' của Liên Xô; 16 chiếc đã được giao cho Bulgaria, và 50 chiếc cho Syria. Đây là những chiếc tiêm kích MiG-23 một
chỗ cuối cùng được chế tạo và là mẫu cuối cùng được trước khi dây chuyền sản xuất
đóng cửa vào tháng 12-1984.
Phiên bản cường kích
Flogger-F
a/ MiG-23B: Một đòi hỏi về một loại máy bay vừa có thể làm nhiệm vụ tiêm
kích vừa có thể ném bom đã được đưa ra vào cuối những năm 1960, MiG-23 ra đời đã
được lựa chọn là mẫu thích hợp nhất để tiến hành thử nghiệm đòi hỏi trên. Mẫu đầu
tiên của dự án có ký hiệu là "32-34", nó bay thử lần đầu tiên
vào ngày 20
tháng 8-1970. MiG-23B đã được thiết kế lại phần khung
máy bay phía trước, nhưng nó lại có những bộ phận khác giống với MiG-23S. Ghế
ngồi của phi công được cải tiến để tăng tầm nhìn, kính chắn được thay bằng loại
kính chống đạn. Phần mũi được làm nhọn và có hình nón. Phiên bản này không có
rada, thay vào đó là hệ thống ngắm bắn tấn công mặt đất Sokol-23, nó tương tự
như một máy tính vật lý, hệ thống đo khoảng cách bằng tia lade và bom định hướng
PBK-3. Hệ thống lái đồng bộ và lái tự động đã được cải tiến nhằm tăng khẳ năng
chính xác khi thả bom. Phiên bản này giữ lại súng GSh-23L, và giá treo vũ khí
tăng thêm tối đa trọng tải 3000 kg. Khả năng sống sót được bảo đảm bằng việc
cải tiến với hệ thống tác chiến điện tử và khí trơ trong thùng nhiên liệu nhằm
ngăn ngừa cháy nổ. Nguyên mẫu đầu tiên có kiểu cánh của MiG-23S, nhưng đến những
mẫu sau thì được lắp loại cánh lớn hơn có tên "type 2". Quan trọng nhất
là động cơ phản lực AL-21F-3 với lực đẩy cực đại lên tới 11.500 kg thay thế
cho phiên bản động cơ R-29. Việc sản xuất phiên bản này được giới hạn, do động
cơ AL-21 được ưu tiên cung cấp cho sản xuất Sukhoi Su-17 và Sukhoi Su-24. Ngoài ra, động cơ này
không được xuất khẩu vào thời điểm đó. Chỉ có 3 mẫu MiG-23B và 24 chiếc được sản
xuất trong năm 1971-1972.
MiG-23BN
b/ MiG-23BN: đây là phiên bản cuối cùng trong biến thể tiêm kích-bom. Nó
khá giống với MiG-23B, nhưng sử dụng động cơ R-29-300 giống với những phiên bản
tiêm kích Flogger khác. Nó được lắp mẫu cánh "type 3". Nó cũng có một
số thay đổi nhỏ không quan trọng trong hệ thống điện tử và vũ khí trang bị, và
một số thay đổi là làm tăng thời gian bay lâu hơn. Phiên bản này đã tỏ ra ưu việt
và khá phổ biến, nó được xuất khẩu rộng rãi. Như thường lệ, phiên bản yếu hơn
cũng được chế tạo để bán cho các khách hàng ở Thế giới thứ ba. Việc sản xuất bắt
đầu vào năm 1973 cho đến năm 1985, với 624 chiếc đã được chế tạo. Phần lớn
trong đó được xuất khẩu, chỉ một số ít được phục vụ trong không quân Liên Xô.
Flogger-H
a/ MiG-23BK: phiên bản này giống với MiG-23BN. Nó chỉ được xuất khẩu cho
các nước trong khối Vác-xa-va. Phiên bản này được lắp rada cảnh báo từ xa, hệ
thống lái PrNK-23 và tấn công.
Nguyên mẫu MiG-23
b/ MiG-23BM: đây là MiG-23BK cải tiến, với hệ thống PrNK-23M thay thế cho
PrNK-23, và hệ thống máy tính digital thay thế cho máy tính analog.
c/ MiG-23BM thí nghiệm: phiên bản này tập hợp toàn bộ những ưu việt của những phiên bản
trước cho một chiếc máy bay tấn công. Sau đó nó được thiết kế lại và thiết kế
cuối cùng có tên gọi Mikoyan-Gurevich MiG-27 (NATO:
'Flogger-D') nó được coi là một loại máy bay tách riêng khi đi vào hoạt động.
MiG-23BM thí nghiệm được coi là người tiền nhiệm của MiG-27. Nó không giống với
mẫu MiG-23BM và những phiên bản MiG-23 khác.
Các phiên bản trong đề án và nâng cấp
MiG-23 không quân Ukraina
a/ MiG-23R là một phiên bản trinh sát trong đề án; nhưng nó không bao
giờ được hoàn thành.
b/ MiG-23MLGD, MLG và MLS là những phiên bản
chiến đấu cải tiến cao cấp hơn với rada và hệ thống tác chiến điện tử mới, đến
chừng mực nào đó thì những phiên bản này khá giống với MiG-29. Chúng bị lãng quên khi
người ta dành sự ưu tiên cho chương trình MiG-29.
c/ MiG-23K là một phiên bản cho tàu sân bay được cải tiến từ
MiG-23ML.
d/ MiG-23A là phiên bản đa chức năng phát triển từ MiG-23K. Đã có kế
hoạch phát triển MiG-23A thành 3 biến thể khác nhau: MiG-23AI, MiG-23AB và MiG-23AR.
MiG-23AI là máy bay chiến đấu, MiG-23AB là biến thể tấn công và MiG-23AR là biến
thể trinh sát. Tuy nhiên, chúng đã không được hoàn thành do những phiên bản
MiG-23K và MiG-23A đã bị hủy bỏ.
Ngoài ra còn có phiên bản MiG-23 khác là MiG-23MLK,
phiên bản này định sử dụng 2 động cơ mới R-33 hay 1 động cơ R-100, và MiG-23MD về
cơ bản là MiG-23M với hệ thống rada Saphir-23MLA-2. MiG-23ML-1 là
một phiên bản khác với những lựa chọn khác nhau về động cơ; nó được chọn sử
dụng một động cơ là loại R-100 hoặc R-69F, nếu dùng 2 động cơ thì sẽ sử dụng 2
động cơ loại R-33. Nó có kế hoạch trang bị loại tên lửa không đối không mới
loại R-146.
Vào cuối những năm 1990, Cục thiết kế Mikoyan, tiếp
theo sau sự thành công của phiên bản cải tiến MiG-21, đã đưa ra phiên bản cải tiến MiG-23-98 được
đánh giá khá thành công với một radar mới, hệ thống phòng thủ đồng bộ, hệ thống
điện tử mới, cải tiến buồng lái, hệ thống ngắm bắn mới, và nâng cấp để MiG-23
có thể mang được tên lửa đời mới Vympel
R-27 (NATO: AA-10 'Alamo') và Vympel
R-77 (NATO: AA-12 'Adder'). Giá thành mỗi chiếc được nâng cấp
khoảng 1 triệu USD. Sau đó có thêm một số cải tiến nữa được đưa ra là cải tiến
loại rada hiện đang trang bị là Sapfir-23 để có thể kết hợp với những loại tên
lửa mới và hệ thống điện tử. Khung máy bay cũng được gia cố kéo dài tuổi thọ.
MiG-23 không quân Xô viết
Nhưng sau đó những cải tiến này chỉ giành được sự chú ý từ một
số nước. Năm 2005, Angola đã cải tiến rada Saphir trên những chiếc MiG-23ML; rada
cải tiến cho phép những chiếc MiG-23 của Angola có thể sử dụng những loại vũ
khí không đối không và không đối đất mới. Loại rada cải tiến này trông khá
giống với rada cải tiến trên phiên bản MiG-23-98-2. Năm 2006, Ấn Độ đã
chọn động cơ AL-21 để thay thế cho động cơ R-29B-300 cho những chiếc MiG-23BN
và MiG-27 thuộc các phi đội của không quân Ấn Độ. Loại động cơ mới này là một
cải tiến gần đây cho MiG-23 của Lyulka.
Tổng cộng có 5047 chiếc MiG-23 được sản xuất bao gồm phiên bản
tiêm kích, cường kích và huấn luyện (không kể đến MiG-27), trong đó có 3630
chiếc là phiên bản tiêm kích.
MiG-23 và Mikoyan-Gurevich MiG-25 là những máy bay phản lực
đầu tiên thử nghiệm hệ thống cảnh báo trong buồng lái, hệ thống này sử dụng
giọng nói của phụ nữ thu âm sẵn trong bộ nhớ, nó thông báo cho phi công biết
các tham số chuyến bay. Giọng của phụ nữ được chọn có đặc trưng là trong và dễ
phân biệt giữa sự truyền đạt thông tin từ mặt đất và từ các máy bay khác trong
hệ thống truyền tin, từ lâu giọng nam đã được lựa chọn để truyền thông tin từ
mặt đất trong Không quân Xô Viết. Sau này những máy bay của Phương Tây cũng áp
dụng hệ thống này, và nó trở thành hệ thống tiêu chuẩn cho các máy bay phản lực
trên toàn thế giới.
Giá thành
MiG-23 có một thuận lợi để xuất khẩu là có giá thành khá rẻ vào
những năm 1980. Ví dụ, MiG-23MS có giá khoảng 3.6 - 6.6 triệu USD phụ thuộc vào
khách hàng. Trong khi đó một chiếc F-16 Fighting Falcon cùng
thời điểm đó có giá 14 triệu USD, và đối thủ cạnh tranh chính của MiG-23 từ
phương Tây là Kfir C2 có giá là 4.5 triệu USD.
Vũ khí
Các loại vũ khi trang bị trên MiG-23
Vũ khí của MiG-23 phát triển theo các phiên bản mới được triển
khai và hệ thống điện tử hàng không được nâng cấp. Những phiên bản ban đầu,
được trang bị với hệ thống điều khiển hỏa lực của MiG-21, hệ thống hạn chế không sử dụng những phiên bản mới của tên
lửa R-3 (AA-2 'Atoll'). R-60 (AA-8
'Aphid') thay thế R-3 trong thập niên 1970, và từ phiên bản MiG-23M, tên
lửa R-23/R-24 (AA-7 'Apex') đã được trang bị. Những
chiếc Flogger thế hệ thứ 3 có khả năng bắn tên lửa R-73 (AA-11
'Archer') khi loại tên lửa này được trang bị, nhưng tên lửa không được xuất
khẩu cho đến khi MiG-29 cũng
được xuất khẩu. Hệ thống hiển thị trên mũ phi công kết hợp với AA-11 'Archer'
(R-73) được trang bị trên các phiên bản phụ thử nghiệm là MiG-23MLD/MLDG, đây
là những phiên bản chưa bao giờ được sản xuất như đã lên kế hoạch trước đó. Lý
do là phiên bản phụ MiG-23MLD đã mất sự ưu tiên so với chương trình MiG-29 lúc
đó, và phòng thiết kế Mikoyan quyết định tập trung mọi nỗ lực của mình vào
chương trình MiG-29 và tạm ngừng những công việc xa hơn trên loại MiG-23. Tuy vậy,
hệ thống hiển thị trên mũ phi công hiện nay là một phần trong chương trình nâng
cấp MiG-23-98. Các báo cáo về MiG-23MLD có khả năng bắn tên lửa AA-10
'Alamo' (R-27) ngoài những kiểm tra thử nghiệm bắn của nó; tuy nhiên, có
vẻ chỉ có những chiếc MiG-23-98 của Angola có
khả năng làm việc đó. Một chiếc MiG-23 được sử dụng để kiểm tra và bắn các
loại tên lửa không đối khôngAA-10, AA-11 và AA-12 trong
khi diễn ra những cuộc thử nghiệm vũ khí và bay đầu tiên. Vũ khi tấn công mặt
đất bao gồm rocket 57 mm, bom công dụng chung có trọng lượng lên tới
500 kg, súng, và tên lửa dẫn hướng bằng sóng vô tuyến Kh-23 (AS-7
'Kerry'). Ngoài ra 4 thùng nhiên liệu phụ cũng được mang thêm.
Lịch sử hoạt động
Những sử gia hàng không của Phương Tây và Nga thường bất đồng về
hồ sơ chiến đấu của MiG-23, một phần vì sự thiên vị vì lợi ích của ngành công
nghiệp máy bay của mỗi quốc gia. Họ thông thường cũng chấp nhận những tuyên bố
đi cùng với những tầm nhìn chính trị tương ứng của họ, thông thường nhiều báo
cáo trái ngược, mẫu thuẫn được viết ra và được cấp nhận bởi những sử gia của
từng quốc gia. Có các bằng chứng bằng hình ảnh đã được xuất bản chứng minh
MiG-23 có cả những thất bại và chiến thắng trong không chiến.
MiG-23
Chiếc MiG-23 đầu tiên được nhìn thấy trong không chiến là một
phiên bản xuất khẩu với nhiều hạn chế. MiG-23MS thiếu những hệ thống cơ bản như
radar cảnh báo. Ngoài ra, khi so sánh với MiG-21, loại máy bay này có máy móc phức tạp và đắt hơn. Những phiên
bản xuất khẩu đầu cũng thiếu nhiều "kiểu dự đoán chiến tranh" trong
những radar của mình, khiến máy bay dễ bị tổn thương khi phòng chống với hệ
thống đối phó điện tử (ECM), mà Israel lại
đặc biệt thành thạo. Israel tuyên bố trong giai đoạn 1982-1985, không
máy bay nào của Israel bị mất do bị bắn hạ từ máy bay đối phương, chỉ có 5
chiếc bị tên lửa SAM của Syriabắn hạ.
Những báo cáo của Israel (phần lớn do các sử gia phương Tây xác nhận) nói rằng
trong thời kỳ khốc liệt của cuộc chiến từ 6 tháng 6 đến 11 năm 1982 trong cuộc chiến Liban, 85 máy bay của Syria đã bị bắn hạ
trong không chiến[cần dẫn nguồn]. Ít
nhất 30 chiếc là MiG-23[cần dẫn nguồn], nhưng
chủ yếu là phiên bản cường kích MiG-23BN, phiên bản này không được thiết kế cho
không chiến. Những báo cáo này tất nhiên có cả tuyên truyền của Israel, chúng
không được Syria cũng như Liên Xô và các sử gia ngoài phương Tây công nhận.
Israel cũng tuyên bố những chiếc F-15 của họ đã bắn hạ 2 chiếc
MiG-23ML vào năm 1985[cần dẫn nguồn].
Theo các sử gia Liên Xô/Nga, ngày
11 tháng 6 năm 1982, 2 phi công lái 2 chiếc MiG-23MS tên là Heyrat và Zabi đã
bắn hạ 1 chiếc phản lực F-4 của Israel bằng
2 tên lửa AA-2 'Atolls'..
Theo những nguồn tin của Liên Xô/Nga, thì người Syrian chỉ mất 6
chiếc MiG-23MF và 4 phiên bản xuất khẩu MiG-23MS trong suốt cuộc chiến tháng 6
tại Thung lũng Bekaa, và 14 chiếc MiG-23 thuộc phiên bản tấn công mặt đất
MiG-23BN cũng bị mất. Cũng trong thời gian đó thì những chiếc MiG-23 của Syria
đã hạ ít nhất là 5 chiếc F-16, 2
chiếc F-4E và 1 chiếc BQM-34 trinh sát không người
lái.
Vào ngày 7 tháng 6-1982, 3
chiếc MiG-23MF (phi công lái là Hallyak, Said, và Merza) tấn công một nhóm
F-16. Đại úy Merza đã phát hiện ra những chiếc F-16 ở khoảng cách 25 km và
đã bắn rơi 2 chiếc F-16 với tên lửa R-23 (AA-7 'Apex') (một chiếc ở cách
9 km, chiếc còn lại trong khoảng 8 km) trước khi Merza bị bắn hạ.
Ngày 8 tháng 6-1982, 2 chiếc MiG-23MF khác lại gặp một
nhóm F-16. MiG-23 đã phát hiện ra 1 chiếc F-16 từ 21 km và bắn hạ nó bằng
tên lửa R-23 từ khoảng cách 7 km. Và phi công Syrian lại bị bắn hạ bằng
tên lửa AIM-9 Sidewinder từ chiếc F-16 khác.
Ngày 9 tháng 6-1982, 2 chiếc MiG-23 phi công lái là Dib
và Said, tấn công một nhóm F-16. Dib đã bắn hạ một chiếc F-16 từ xa 6 km
bằng tên lửa R-23, nhưng sau đó cũng bị bắn hạ bằng tên lửa Sidewinder.
MiG-23 trưng bày tại Israel
Những nguồn tin từ Liên Xô/Nga cho biết 3 chiếc F-15 và 1 chiếc
F-4 bị bắn hạ trong tháng 10-1983 bằng những chiếc MiG-23ML mới và không chiếc
MiG-23 nào bị bắn hạ.. Nhưng
những học giả phương Tây phủ nhận tin này và cho rằng đã có 2 chiếc MiG-23ML bị
F-15 của Israeli bắn hạ.
Vài chiếc MiG-23ML của Cuba và Mirage F1 của Nam Phi đã chạm trán trong nội chiến Angola,
một chiếc F1 đã bị bắn hạ bởi tên lửa R-60 (NATO: AA-8
'Aphid') từ một chiếc MiG-23ML của Cuba.
Những chiếc MiG-23MLD của Liên Xô và F-16 của Pakistan đã xung
đột một vài lần trong cuộc chiến của Liên Xô ở Afghanistan, 1 chiếc F-16 đã bị
hạ năm 1987 bởi MiG-23MLD. Nhưng Pakistan lại nhất quyết cho rằng chiếc F-16 bị
bắn hạ bởi chính những chiếc F-16 cùng phi đội. Một năm sau, MiG-23MLD của Liên
Xô dùng tên lửa R-24 (NATO: AA-7 'Apex') đã hạ 2 chiếc AH-1J Cobra của
Iran khi xâm nhập vào không phận của Afghan. Vào ngày 21 tháng
6-1978, một
chiếc MiG-23M của Lực lượng phòng không Xô viết do
đại úy phi công V. Shkinder điều khiển đã bắn hạ 2 chiếc trực thăng CH-47
Chinook của Iran xâm
phạm vào không phận Liên Xô, 1 chiếc bị hạ bởi 2 tên lửa R-60 và chiếc khác bị
pháo trên máy bay bắn hạ.
2 chiếc MiG-23MS của Libya đã
bị bắn hạ bởi những chiếc F-14 trong sự kiện Vịnh Sidra năm 1989. Trong suốt chiến tranh
vùng vịnh, những chiếc F-15 của không quân Mỹ đã hạ 8 chiếc MiG-23 của Iraq.
Một số nguồn của Nga công bố một chiếc F-16 của Mỹ đã bị bắn hạ bởi một chiếc
MiG-23 của Iraq trong
chiến tranh.
Phục vụ Liên Xô và Khối Warszawa
Vì hai khe hút khí lớn ở bên cạnh thân máy bay đã khiến máy bay
có biệt danh "Cheburashka"
bởi một số phi công Liên Xô sau khi một nhân vật hoạt hình hư cấu của Nga được
vẽ với hai cái tai to. Biệt danh này sau này đã được dùng cho Antonov
An-72/74, mặc dù ngày nay tên gọi này cũng được dùng cho một số loại máy
bay khác có hình dáng bên ngoài tương tự nhân vật hoạt hình Cheburashka, bao
gồm cả A-10 Thunderbolt II của USAF.
Loại máy bay này không được sử dụng số lượng lớn trong các lực
lượng không quân thuộc khối Warszawa như hình dung trước đó. Khi những chiếc
MiG-23 được triển khai lần đầu, chúng được coi là một kiểu điển hình máy bay
của lực lượng không quân Đông Âu. Tuy
nhiên, nhanh chóng sau đó những bất lợi trở nên hiển nhiên và MiG-23 đã không
thay thế MiG-21 như dự định ban đầu. MiG-23 có một số khiếm khuyết, hạn
chế khả năng hoạt động và chi phí vận hành theo giờ cao hơn so với MiG-21.
Không quân khối Đông Âu sử dụng những chiếc MiG-23 để thay thế những
chiếc MiG-17 và MiG-19.
Năm 1990, khoảng 1500 chiếc MiG-23 thuộc nhiều phiên bản đang
phục vụ trong Không quân Xô Viết VVS và Quân chủng phòng không Xô Viết PVO.
Với sự tan rã của Liên Xô, Không quân Nga bắt đầu cắt giảm số lượng máy bay
chiến đấu của mình, và những chiếc MiG-23 và MiG-27 đã
bị cắt giảm khỏi biên chế và đưa vào các nhà kho lưu trữ. Và phiên bản cuối
cùng của MiG-23 còn phục vụ cho đến năm 1998 là
MiG-23P.
Khi Đông và Tây Đức hợp nhất, không một chiếc MiG-23 nào được sử
dụng trong Luftwaffe (Không quân Đức), nhưng 12 chiếc
MiG-23 từ Đông Đức đã được chuyển cho phía Mỹ. Khi Tiệp Khắc tách thành Cộng hòa Séc và Slovakia, Séc
đã được quyền sử dụng toàn bộ số MiG-23 của Tiệp Khắc, nhưng chúng cũng về hưu
vào năm 1998. Hungary cho những chiếc MiG-23 của mình về hưu năm 1996, Ba
Lan năm 1999,
Romania năm 2000 và Bulgaria năm 2004. Nhiều
chiếc MiG-23 của Liby và Cuba cũng
không bay trong những năm gần đây. Và một số chiếc MiG-23 đã được dùng làm vật
trưng bày.
MiG-23 là máy bay gây chiến được Không quân Xô viết sử dụng huấn luyện không
chiến từ cuối thập niên 1970 đến cuối thập niên 1980. Nó chứng tỏ là một đối
thủ gây khó khăn cho những phiên bản MiG-29 đời
đầu do những phi công thiếu kinh nghiệm điều khiển. Những bài tập cho thấy khi
bay tốt, một chiếc MiG-23MLD cũng có thể đạt được tỷ lệ hạ đối phương tốt khi
tập trận với MiG-29 trong các trận không chiến giả, khi sử dụng chiến thuật bắn
và chạy và không lôi kéo những chiếc MiG-19 vào hỗn chiến. Thông thường những
chiếc MiG-23MLD gây chiến được sơn hàm cá mập ở mũi, và nhiều được điều khiển
bởi nhiều phi công kỳ cựu trong chiến tranh Xô viết-Afghan. Vào cuối thập niên
1980, mhững chiếc MiG-23 gây chiến bị MiG-29 thay thế, và những chiếc MiG-29 này
cũng sơn hàm cá mập ở mũi.
Kiểm tra
hiệu suất
MiG-23 với 6 giá treo tên lửa R-23 và R-60
Rất nhiều quốc gia thù địch và bạn hàng của Liên Xô mong muốn có
cơ hội được đánh giá hiệu suất của MiG-23. Vào năm 1970, sau một cuộc tổ chức
lại xã hội bởi những người đứng đầu Ai Cập, Ai Cập đã cung cấp cho Hoa Kỳ một
số máy bay MiG-23MS của mình và Hoa Kỳ cũng nhận được MiG-23 từ Trung Quốc
trong một cuộc trao đổi vũ khí. Những chiếc MiG-23MS đã giúp Trung Quốc phát
triển loại Shenyang J-8II, loại máy bay này của Trung
Quốc có vài chi tiết vay mượn của MiG-23, đó là bộ phận giữ thăng bằng và khe
hút không khí. Tại Mỹ, những chiếc MiG-23MS và những phiên bản khác thu được
sau khi nước Đức hợp nhất đã giúp cho các nhà khoa học đánh giá được chương
trình vũ khí của quân đội Liên Xô. Phi công Hà Lan Leon Van Maurer, người có
hơn 1200 giờ bay với F-16, đã bay với chiếc MiG-23ML Flogger-G tại căn cứ không
quân ở Đức và Hoa Kỳ trong các trận chiến giả khi MiG-23ML được trang bị vũ khí
của Liên Xô. Leon Van Maurer đã nhận xét MiG-23ML tỏ ra ưu việt hơn hẳn những
phiên bản đầu của F-16 trong thao tác bay, và hệ thống không chiến ngoài tầm
nhìn BVR (Beyond Visual Range).
Người Israel đã thử nghiệm một chiếc MiG-23MLD thu được của Syri
và nhận thấy rằng nó có tốc độ nhanh hơn những chiếc F-16 và F/A-18.
Sau khi tìm hiểu một chiếc MiG-23 khác, người Mỹ và Israel kết
luận rằng, MiG-23 ngoài một màn hình hiển thị trước mặt phi công HUD, nó còn có một HUD khác hiển
thị như một màn hình radar khoảng cách, cho phép phi công quan sát không giới
hạn và làm việc đơn giản hơn với hệ thống rada của mình. Nét đặc trưng này cũng
được lắp trên MiG-29, mặc dù trên máy bay có một màn hình CRT (màn hình ống
phóng tia ca-tốt) có tác dụng như hệ thống kia. Người Israel cực kỳ ấn tượng
với hệ thống này, nhưng một phi công F-16 của Mỹ lại chê bai hệ thống này dễ
gây kẹt hỏng bản đồ hiển thị trên màn hình HUD.
Ngoài sự đào ngũ của một phi công Syri lái MiG-23 tới Hy Lạp năm
1981, còn có một phi công Cuba đã lái chiếc MiG-23BN tới Mỹ năm 1991. Trong cả
hai trường hợp, những chiếc máy bay đều bị trả lại chậm trễ cho Syri và Cuba.
Các quốc gia sử dụng
Bản đồ các nước sử dụng MiG-23 trong biên chế
chính thức
Các nước
vẫn đang sử dụng
29 MiG-23BN/MS/UB
32 MiG-23M/UB
34 MiG-23M
69 MiG-23MF/ML/UB
32 MiG-23BN/UB làm nhiệm vụ cường kích. Phiên bản đánh chặn là
MIG-23ML, đã ngừng hoạt động.
100 MiG-23M/UB
130 MiG-23MS/ML/BN/UB
56 MiG-23ML/UB
Một chiếc huấn luyện MiG-23UB, chỉ sử dụng huấn luyện cho phi đội
MiG-27
146 MiG-23MS/MF/ML/MLD/BN/UB
230 MiG-23M/UB
30 MiG-23ML, 6 MiG-23UB. Thu được ở Cam Ranh không rõ tình trạng.
Một số nguồn thông tin là số MiG-23 này được cất trong kho và bỏ ngoài bãi
không sử dụng.
44 MiG-23BN/UB
Chú thích: Còn những chiếc MiG-23 của Belarussia không
biết chắc về tình trạng hoạt động.
Các nước
không còn sử dụng
MiG-23BN/UB có thể đã phục
vụ trong Không quân Afghan từ năm 1984. Nhưng không chắc đấy có phải là máy bay Liên
Xô sơn cờ của Afghan.
Tổng cộng 90 MiG-23 hoạt
động trong Không quân Bulgaria từ năm 1976, ngừng
hoạt động năm 2002. Bao gồm 33 MiG-23BN, 12 MiG-23MF, 1 MiG-23ML, 8 MiG-23MLA,
21 MiG-23MLD và 15 MiG-23UB.
MiG-23 ngừng hoạt động
năm 1994 (BN,MF) và 1998 (ML, UB).
MiG-23 chuyển cho Cộng
hòa Séc.
Chuyển cho Luftwaffe. Luftwaffe chuyển 2 chiếc MiG-23 cho không quân Mỹ và 1 chiếc
cho bảo tàng ở Florida, những chiếc khác giao lại cho các quốc gia khác hoặc bị
loại bỏ.
24 từ Iraq năm 1991,
đang cất giữ trong kho.
6 MiG-23BN/MF/U đã gửi
cho Trung Quốc để trao đổi vũ khí quân sự; Trung Quốc dùng chúng để đánh giá.
Ít nhất 8 chiếc được giao cho Mỹ.
16 MiG-23 ngừng hoạt động
năm 1997; gồm 12 MiG-23MF và 4 MiG-23 UB.
Một số MiG-23 của Iraq gửi
cho Nam Tư để nâng cấp khi chiến tranh vùng vịnh và chiến tranh Nam Tư bắt đầu,
hiện số MiG-23 này đang ở Bảo tàng hàng không Belgrade.
36 MiG-23MF một chỗ và 6 MiG-23UB huấn luyện được giao cho Không quân Ba Lan từ 1979-1982, ngừng hoạt động tháng 9-1999.
46 MiG-23 hoạt động từ 1979 đến 2001 và ngừng hoạt động năm
2003; gồm 36 MiG-23MF và 10 MiG-23 UB.
Xấp xỉ 300, tất cả đang lưu trữ trong kho.
Chuyển cho các nước cộng hòa.
Các quốc
gia chỉ sử dụng đánh giá
MiG-23 nhận từ Ai Cập.
1 chiếc của Syria đào ngũ
sang Israel.
MiG-23 nhận từ Ai Cập tiếp
tục bay đánh giá đến cuối thập niên 1980 và hiện đang ở Căn cứ không quân
Nellis
Chú thích: Không quân Nhân dân Việt
Nam không sử dụng MiG-23. Những chiếc MiG-23 ở Việt Nam là máy
bay Xô Viết đóng tại căn cứ quân cảng Vịnh Cam Ranh trong suốt những năm 1980.
Không quân Albania chưa bao giờ có MiG-23.
Không quân Albania chưa bao giờ có MiG-23.
Thông số kỹ thuật
(MiG-23MLD Flogger-L)
trang bị của MiG-23
Đặc điểm
riêng
·
Phi đoàn: 1
·
Chiều dài: 16.70 m (56 ft
9.5)
·
Chiều cao: 4.82 m (15 ft
9.75 in)
·
Diện tích cánh: xòe
37.35 m², cụp 34.16 m (402.05 ft² / 367.71 ft²)
·
Trọng lượng rỗng:
9.595 kg (21.153 lb)
·
Trọng lượng cất cánh:
15.700 kg (34.612 lb)
·
Động cơ: 1× Khatchaturov R-35-300, lực đẩy
83.6 kN và 127 kN khi đốt nhiên liệu phụ trội (18.850 lbf /
28.700 lbf)
Hiệu suất
bay
·
Vận tốc
cực đại: Mach 2.4 2.445 km/h trên đất liền; Mach 1.14,
1.350 km/h trên biển (1.553 mph / 840 mph)
Vũ khí
·
Có 6 giá treo có thể mang được 3.000 kg (6.610 lb) vũ
khí, gồm:
·
Ngoài ra, những biến thể cải tiến có thể mang được:
Trang bị của MiG-23 được tăng lên khi hệ thống điện tử được cải
tiến và những phiên bản mới được phát triển. Trong những phiên bản đầu tiên,
chúng được trang bị hệ thống vũ khí của MiG-21, nó bị giới hạn chỉ dùng được tên lửa R-3 (AA-2 'Atoll'). Cuối
những năm 1970, R-60 (AA-8 'Aphid') được dùng thay thế cho R-3 và phiên bản
MiG-23M đã mang tên lửa R-23/R-24 (AA-7 'Apex'). Đến phiên bản thứ ba của
Flogger đã sử dụng được tên lửa R-73 (AA-11 'Archer'), nhưng loại tên lửa này
không được xuất khẩu cho đến khi MiG-29 được
bắt đầu xuất khẩu. MiG-23 được dùng để bay thử và bắn tên lửa không đối không
AA-10, AA-11 và AA-12. Trang bị cho phiên bản tấn công mặt đất gồm có rocket
57 mm, bom điều khiển lên tới 500 kg, súng và tên lửa điều khiển bằng
sóng vô tuyến Kh-23 (AS-7 'Kerry'). Ngoài ra còn có thể mang 4 thùng nhiên liệu
phụ.
Theo tài liệu hướng dẫn của MiG-23ML, nó có thể duy trì liên tục
vận tốc quay 14.1°/giây và vận tốc quay tức thời lớn nhất đạt 16.7°/giây.
MiG-23ML tăng tốc từ 600 km/h (373 mph) lên 900 km/h
(559 mph) chỉ trong 12 giây trên độ cao 1000 m. MiG-23 trên độ cao 1000 m khi
tăng tốc độ từ 630 km/h (391 mph) lên 1300 km/h (808 mph)
chỉ mất 30 giây, và trên độ cao 10–12 km khi tăng tốc độ từ Mach 1 lên
Mach 2 chỉ mất 160 giây.
No comments:
Post a Comment